یکی از چهارچوب های تحلیلی مناسب برای توضیح سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، بعد از انقلاب اسلامی، چهارچوب تحلیلی «سازه انگاری کلی گرا» است. بر خلاف سازه انگاری سیستمی و داخلی، سازه انگاری کلی گرا به بررسی تأثیرات هر دو محیط هنجاری «داخلی» و «بین المللی» بر شکل گیری سیاست خارجی دولت ها می پردازد. این مقاله بر آن است که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، از یک سو، در سطح داخلی تحت تأثیر گفتمان های ...

در سال های 1360-1367، جنگ مسئله اصلی و اولویت سیاست خارجی جمهوری اسلامی به شمار می رفت. از این رو، حفظ تمامیت ارضی و نظام سیاسی در میان اهداف سیاست خارجی، بر دیگر هدف ها تقدم داشت.  جنگ تحمیلی عراق علیه ایران را می توان یکی از واکنش های مخالفان خارجی انقلاب اسلامی ایران دانست. پس از روی کار آمدن نظام جدید در ایران، سلسله اقدامات انجام شده در داخل کشور که با هدایت بیرونی انجام می شد، امریکا را ب...

این پژوهش به دنبال بررسی رابطه سیاست خارجی ج.ا.ا و سند چشم انداز در رسیدن ایران به قدرت برتر منطقه ای است. در سند چشم انداز ایران 1404 برای نخستین بار نگاه منطقه ای به سیاست خارجی مطرح شده است. مفهوم قدرت برترمنطقه ای برایند دو هدف است: 1- کسب جایگاه برتر علمی، فن اوری و اقتصادی، 2- تعامل سارنده و موثر در روابط خارجی . هدف از ارایه این مقاله بررسی چالش های سیاست خارجی ج.ا.ا در اتخاذ رویکرد"...

از سال 1984 تا 2013 میلادی کشمکش نظامی بین دولت ترکیه و حزب کارگران کردستان بر سر مسائلی چون برابری حقوقی ، فرهنگی و اقتصادی و در مقاطعی خودمختاری سبب کشته شدن 40 هزار نفر و دهها میلیارد خسارت به دو طرف درگیر شده است. حل و فصل این معضل تا زمان نخست وزیری تورگوت اوزال هیچ گاه مطرح نشده بود تا این که وی کوشش هایی را برای فیصله دادن به این مناقشه اغاز کرد که این کوشش ها با مرگ وی ناتمام باقی ماند....

سیاست خارجی در مقام مهمترین نمود رفتار بینالمللی دولتها همواره عرصه تعامل میان نظریه و عمل بوده است. در این میان، تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از سوی منابع خارجی و داخلی تاکنون در چارچوب الگوهای سنتی تحلیل سیاست خارجی و یا بر مبنای مفروضههایی اثباتگرایانه و سودمندگرایانه حاکم بر عرصه مطالعات بینالمللی قرار داشته است؛ اما امروزه به جد میتوان مدعی شد که تحلیل واقعبینانهای از سیاست خا...

تأثیر ژئوپولیتیک در جهت‌گیری سیاست خارجی کشور‌ها و نظام بین‌الملل همواره یکی از دغدغه‌های ذهنی پژوهشگران حوزه روابط بین‌الملل بوده که طی سال‌های گذشته مخصوصاً تحت‌تأثیر حادثه 11 سپتامبر دوچندان شده است. منطقه خاورمیانه از جمله مناطقی است که همواره با برخورداری از موقعیت ژئوپولیتیک و ژئواستراتژیک خود بیشترین تغییرات را در این زمینه داشته و نگاه‌های بسیاری را به سمت خود جلب کرده است. بنابراین شناخ...

سیر نظریه‌پردازی در روابط بین‌الملل از سطوح خرد به سطوح کلان در حرکت بوده است. درنهایت سازه‌انگاری به‌ عنوان رویکرد میان‌برد با تأکید بر عوامل ساختاری و فرد انسانی به‌ عنوان کارگزار برای مطالعة پدیده‌های سیاسی و اجتماعی مطرح شد. اهمیت این موضوع ناشی از افزایش نقش دولت‌ها و افراد در کنار نقش محدودساز و امکان‌سازِ ساختارها در شکل‌دادن به نظام بین‌الملل، رفتار سیاست خارجی و منافع ملی است. این مقاله...

شناخت شکل تعامل روسیه با نظام بین‌الملل و چگونگی روابط این کشور با مناطق پیرامونی اهمیت زیادی دارد. تداوم یا شباهت در الگوهای سیاست خارجی و پندارها از جایگاه روسیه در نظام بین‌الملل و تهدیدها و فرصت‌های پیش روی آن، حاکی از وجود عوامل عمیقی است که اگر چه در طول زمان دچار تغییر و دگرگونی شده‌اند؛ اما محو نشده‌اند و فرسایش نیافته‌اند. مقام‌های روسیه در زمینۀ سیاست‌گذاری خارجی لوحی سفید را به ارث ن...

سیاست خارجی کشورها را می توان بر اساس رویکردهای مختلف مورد ارزیابی قرار داد. بر اساس رویکرد سازه انگاری ، ساختار نظام بین الملل ورفتار سیاست خارجی کشورها نه امری از پیش داده شده که امری برآمده از تعامل دائمی ساختارها و بازیگرانی است که بر اساس معانی ذهنی خود دست به کنش می زنند و در نهایت در یک ذهنیت مشترک، واقعیت را می سازند. در پاسخ به سوال اصلی مبنی بر اینکه رابطه بین سازه...

در سالیان اخیر شاهد کاربست نظریه های مختلفی از سوی صاحب نظران برای تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و مصادیق رفتاری آن بوده ایم. در عین حال، هیچ یک از نظریه های متعارف قادر به تبیین و تحلیل کلیت سیاست خارجی ایران نیست. این امر موجب شده برخی صاحب نظران سیاست خارجی ایران را مجموعه تصمیماتی اقتضائی در نظر گیرند. هدف این مقاله پردازش و تدوین نظریه سیاست خارجی مبتنی بر نظریه هویت اجتماعی و مفهو...