بنیان‌گرایی یکی از نظریه‌های معرفت‌شناختی درباره ماهیت توجیه و معرفت است که معرفت را دارای ساختاری دولایه می‌داند: لایه‌ای از معرفت و توجیه، غیراستنتاجی یا بنیادین است و لایه‌ای دیگر، استنتاجی و غیربنیادین است که در نهایت از معرفت یا توجیه بنیادین استنتاج می‌شوند. این نظریه از کهن‌ترین نظریه‌های معرفت‌شناختی است که حامیان برجسته‌ای همچون ارسطو، دکارت، راسل، لوئیس، و چیزم از میان فیلسوفان کلاسیک...

تاوردهاى مادى و معنوى بشر در طول تاریخ را فرهنگ مى نامند. تبادل فرهنگى ملت ها نیز که در طول تاریخ در بسترى طبیعى ادامه داشته براى تازه ماندن معارف و حیات فرهنگى بشر امرى ضرورى است و جامعه ى انسانى را در مسیر سعادت واقعى به پیش مى برد. اما آنچه امروزه مشکل ساز شده «تهاجم فرهنگى» یا غلبه ى یک فرهنگ بر سایر فرهنگ هاست که نمونه ى بارز آن روند روبه گسترش تسلط فرهنگ غرب بر سایر فرهنگ ها ـ به ویژه فره...

آیا می توان جرایم علیه دولت را مانند سایر جرایم قانونی توجیه کرد؟ هر جرم و مجازاتی به موجب قانونی که فرمانروای سیاسی وضع می کند ایجاد می شود و توجیه روایی چنین مجازاتی وابسته به روایی مرجع صدور آن است. اما توجیه قوانینی که حافظ خود این مرجع صدور قوانین است احتیاج به استدلالی فراتر از پاسخ های معمول دارد؛ استدلالی که بخش جدایی ناپذیری از نظریه فرمانروایی سیاسی و توجیه دولت است. اما نظریه های مرس...

ماده ى 976 قانون مدنى ایران، خالى از ابهام و اجمال نیست. یکى از مصادیق این ابهام و اجمال، تابعیت طفل طبیعى (فرزند نامشروع) است که برخى او را مشمول بند2 این ماده دانسته و درنتیجه تبعه ى دولت ایران به شمار مى آورند; ولى اکثر شارحین، به دلیل نامشروع بودن نسب، او را از قلمرو شمول این بند خارج مى دانند. بنابراین، ریشه ى اصلى اختلاف، به تفاوت دیدگاه ها درباره ى آثار مترتب بر نسب و الحاق یا عدم الحاق ...

جامعه اطلاعاتی با سرعتی سرسام آور در حال تحول است و جامعه صنعتی قرن بیستم به سرعت جای خود را به جامعه اطلاعاتی قرنبیست و یکم می دهد.جامعه اطلاعاتى بازگوکننده ى توسعه تکنولوژى هاى نوین ارتباطى و اطلاعاتى و تجدید سازمان جامعه پیرامونجریان اطلاعات است. جامعه اطلاعاتى وسیله اى براى توسعه اقتصادى، اجتماعى، است موتورى براى رشد و توسعه ستون مرکزىساخت یک اقتصاد و جامعه جهانى مى باشد. آزادى اطلاعات یک ح...

در این نوشته تلاش بر آن است تا به برخى از مؤلفه هاى فلسفه ى تاریخ در اندیشه ى ابن خلدون و اساس کار وى، یعنى تغییر روش «نقّالى تاریخى» به «نقّادى تاریخى»، پرداخته شود. از آن جا که این تکاپو بدون خردورزى چندان معنا ندارد، سعى بر آن است تا زوایاى پیدا و پنهان کتاب مقدمه از نظرگاه خردگرایى مورد پژوهش قرار گیرد. پس از تبیین مفاهیم نوشته، با توجه به آن که کلیدواژه ى عقلانیت، در گذر زمان، دگرگونى هایى ا...

نظریۀ انسجام‌‌گرایی از بدیل‌‌های مطرح نظریۀ مبناگرایی در ساختار توجیه است. مهم‌ترین مشکل نظریۀ انسجام‌‌گرایی در توجیه، مشکل جدایی است. این مقاله با رویکردی تحلیلی به بررسی این مشکل می‌‌پردازد. ایدۀ اصلی این اِشکال این است که در این نظریه از آنجا‌ که توجیه یک باور تنها تابعی از انسجام آن باور با دیگر باورهاست، می‌‌توان باورهای ‌موجّهی فرض کرد که هیچ ارتباط توجیهی با واقعیت نداشته باشند. از این رو،...

کارل پاپر بر آن بود تا برداشتی از فعالیت علمی، به عنوان جستوجویی معقول برای دست یابی به حقیقت درباره ی طبیعت ارائه دهد که به هیچ عنوان متکی بر استقرا نباشد. از نظر او تحقیقات علمی تماماً مبتنی بر استنتاجات قیاسی است و دانشمندان هیچ گاه در گزینش نظریات به حمایت استقرایی متوسل نمی شوند. به عقیده ی پاپر موضع دانشمندان در مقابل نظریاتشان، موضع نقد و ابطال است، نه تأیید و اثبات; به طوری که با پذیرش ص...

کارل پاپر بر آن بود تا برداشتى از فعالیت علمى، به عنوان جستوجویى معقول براى دست یابى به حقیقت درباره ى طبیعت ارائه دهد که به هیچ عنوان متکى بر استقرا نباشد. از نظر او تحقیقات علمى تماماً مبتنى بر استنتاجات قیاسى است و دانشمندان هیچ گاه در گزینش نظریات به حمایت استقرایى متوسل نمى شوند. به عقیده ى پاپر موضع دانشمندان در مقابل نظریاتشان، موضع نقد و ابطال است، نه تأیید و اثبات; به طورى که با پذیرش ص...