در این مقاله ابتدا خواننده با تعاریف و معانی مختلف واژه ((ادب))در زبان و فرهنگ فارسی آشنا میگردد. ادب به معانی ‘مؤدب بودن‘خوشرفتاری‘فرهنگ و تربیت فکری‘ادبیات‘هنر‘معرفت‘قدرشناسی و ... بکار رفته است . در این مقاله مجموع رفتار و کردار پهلوانان بخصوص داستان رستم و اسفندیار ((ادب پهلوانی)) نامیده شده است. اینک به برخی از خصایص مذکور اشاره میکنیم: - احترام پدر و مادر و رفتار محبت آمیز آنان نسبت به ...

بانوگشسب تنها زن پهلوان ایرانی است که دربارۀ او و کردارهای پهلوانی اش، منظومه ای مستقل شکل گرفته است. در میان منظومه های پهلوانی که پس از شاهنامۀ فردوسی به نظم درآمده اند، دو منظومۀ برزونامه و بانوگشسب نامه در منطقۀ کوهمرّه سرخی رواج یافته است. روایت شفاهی موجود در این منطقه، آمیزشی از حماسه و باورهای اساطیری ساکنان آن است که واکاوی آن، افزون بر ثبت روایتی که پیش از این در هیج منبع و مأخذی بررسی...

در این مقاله ابتدا خواننده با تعاریف و معانی مختلف واژه ((ادب))در زبان و فرهنگ فارسی آشنا میگردد. ادب به معانی ‘مؤدب بودن‘خوشرفتاری‘فرهنگ و تربیت فکری‘ادبیات‘هنر‘معرفت‘قدرشناسی و ... بکار رفته است . در این مقاله مجموع رفتار و کردار پهلوانان بخصوص داستان رستم و اسفندیار ((ادب پهلوانی)) نامیده شده است. اینک به برخی از خصایص مذکور اشاره میکنیم: - احترام پدر و مادر و رفتار محبت آمیز آنان نسبت به ...

در اساطیر هند و اروپایی، اسب بهترین یاور هر قهرمانی است. پهلوانان نامدار نیز اسبی در خور برمی‌گزینند و از آن لحظه به بعد، این دو در همه سختی‌های و آسانیها در کنار هم‌اند. به تفاهم و زبان مشترکی می‌رسند. با هم زندگی می‌کنند و سرانجام با هم می‌میرند. حتی گاه بین آنان پیمان برادری بسته می‌شود. باره‌های­ پهلوانان، مانند خود آنها به اساطیر می‌پیوندند و در پرتو این خصلت، ویژگیهای منحصر بفردی را کسب م...

ایرانیان باستان چون نمی توانستند انسان آرمانی خود را در جهان واقع بیابند، در جهان اساطیر، پهلوانی به نام رستم پدید آوردند که جامع صفات نیک و آرمانی بود...

آذربرزین پسر فرامرز، یکی از یلان نامدار منظومه‌های حماسی پس از شاهنامه است. برای نخستین بار در بهمن‌نامه است که آذربرزین بدون هیچ مقدّمه‌ای وارد داستان می‌شود و پس از کین‌خواهی از بهمن، دیگر سخنی از او به میان نمی‌آید. در منظومه‌های دیگری مانند فرامرزنامۀ بزرگ و شهریارنامه، روایت‌هایی دربارۀ چگونگی آشنایی فرامرز با مادر آذربرزین آمده و در منظومۀ اخیر، حتّی آیندۀ آذربرزین نیز پیش‌بینی شده است. در ...

در بیشترِ پژوهش­هایی که تا امروز درباره «آیین­های ایرانی» در ادب حماسی منتشر شده، شواهد عموماً محدود به شاهنامه بوده و در این حدود نیز آداب و رسوم نادر و درخور بحث از توجّه و بررسی به دور مانده است. در مقاله حاضر با مطالعه در ادب حماسیِ ایران به معنای کامل و دقیق این اصطلاح، چند نمونه از رسوم، ویژگی­ها و بن­مایه­های کمتر شناخته شده پهلوانی استخراج و تحلیل شده است. مطابقِ این چند آیین و مضمون داستانی...

اسب؛ برای خاندان‌های پهلوانی و جنگاوران هندواروپایی از ارزش توتمی دیرپایی برخوردار بوده، به همین دلیل در شاهنامه که اثری حماسی است، پرتکرارترین نمادینه‌ی جانوری را به وجود آورده است که نمادینگی آن را تنها باید در ارتباط با کهن الگوی قهرمان بررسی کرد. این نماد جانوری که در پیوند با آب و دریا (ارتباط با نیروی سرشار زمین و طبیعت) کامل می‌شود، در حقیقت، تجسم قدرت غریزی ناخودآگاه اوست که کهن الگوی ق...

فردوسی به‌عنوان بزرگ‌ترین حماسه‌سرای ادب فارسی از سوی شاعران پس از خود مورد تقلید قرار گرفته است. امّا نکته مهم آن است که هیچ یک از این مقلّدان نتوانسته‌اند اثری همسنگ شاهنامه در ارزش و اقبال عمومی بیافرینند. محققان دلایل گوناگونی چون برتری جنبه‌های ادبی(دوری از تزاحم تصاویر، هماهنگی تصاویر با موضوع و ...) و مسائل تاریخی را در این خصوص برشمرده‌اند. اما جدای از موارد یادشده، می‌توان ضعف ساختاری ای...

شاهنامۀ حکیم ابوالقاسم فردوسی و نیز سایر منظومه­های پهلوانی ایران‌زمین، پیوسته مورد توجّه سرایندگان کُردزبان بوده­ است. یکی از این داستان­های پهلوانی که در شاهنامۀ فرزانۀ توس باختصار آمده و بعدها در ادبیات فارسی و نیز کُردی به‌صورت منظومه­ای مستقل سروده شده، ماجرای به تخت نشستن بهمن و نبرد و درگیری او با خاندان رستم است. شاعر توانای کُرد، سیّد نوشاد ابوالوفایی نیز نبرد بهمن و فرامرز را به فارسی (بحر...