در هفتاد سالی که از ابداع نظریۀ بازی گذشته است، فیلسوفان هم به خوبی از ابزارهای این نظریۀ ریاضیاتی در مسائل فلسفی سود جسته و هم مفاهیم نظریه را با موشکافی­های خود روشن­تر ساخته­اند. این مقاله، ضمن ایجاد تمایز میان این دو رویکرد، به شقّ اول این رابطۀ دوسویه، یعنی استفاده از ابزارهای نظریۀ بازی در فلسفۀ علوم اجتماعی، خواهد پرداخت. نخست به این امر توجه می­شود که چرا در بیان تاریخی کاربست­های این نظ...

در دهه های اخیر، برخی از پارادایم های پژوهش در علوم انسانی ارایه شده است که آنها را می توان در کنار و یا به جای روش های سنتی پژوهش مورد استفاده قرار داد. هرمنوتیک یکی از این جریان های فکری در قرون جدید است. این نظریه علوم انسانی را به طور خاص دربرمی گیرد. محقق تلاش می کند، با توجه به ماهیت خاص پدیده های انسانی عمل کند، و در جست وجوی اهدافی همچون بازیابی قوانین جهان شمول نباشد. متمایز کردن روش پ...

بومی کردن علوم اجتماعی یکی از مباحث مهم توسعه علمی در کشورهای جهان سوم می باشد که پیوند نزدیکی با تحولات حوزه جامعه شناسی علم جدید دارد. هدف مقاله حاضر این است که نشان دهد علم بهنجار یا عادی می تواند منجر به بومی کردن علوم اجتماعی شود. برای این کار ابتدا ادعاهای دو دیدگاه اثبات گرا و انتقادی (تاریخ گرا) را درباره علوم اجتماعی توضیح دادیم و نظر آنها را درباره ضرورت بومی کردن علوم اجتماعی مطرح کر...

هویت مدیریت دولتی، به مساله رابطه سیاست و اداره بر می گردد. تلاش های نظری و عملی فعالان این حوزه، به صورت بندی سه نگاه متمایز منجر گردیده است؛ نگاه دوگانه گرایان سیاست و اداره، یگانه گرایان و دوگانه گرایان نو. هر یک از این رویکرد ها، مفروضات و شرایط خاص خود را دارد و بنابراین به نتایج خاص خود، منجر می شود. در این جستار، پرسش از رابطه سیاست و اداره در مدیریت دولتی ایران، به صورت بندی متفاوتی انج...

     موضوع «عدالت» دغدغه ی فکری بسیاری از متفکران  بوده است. در میان نظریه پردازان و  متفکران معاصر، آرای «جان رالز» جایگاه ویژه ای دارد. رالز به نوعی در شمار تساوی­گرایان قرار می گیرد؛ اما در عین تساوی گرایی به مبانی لیبرالیسم پایبند است. تازگی نظریه ی او از این جهت است که فرد گرایی را با مساوات طلبی و وظایف اجتماعی درهم می آمیزد که علاوه بر ایجاد تحول در علوم انسانی، منشأ سیاست های اقتصادی- ا...

فرانظریه یکی از جدیدترین تحولات در نظریه پردازی است. در حالی که نظریه پردازان، جهان اجتماعی را به عنوان مسئله موضوعی شان قلمداد می کنند، فرانظریه پردازان به مطالعه نظام مند ساختار اساسی خود نظریه می پردازند. فرانظریه‌پردازی در ادبیات علوم اجتماعی، تحت عناوین مختلفی با عنوان فراجامعه‌شناسی، جامعه‌شناسی بازاندیشانه و جامعه‌شناسیِ جامعه‌شناسی ظهور پیدا کرده است. هر چند این مدل در حوزه جامعه شناختی ...

نظریه‌های علمی را می‌توان در بستر فرهنگی شکل‌گیری خود مطالعه و عوامل شکل‌گیری آن‌ها را تحلیل کرد. یکی از نظریات فرهنگی مطرح در اواخر سده بیستم و اوایل سده بیست‌ویکم، نظریه فرهنگی استوارت هال است. این مقاله درصدد روش‌شناسی انتقادی مبانی معرفتی و غیرمعرفتی نظریه فرهنگی هال است. نتایج بررسی حاضر نشان می‌دهد که مبانی غیرمعرفتی نظریه استوارت هال را می‌توان در شخصیت حاشیه‌نشین وی و روزگار حاکمیت تاچر...

تاکنون نظریه های گوناگونی در مورد علل تحول نظریه های علمی، از جمله علل تحول اندیشه های اقتصادی ارائه شده است. در این مقاله، با مروری انتقادی بر این نظریه ها نشان می دهیم که هر کدام از این تبیین ها نقاط ضعفی دارد. از سوی دیگر، علوم انسانی، از جمله اقتصاد نیز، با علوم تجربی تفاوت های عمده ای دارد که باید هنگام تبیین علل تحول نظریه های علوم انسانی به آنها توجه کرد. سپس برای نخستین بار در مطالعات ا...

بررسی رابطۀ میان نظریه و واقعیت یکی از مباحث جذاب در حوزۀ علوم اجتماعی است. یک دانش پژوه علوم اجتماعی ملزم به درک توأمان نظری- عملی است، تا در هنگام پژوهش و تحلیل بتواند با موفقیت پدیده های این دانش آشفته و گسترده را ارزیابی کند و سامان دهد. در این تحقیق تلاش می شود با تبیین سه پارادایم کلان روش شناسانۀ علم (پدیدارشناسی، تفسیرگرایی و ابزارگرایی)، ضمن تحلیل دیدگاه های متفکران این پارادایم ها، به...