از آنجا که زبان، اندیشه و واقعیّت در ارتباط نزدیک باهم قرار دارند، هرگونه حکمی که در حیطۀ معرفت شناسی و هستی شناسی صادر شود، بازتاب و پیامدی نیز در فلسفۀ زبان دارد. در این مقاله کوشش کرده ایم تا از راه بررسی مبانی و لوازم فلسفۀ زبانی برخی از ادلّۀ وجود ذهنی ملاصدرا، نظریه او را درباره معنا استخراج کنیم. به نظر می رسد که نظریه معنای ملاصدرا قرابت زیادی با نظریات تصوری معنا دارد؛ چون مطابق پیش فرض ...

هدف این پژوهش، واکاوی ژرف­نگرانۀ دلالت­ها و معانی پوشش زنانه در یک فضای اجتماعی/ فرهنگی خاص است. فضا این پژوهش شهر کرمانشاه است که تنوع قومی/ مذهبی و قشربندی اجتماعی پیچیده ای دارد. این پژوهش، در بخش رویکرد نظری، کوشیده است با کمک مجموعه ای از مفاهیم نظریِ بیان شدۀ مرتبط با این موضوع از سوی برخی جامعه­شناسان (گیدنز، زیمل، گافمن)، گونه ای صورت­بندی مفهومی/ نظری از موضوع پوشش و بدن ارائه دهد. با ا...

تحولات قرن بیستم در حوزۀ هرمنوتیک و نظریه تفسیری به نتایجی منتهی شده است که علم کلام به عنوان دانشی متن محور و دارای پیوند عریق با تفسیر متون مقدس را در حوزه هایی به چالش می کشد. مقاله حاضر با بررسی تأثیر تحولات هرمنوتیک معاصر در هر دو ساحت «نظریه تفسیری به مثابه نظریۀ قرائت» و «نظریه تفسیری به مثابه هرمنوتیک فلسفی و فرا تفسیر» بر حوزۀ کلام سنتی و با تأکید بر اینکه هر رویکرد کلامی لاجرم بر نظری...

هر نظریه ای برای تداوم خود نیازمند است تا با مقتضیات زمانی و مکانی هماهنگی و تحول یابد. در تحول یک نظریه، باید فرضیه های اصلی یک نظریه را حفظ کرد تا به بن و ریشۀ آن ضربه وارد نشود. ازسوی دیگر، تحول باید به گونه ای باشد که یک نظریه بتواند با شرایط زمانی و مکانی خود وفق یابد. این همان چیزی است که در روش شناسی لاکاتوش مشاهده می شود. ایمر لاکاتوش ازجملة فیلسوفان علم محسوب می شود. او منتقد روش شناسی...

پیچیدگی ماهیت اطلاعات و دانش، محل پیدایش تعاریف، تفاسیر، نظریه ها و دیدگاه های علمی متفاوت و تا حدودی متضاد نسبت به این حوزۀ مهم علمی بوده، بحث دراین باره را در سطح جهان و جامعۀ اطلاعات محور و دانش محور کنونی موجب شده است. دو جریان فکری مهم جهان در این زمینه، با دو خاستگاه متفاوت، «نظریۀ اطلاعات» و «نظریۀ انتقادی اطلاعات» را پیش کشیده اند. رویکرد نظریۀ اول، تبیین های سوژه محور، فردباورانه و مدل...

اغلب پژوهش‏های حوزۀ ساختار سرمایه پیرامون دو نظریۀ غالب توازن و سلسله‏مراتب صورت پذیرفته است. شواهد تجربی نشان می‏دهد نظریه‏های یادشده، که هر یک به‏طور جداگانه ارزیابی شده‏اند، می‏تواند به‏عنوان مکمل یکدیگر نیز در نظر گرفته شوند. هدف پژوهش حاضر بررسی چارچوب تعدیل ساختار سرمایه‏ای است که در آن مؤلفه‏های نظریه‏های توازن و سلسله‏مراتب توأمان در نظر گرفته می شوند و نیازهای تأمین مالی خارجی تأثیر تع...

این مقاله به معرفی نظام واژه­سازی در چارچوب نظریۀ نام­نگری اشتکاور می­پردازد. نظریۀ نام­نگری اشتکاور نظریه­ای شناخت­محور است که نیازهای نام­گذاری جوامع زبانی را مدنظر قرار می­دهد و بر نقش فعال و ظرفیت شناختی مبدع یا واژه­ساز در خلق واژه تأکید می­کند. هدف از نگارش این مقاله، توصیف نظام واژه­سازی در چارچوب نظریۀ نام­نگری اشتکاور است، ضمن آن که تلاش خواهد شد با اراﺋۀ نمونه­هایی از واحدهای واژگانی ...

نظریۀ صدور فلوطین (نظریۀ فعالیت دوگانه)، حاصل تلاش او برای پاسخ دادن به انتقاد های ارسطو بر افلاطون، در مسئلۀ بهره مندی اشیا از مثل است. فلوطین نه تنها در اصل ایجاد مسئله برای او، بلکه در زبان و اصطلاحاتی که برای بیان آرای خویش به کار می گیرد (مانند مادۀ معقول، دویی نامتعین و فعالیت)، تحت تأثیر ارسطو است. همچنین، نظریۀ فعالیت دوگانه، از جنبه های مهمی تحت تأثیر نظریۀ قوه و فعل ارسطو و فاعلیت غای...

مسئلۀ لزوم افضلیت امام از قدیمی­ترین مسائل کلامی در باب امامت است که همواره مورد بحث و نظر بوده است. معمولاً دیدگاه­های اهل سنت و شیعه در خصوص این مسئله، دو دیدگاه متفاوت و دور از هم تلقی می­شود. به­دین­سان که شیعه از طرفداران بی­چون و چرای نظریۀ لزوم افضلیت امام معرفی شده و اهل سنت نیز کسانی قلمداد می­شوند که مقبولیت مردمی را مانعی برای پذیرش نظریۀ لزوم افضلیت امام دانسته­اند. نویسنده در این نو...

در این مقاله، ابتدا خلاصه­ای از نظریه­های مربوط به دلالت نام­های خاصّ در زبان را بررسی می­کنیم و سپس نظریۀ علّی نام­های خاصّ اونز را مطرح خواهیم کرد. از آنجا که نظریۀ اونز، از نظریه­های علّی و نظریه­های وصفی نام­های خاصّ، به یکسان نسب برده است، آشنایی اجمالی با این نظریه­ها برای فهم نظریة اونز سودمند خواهد ­بود. در بخش مربوط به نظریه­های وصفی، نظریه­های فرگه و راسل؛ و در بخش مربوط به نظریه­های علّی، ...