روزگار درازیست که میان پژوهشگران خاور و باختر این بحث جریان دارد که ازوپ کیست؟ و لقمان کدام است؟ نگارنده در این نوشتار پس از قبول واقعیت تاریخی شخصیت لقمان حکیم به عنوان پیش فرض، به صورت عمده به نقد نظرات و مقایسه هایی می پردازد که در آن لقمان حکیم با شخصیت معروف افسانه ای یا تاریخی یکی پنداشته شده است و سپس انتساب کتاب امثال لقمان که در دنیای غرب با نام لقمان حکیم شهرت یافته و نیز وجود حقیقی ل...

در این مقاله به بررسی تطبیقی مضمون تسامح نزد مولانا و لسینگپرداخته‌ایم، بدین منظور دو اثر از آن‌ها را ازدیدگاه مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، به ‌مدد روش توصیفی- تحلیلی و با شیوة تحلیلمحتوا مورد مطالعه قرار داده‌ایم. هر دو اندیشمند بر این باورند که اختلاف‌نظرهایموجود بین افراد، ظاهری است نه بنیادی و در واقع، همة انسان‌ها به‌ دنبال دست‌یابیبه‌ حقیقت‌اند. به‌ نظر آنان مشکلاتی هم‌چون ستیز، نابردباری...

حکیم ترمذی عالمی پرتألیف از ورارود در سدۀ سوم قمری است که پیش از ورود به زهد و عرفان، تحصیل در علوم سنتی را ازسر گذرانده بود. او که تبار به پدر و مادری محدث می برد، فراگیری معارف حدیثی را از کودکی آغاز کرد و در این زمینه، مهارت فراوانی به دست آورد. با آغاز مشرب عارفانه، حکیم ترمذی کوشید عرفان ذوقی و نوری خود را در حیطۀ علوم دینی تبیین کند؛ ازاین رو، تجارب و باورهای عرفانی خود را با مطالعات قبلی...

متکلمان و حکمای اسلامی در باب شرور، منشأ و علت وجود آن در عالم، اختلاف دیدگاه دارند. از دیدگاه اشاعره، خداوند خالق شر، اعم از طبیعی و اخلاقی است. معتزله عقیده دارندکه ساحت خداوند از خلق شر مضر و ظالمانه مبرا، و شر عالم، نسبی است؛ خداوند در جهان آخرت، شر طبیعی را با دادن «عوض» جبران خواهد کرد؛ آنان شر اخلاقی را نیز نتیجه اختیار انسان می دانند. فلاسفه اسلامی، خیر را امر ذاتی و کثیر و شر را امر عد...

موضوع علم بیان ، بررسی زیبایی شناسی متون ادبی از زاویه « تصویر گری به وسیله کلمات » است . تشبیه که یکی از مهم ترین شاخه های علم بیان است ؛ « ادعای همانندی بین دو چیز » بوده و شامل چهار رکن اصلی « مشبه » ، «مشبه به » ، «وجه شبه » و «ادات تشبیه » می باشد . فرهنگ تشبیه نیز یک فرهنگ کاربردی است که به کمک آن میتوان تشبیه های موجود در منبع اصلی را مشاهده نموده و به وسیله فهرست الفبایی ، به آسانی به م...

از دیرباز کتب طبی و دارویی در میان مردم و به خصوص طبقه اشراف و بزرگان دارای ارزش و منزلت خاصی بوده است. در ایران دانشمندان وحکیمان مشهوری در زمینه طب به زبان فارسی، آثار ارزشمندی دارند. از آن جمله یکی کتاب طبی- دارویی«الابنیه عن حقایق الادویه» از موفق الدین ابومنصور علی هروی و دیگر «الاغراض الطبیه» سید اسماعیل جرجانی که به ترتیب در قرن چهارم و ششم به رشته تحریر درآمده است که در زمان ما، کتاب ا...

نسخه های قدیمی جزئی از آثار و هویت ملی هر قوم و ملت به شمار می رود. خوشبختانه برخی از این آثار در جمهوری تاجیکستان تا امروز محفوظ مانده اند. یکی از مهم ترین مراکز نسخ خطی تاجیکستان شعبۀ دست خط های شرق کتابخانۀ ملی «ابوالقاسم فردوسی جمهوری تاجیکستان» است که به مدد گروهی از دانشمندان معتبر ازجمله استاد صدرالدین عینی، باباجان غفوراف، عبدالغنی میرزایف و... تأسیس شده است. شایان ذکر است که در سال ۱۹۵...

یکی از دغدغه های فیلسوفان در مباحث علم النفس فلسفی سعادت انسان است. فارابی در آثار خود مباحث گوناگون فلسفی را با محوریت سعادت انسان مطرح کرده است. از نظر فارابی، نفس ناطقه انسان با ادراک معقولات به مرتبه عقل بالفعل و سپس عقل مستفاد می رسد و از این طریق موجودی مجرد می شود که بدون بدن مادی نیز می تواند باقی و زنده بماند. سعادت انسان همین مجرد شدن از ماده و پیوستن به معقولات (عقول مجرد) است. از آن...

ملامحمدصادق اردستانی حکیم عصر صفوی است که تاکنون آثار و آرای او به‌خوبی شناخته نشده است. در این مقاله آثار وی را بر پایۀ کتاب‌ها و تذکره‌های منتشرشده در ایران از منظر نسخه‌شناسی و محتوایی بررسی می‌‌کنیم. در این منابع چهارده اثر به حکیم اردستانی منسوب شده است که پس از گردآوری نسخه‌های خطی آثار وی و ارزیابیِ آن‌ها این نتایج به‌دست آمد: 1. نُه عنوان از آثارِ چهارده‌گانه در واقع سه اثر مستقل: رسالۀ جع...

حکیم ترمذی عالمی پرتألیف از ورارود در سدۀ سوم قمری است که پیش از ورود به زهد و عرفان، تحصیل در علوم سنتی را ازسر گذرانده بود. او که تبار به پدر و مادری محدث می‌برد، فراگیری معارف حدیثی را از کودکی آغاز کرد و در این زمینه، مهارت فراوانی به‌دست آورد. با آغاز مشرب عارفانه، حکیم ترمذی کوشید عرفان ذوقی و نوری خود را در حیطۀ علوم دینی تبیین کند؛ ازاین‌‌رو، تجارب و باورهای عرفانی خود را با مطالعات قبل...