داوکینز در دیدگاه «اخلاق ژنتیکی مبتنی بر نظریة تکامل» مدعی است که یک «زایتگایست اخلاقی» یا «روح زمانة اخلاقی» وجود دارد که در جوامع تکامل می‌یابد. وی با رد اصول اخلاقی مبتنی بر دین و مطلق‌گرایی اخلاقی معتقد است که ماهیت اخلاقیات بر اساس روح زمانه به‌سرعت در حال تغییر است و هر دوره‌ای اصول اخلاقی مختص به خود را می‌طلبد. به ادعای او دین و اخلاق محصول فرایند زیستی تکامل و انتخاب طبیعی هستند. اخلاق...

در چارچوب پارادایم زبانی، همواره مرتبط با تلقی حقیقت به عنوان سازگاری، این مسأله وجود دارد که چگونه می توانیم در پرتو دلائل قابل دسترس، ادعای حقیقی نامشروطی را بیان کنیم که ورای آنچه توجیه شده است، قرار دارد. به عبارت دیگر، اگر در چارچوب زبانی، حقیقت یک قضیه را نمی توان مطابقت آن با چیزی در جهان دانست، زیرا در این صورت ما باید قادر باشیم از زبان خارج شویم، در حالی که از زبان استفاده می کنیم، پس...

در این نوشتار، داستان رستم و شغاد از شاهنامه در چهارچوب «تحلیل گفتمان انتقادی از دیدگاه ون­دایک» بررسی می­شود. پس از طرح مسأله و بیان پیشینة تحقیق، «رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی» را به طور کلی و رویکرد ون­دایک را در تحلیل گفتمان انتقادی به­طور خاص معرّفی کرده­ایم. این بخش، مبنای نظری تحلیل ما را پیش روی خوانندگان قرار می­دهد. در ادامه، ضمن گزارش کوتاه داستان و از طریق تحلیل مؤلفه­های گفتمان­مدار ...

حقوق بشر در حوزة مباحث بین المللی اغلب از منظر سیاسی و بازتاب های آن مورد اعتنا قرار می گیرد. این درحالی است که سنگ بنای حقوق بشر معاصر بر پایة رفع نابرابری ها و آلام اجتماعی- اقتصادی گسترده ای شکل گرفته که در پی جنگ های جهانی و متعاقب آن تعارض ها و بحران های گوناگون به یک معضل پایدار بین المللی مبدل شده است. لذا در چارچوب نظریة مکتب انتقادی که از دو ویژگی مهم (یعنی تبیین ناکارآمدی «وضعیت موجود...

شمس الدین محمد حافظ شیرازی ازجمله معدود شاعران ایرانی است که با فراتربردن خود به مثابة حلقه ای از حلقه های جبر اجتماعیِ قرن هشتم ﻫ.ق.، بر فراز جریان ها ی اجتماعی زمان ایستاد. حافظ با خروج از نظم به بندکشانندة قرن هشت به نقد ساختار اجتماعی در حوزة ساختار شعر پرداخته است. نخست، نظریة زیبایی شناسی انتقادی را که یکی از دستاوردهای مکتب فرانکفورت آلمان در قرن بیستم م. است مختصر و کوتاه معرفی کرده ایم،...

این مقاله به بررسی وضعیت فلسفی سوژه در اندیشۀ معاصر می‌پردازد. پرسش‌های اصلی آن بدین شرح است: 1) اصولاً مشکل یا مشکلاتی که فلسفۀ مدرن، از سوژۀ دکارتی تا صورت‌بندی کانتی از"ارادۀ رادیکال سوژۀ آزاد"، و تا سوبژکتیویتۀ هگلی با آن مواجه است، چیست؟ 2) آیا بر مبنای نقادی‌های درونی مدرنیته و بر اساس تلاش آخرین بازماندۀ اصلی و مهم فلسفۀ مدرن یعنی یورگن هابرماس، می‌توان بر تعارض‌های درونی سوبژکتیویته غلبه...

نظریه تربیتی ارتباطی هابرماس می تواند در رسیدن به تفاهم،همدلی و تعالی بخشیدن روابط و فرهنگ انسانی – چه در سطح کلاس و چه در سطح وزارت آموزش و پرورش – نقش اساسی ایفاء کند. این تحقیق با استفاده از روش تحلیلی و توصیفی به تبیین نظریه ارتباطی هابرماس و بیان دلالتهای تربیتی آن برای تعلیم و تربیت و نقد آن پرداخته است. و در نهایت راهکارهایی با توجه به شرایط فرهنگی وباورهای دینی کشورمان ارائه داده است. ا...

موسسه تحقیقات اجتماعی در دانشگاه فرانکفورت، اصطلاح نظریه ی انتقادی را ابداع کرد که زاییده ی شرایط ویژه ی اجتماعی و فرهنگی آلمان پس از جنگ جهانی اول است. نظریه ی انتقادی را مکتب فرانکفورت نیز نامیده اند، هر چند این دو مفهموم به یک معنی نمی باشد اما رابطه ای که میان این دو وجود دارد عموم و خصوص مطلق است. هدف نظریه پردازان مکتب فرانکفورت، ایجاد تغییرات سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی برای جوامع سرمایه د...

پژوهش حاضر پس از ملاحظة تعاریف مختلف از نظریة مطابقت در صدق از ارسطو و حکیمان مسلمان تا منطق دانان جدید غرب، به طرح اشکالات عمده ترین چالش با آن یعنی شبهة دروغگو می پردازد. منطق دانان و حکیمان مسلمان از جمله تفتازانی، دوانی و صدر الدین دشتکی، راههای مختلفی در این مقام ارائه کرده اند. در میان منطق دانان غربی نیز راه حل راسل و نظریة مراتبی زبان آلفرد تارسکی از معروفترین راه حلهای معاصر برای حل شب...