قرن ششم یکی از قرون آشفته تاریخ ایران است. معیارهای اخلاقی و ارزشها دگرگون شده است. در لابلای متون نظم این عصر می توان بسیاری از مسایل اجتماعی آن روزگار دست یافت. سوزنی سمرقندی از شاعرانی است که با دقت نظر خاص خود مسایلی را در اشعار خود گنجانده است که دیگران نه به کنایه و نه به تصریح ذکری از آن مسایل نکرده اند. این پژوهش به بررسی پاره ای مسایل مطرح شده در شعر سوزنی می پردازد که دارای یک مقدمه و...

یکی از مباحث صرف (سازه شناسی)، مبحث اشتقاق است. اشتقاق در زبان فارسی که از دسته زبان های هند واروپایی است یعنی ساخت لغت با پیشوند یا پسوندی که طبقه دستوری کلمه را تغییر دهد یا معنی تازه ای از آن ارایه دهد. این پژوهش به بررسی پیشوندها و پسوندهای اشتقاقی در دیوان سوزنی سمرقندی، شاعر قرن ششم، پرداخته است. با این پژوهش، پیشوندها و پسوندهای فعال، نیمه فعال و غیر فعال در شعر این شاعر توانا مشخص شده ا...

پژوهش کنونی با الهام از نظریة توجه اشمیت (1990) به بررسی تأثیر افزایش آگاهی زبان آموزان نسبت به ویژگی های عروضی بر روی مهارت شنیداری آنان می پردازد. به همین منظور، تعدا 70 زبان آموز با سطح متوسط ، به عنوان افراد شرکت کننده در این پژوهش و با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس هدفمند انتخاب شدند. آن ها به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند در گروه ازمایش در هر جلسه ویژگی های عروضی زبان انگلیسی با ...

با ظهورِ اشعارِ منثور و سپید ، سخت می توان تفاوتی محسوس میان جمله ای از یک «رمان» و قسمتی از یک «شعر منثور» احساس کرد؛ با آنکه امروزه بسیاری از نظریه پردازان، با بیان برخی خطِ تمایزها مانند عنصرِ «استعاری» و عنصرِ «مَجازی» خواسته اند تا بین شعر و دیگر متون ادبی، تمایز قائل شوند، به نظر می رسد باز در این مسئله، به بُن بست هایی برخورده اند. از مهم ترین خصایصِ شعر کلاسیک فارسی، عناصرِ موسیقایی، وزنی و عروض...

در این مقاله، به مقایسۀ کشش واکه ها در دو خوانش متفاوت از شعر عروضی می پردازیم. دو خوانش مورد نظر ما عبارتند از خوانش عروضی که مبتنی بر رعایت قواعد وزن شعر است و خوانش جدید که بدون اطلاع از این قوانین است. تحلیل به صورت آکوستیکی و با استفاده از نرم افزار پرت انجام می شود. در این تحقیق دیرش واکه ها در بافت­ های آوایی مختلف اندازه گیری شده است. نتایج نشان می دهد که در خوانش عروضی الگوی تمایز کشش ...

ادبیات ایران پیش از اسلام، در زمینه روایات دینی و ادبی، بیش از کتابت، به روایت شفاهی وابسته بوده است؛ تا آنجا که حتّی برای نقل شفاهی، فضیلت قائل می شده اند. در این میان، همراهی سروده های منظوم با موسیقی توسّط خنیاگران، یکی از مهم ترین ارکان سنّت های ادبی را در ایران باستان سامان می داده است. در ایران پس از اسلام، اگر چه کتابت آثار (که از دوره ساسانی آغاز شده بود) و میل به سوی شعر عروضی، شالوده ادب...

ترانه های محلی، یکی از زیرشاخه های اصلی فرهنگ عامه هستند که به دلیل کوتاهی، تنوع محتوایی و موزون بودن، فراگیری و کاربردی خاص یافته اند. در سال های اخیر پژوهش هایی متعدد در حوزۀ فرهنگ عامه و ترانه های محلی انجام شده؛ اما در اغلب این تحقیق ها، ویژگی های ساختاری و ادبی ترانه ها بررسی دقیق نشده است. اقلیم فارس، یکی از اصلی ترین قلمروهای رواج این گونه از ادب محلی است؛ به طوری که تاکنون هزاران ترانه ...

این مقاله که بخشی از رسالة «ریخت شناسی قصیده در ادب فارسی» نوشتة نگارنده است، تحقیقی در باب وزن‌ها و بحرهای استفاده شده در قصاید ادب فارسی است که از قرن چهارم تا دورة معاصر (بهار) را در بر می‌گیرد. در این تحقیق، 50 قصیدة اول دیوان شاعران معروف قصیده سرا در هر دورة ادب فارسی مورد بررسی قرار گرفت و انواع وزن و مضمون‌های مورد علاقة آنها مشخص شد که نتایج این بررسی به صورت مقالة زیر درآمد. در این نو...

وزن عروضی یکی از انواع موسیقی بیرونی است که در تأثیرگذاری شعر و در جهت انتقال اندیشه و عاطفه شاعر نقش اساسی دارد. در طول تاریخ ادب فارسی، شاعرانی موفّق تر بوده اند که از این عنصر تأثیرگذار بهترین استفاده را کرده اند. با توجه به این که فرّخی سیستانی و منوچهری دامغانی شاعران اوایل قرن پنجم و نزدیک به زمانی هستند که سرودن شعر فارسی بر پایه افاعیل عروضی آغاز شده، دانستن این که این دو شاعر از چه بحور ...