دیدگاه‌ها درخصوص نسبت میان «حق طبیعی/حقوق‌بشر» و «حقوق طبیعی» متفاوت است. در این میان، برخی بر تمایز و ناسازگاری مفهوم حق طبیعی و حقوق طبیعی تأکید می‌کنند. وفق این نگاه، نه‌تنها خاستگاه تاریخی این دو مفهوم متفاوت است، بلکه از لحاظ مفهومی نیز میان این دو سازگاری وجود ندارد، زیرا حق طبیعی مفهومی اخلاقاً بی‌طرف و منشأ آزادی است در صورتی که حقوق طبیعی مفهومی اخلاقی و منشأ تکالیف است. نوشتار حاضر، پس...

حقوق طبیعی به مثابۀ حقوق جوهری و بنیادین افراد، تباری کهن دارد و محصور در اندیشه یا مکتب خاصی نیست. این حقوق بر بنیان­های طبیعت و عقل آدمی استوار گشته است، از این­رو هیچ نظام و مکتب حقوقی نمی­تواند نسبت به آن بی­توجه باشد. اما این موضوع که آیا حقوق بشر معاصر هم، ریشه در حقوق طبیعی دارد یا نه، همواره محل اختلاف بوده است. نوشتار حاضر که به دنبال بررسی ادعای طرفداران نظریۀ حقوق طبیعی بشر است، پس ا...

قدرت سیاسی یکی از بنیادی ترین واژگان حقوق عمومی محسوب می گردد تاجایی که تفکیک قدرت سیاسی و حقوق عمومی از یکدیگر غیرممکن به نظر می رسد. این در حالی است که گویا این مفهوم به عنوان زیربنایی ترین مفهوم حقوق عمومی، در اندیشۀ اسلامی و لیبرال متفاوت بوده، میان آن دو تعارض جدی وجود دارد. بررسی این مدعا نیازمند درک صحیح مفهوم قدرت سیاسی و عناصر سازندۀ آن در هریک از حکومت های اسلامی و لیبرال است. از این ...

تحقق اهداف حقوق بین‌الملل کیفری ازجمله جلوگیری از بی‌کیفرمانی مجرمان، مستلزم طرح نظریۀ فعالیت مجرمانۀ مشترک و اِعمال آن در دادرسی‌های بین‌المللی بود. وفق این نظریه، عدم دخالت مستقیم فرد در ارتکاب رکن مادی جرم مانع اعمال مسئولیت و کیفر بر وی نیست؛ مشروط بر اینکه از عنصر معنوی لازم برخوردار باشد. محاکم بین‌المللی کیفری در احراز عنصر معنوی نظریۀ یادشده رویکردی متفاوت برگزیده‌اند و مفاهیم مختلفی مطر...

اصل حق مردم به تعیین سرنوشت خود از قواعد بنیادین حقوق بین‌الملل است، این اصل در حقوق بین‌الملل موضوعه دربرگیرندۀ نفی اشغالگری و استعمارزدایی است. اما نظریه‌ای نیز به نام جدایی چاره‌ساز مطرح شده است که در صورت به‌دست‌آوردن شرایط و به‌عنوان آخرین راهکار، برای گروه‌های جمعیتی در درون یک کشور امکان توسل به جنبۀ خارجی حق تعیین سرنوشت وجود دارد. اما بعضی کشورها نیز با توسل به نظریۀ جدایی چاره‌ساز در ...

چکیده با توجه به گسترش روزافزون روابط بین اشخاص در سطح بینالملل و تعاملاتی که بین اشخاص صورت گرفته است یکی از مهمترین مواردی که همواره در این زمینه مطرح بوده مسائل مربوط به نکاح و طلاق بین اشخاص و تعارض قوانین در این بابا میباشد. لازم به ذکر است که کشور ما نیز از این مقوله جدا نبوده و در مقاطع مختلف زمانی و بر اساس شرایط گاهی ابتاع ایران به کشورهای دیگر مهاجرت کردهاند و گاهی نیز ناپذیر برای اتب...

     در حقوق فرانسه، در خصوص ماهیت حقوقی رابطۀ طرفین پس از شروع دادرسی مباحث بسیاری مطرح شده است. حقوقدانان فرانسوی این رابطه را «معمای واقعی» نام نهاده‌اند. بعضی رابطۀ حقوقی دادرسی را دارای ماهیت قراردادی یا شبه‌قراردادی دانسته­اند. در این نظریه، از رابطۀ دادرسی با عنوان «قرارداد دادرسی» یاد می­شود، توصیفی که در حقوق رم باستان برای اشاره به دادرسی استفاده می­شد. در مقابل، برخی نظریۀ قرارداد دا...

زمانی ه ساختار قدرت در سیاست بینالملل تغییر م ىیابد، امکان و بستر همکار ىها و ک چالش ها جدید به وجود آمده و الگو روابط بین بازیگران، خارج از ساختار سنت ى ى ى ى تنظیم خواهد شد. در گذار از ساختار دوقطب ، آمریکای ىها خود را پیروز جنگ سرد دانسته ى و تلاش نمودند تا موقعیت خود را در نظام بینالملل تثبیت نند. دوران پساجنگ سرد، ک عرصهی مناسبی برای اجرای مقاصد استراتژیک ایالات متحده آمریکا به عنوان تکقطب...

هربرت هارت با رویکردی هرمنوتیک از قواعد حقوقی، بر این نظر است که برای فهم نظام حقوقی بایستی به تحلیل درون‌گرا و معناشناختی قواعد حقوقی پرداخت. از‌این‌رو، وی نظریۀ تفکیک قواعد اولیه و ثانویه را ارائه می‌دهد که به شناخت سیستم حقوقی کمک می‌کند. در نظر وی، نظام حقوق بین‌الملل با توجه به ساختار جامعۀ بین‌المللی و فقدان قواعد ثانویه در این نظام که از آن به‌منزلۀ مصداقی از یک نظام حقوقی خاص و منحصر‌به...

«نظریۀ دولت» و برداشت های مختلف و متعارض از آن، رهیافتی مسلط در دانش سیاسی معاصر به شمار می آید. الگوهای مختلف لیبرالی، مارکسیستی و جهان سومی «نظریة دولت» ، همواره بازتاب گسترده‌ای در مطالعۀ سیاست در جوامع مختلف غربی و غیر غربی داشته و تئوری مرکزی غالب بویژه در ادبیات اقتصاد سیاسی، جامعه شناسی سیاسی و جامعه شناسی تاریخی بوده است. موضوع و هدف اصلی این مقاله، تلاش در جهت صورت بندی یک رهیافت نظری ...