یکی از زیرمجموعه­های انواع ادبی، «مدح و ستایش» است که بنا به وجود توصیفات اغراق آمیز و صله­طلبی­های خفّت­بار برخی از شاعران در دوران متمادی، بهره­گیری از این نوع ادبی، مورد انتقاد و حتّی نکوهش برخی از محقّقان و شاعران نیز واقع شده است؛ امّا گفتنی است که مدح و ستایش­گری در آثار برخی از شاعران، دارای اغراضی غیر از خوشایندی ممدوح، دریافت صله، کسب اعتبار و... می­باشد. این پژوهش بر اساس منابع کتابخ...

زمینه‌های نخستین موج مهاجرت اعراب به ایران را باید در ارتباط با دو مقطع متقدم تاریخ اسلام، یعنی عصر خلفای راشدین و دوره اموی، بررسی کرد. با ظهور اسلام و آغاز فتوحات، مهاجرت اعراب مسلمان به ایران شکل منسجم و منظمی یافت و پس از پایان‌ جنگ‌ها، کشمکش‌ها و فتوحات آغازین، اعراب با هدف حفظ مناطق نوگشوده و پشتیبانی از ادامه فتوحات، اقدام به تأسیس پایگاه‌های نظامی در این مناطق کردند. به نظر می رسد این پ...

الملخّص: تعتمد هذه الرساله المتواضعه معالجه مدینه البصره من الناحیه العلمیه، و الأدبیه بإعتبارها هی المدینه التـی تحوّلت فـی العصر العباسی إلی مرکز حضاریًّ نشطٍ، یلمّ بین دفّتیه کلّ ما تقتضیه الحضاره الراقیه من علم، و أدب، و رخاء مادی؛ و بعباره أکثر وضوحاً، تعتمد هذه الرساله البحث حول البصره التـی سایرت الرکب الحضاری، و حول ما تمخّضت عنه من عطاء فکری و علوم أدبیه سامیه، راحت تناطح ما انتجته کلّ من المدن ...

با نزول قرآن کریم، به زبان عربی توجه خاصی شد . سبک بیان و وا ژه گزینی قرآن،آن چنان ش گفت بود که عرب های فصیح در برابر آن متحیر شده و جز تسلیم در برابر اینکلام زیبا و باشکوه، چاره ای نداشتند . این حیرت، به تدریج به شیدایی و دلداد گی به آن متنزیبا مبدل گشت و آنان را واداشت تا هر چه بیشتر، پیرامون آن کنجکاوی کنند؛ لذا قرآنکریم اولین و مه مترین عامل رویکرد به این زبان بوده است.در حوزه نحو و ترکیب و...

بدون شک در جامعه علمی اسلامی، بسیاری از فرقه ها کنار یکدیگر حضور داشته و تعامل فکری داشته اند. یکی از مهم ترین مکاتبی که به لحاظ تاریخی و کلامی  نقش چشم گیری در ظهور  عقاید کلامی،  داشته اند، معتزله بودند. معتزله از واژه ی اعتزال به معنای دوری جستن و کناره گیری گرفته شده و در دانش فرق به عنوان یکی از مشهورترین مکاتب کلامی در نظر گرفته می شوند که واصل بن عطا در نیمه نخست قرن دوم هجری در بصره آن ...

محمود سامی بارودی و ملک الشّعرای بهار از شاعران نوگرای عصر جدید در مصر و ایران و هر دو مربوط به یک دوره­ هستند که پرداختن به مسائل اجتماعی از مهم ترین ویژگی های شعر آنان است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و بر اساس مکتب آمریکایی ادبیّات تطبیقی، تشابه و تفاوت اندیشه های بارودی و بهار را درباره انتقاد اجتماعی، مورد بررسی قرار می­دهد. از نتایج مهمّ این پژوهش اینکه شکایت تند و صریح از نف...

ظهور حکومت اسلامی_شیعی آل بویه در قرن چهارم و تغییر شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در ایران و سرزمین های تحت حاکمیت خلافت عباسی به ویژه بغداد سبب ظهور دانشمندان بسیاری در عرصه های مختلف علم و دانش گردید، به طوری که این عصر، عصر رنسانس اسلامی بود. قاضی ابوسعید سیرافی پس از ترک زادگاهش سیراف، به مرکز علمی آن زمان یعنی بغداد رفت. او علاوه بر انجام بحث های علمی با دانشمندان عصر خود، آثار بسیاری را ب...

به روزگار بنی امیه مهاجر ت هایی با اهداف نظامی و اقتصادی از عراق به خراسان روی داد. دو مهاجرت آغازین، در زمان حکومت زیا د بن ابیه در عراق (44-53ق) (664-673م)  از سوی وی مدیریت شد . مهاجرت نخست در سا ل 47 ق/ 677 م از بصره بهخراسان روی داد و با بن بست نظامی اعراب در خراسان و ناآرامی های قبیله ای ناشی ازتقسیم عطایا در بصره، ارتباط داشت . دومین مهاجرت به سال 51 ق/ 671 م مدیریتشد. در آن سال، 50000 خ...

تفسیر آیه 18 سوره زخرف است. نگاه قرآن به زن و منزلت او موضوعی است که همواره مورد توجه اصحاب اندیشه و قلم بوده است. در این میان آیه 18 سوره زخرف، توصیفی در خور بررسی از زن ارائه داده است. در این آیه پس از اشاره به انگاره مشرکان مبنی بر مؤنث بودن فرشتگان، این گونه آمده است: »أو من ینشأ فی الحلیه و هو فی الخصام غیر مبین«، یعنی آیا همان که در زیور نشو و نما می یابد و گاهِ خصومت ناروشن بین است«. نویس...