امروزه بخش عظیمی از میراث علمی و ادبی بازمانده از اندیشمندان بزرگ ایران زمین به صورت نسخه های خطی در گوش? کتابخانه ها و موزه های ایران و جهان و به دور از دسترس عموم قرار د ارند. جستجو و بررسی مختصر در فهرست نسخ خطی ما را با انبوهی از آثار ارزشمند در زمینه های گوناگون علمی مواجه می کند، که چه بسا به دلیل ناشناخته ماندن ارزش تحقیقی آنها، همچنان دور از دسترس جامعه علمی قرار گرفته اند. گاهی تصحیح ی...

وجود آثار مؤلفان خجندی تبار در گوشه و کنار پاکستان خود دلیلی محکم بر روابط فرهنگی دیرینه و دادوستد علمی در گذشته های دورودراز است. در این مقاله چهار مؤلف یا شاعر خجندی تبار به ترتیب زمانی برگزیده شده و آثار خطی آن ها که در کتابخانه های مختلف پاکستان وجود دارد، معرفی شده است. این چهار مؤلف عبدالجبار خجندی، کمال الدین مسعود خجندی، علاء الدین احمد خجندی برهانی و نظام الدین محمد خجندی هستند که در م...

نسخ خطی از مهم ترین ارکان فرهنگی بشر و نشانگر تاریخ و تمدن یک سرزمین از زوایای مختلف می­باشند. از آن­جا که زبان فارسی بیش از چهارصد سال زبان رسمی شبه قارّه­ی هند بوده، نسخ خطی فارسی بسیار زیادی در کتابخانه­ها و مراکز اسناد این کشور یافت می­شود که هریک از این آثار، میراث ارزشمندِ فرهنگی و تاریخی شبه قاره و ایران به شمار می­آیند. از این رو با در نظر گرفتن گستره­ی زبان و ادب فارسی در هند و با هدف صی...

نقوش ساسانی از طریق تجارت در کرانه‌های دریای مدیترانه و جنگ‌های صلیبی و همچنین تسلط اعراب مسلمان بر سرزمین‌های مسیحی به فرهنگ اروپا نفوذ کرد و بسیاری از نقشمایه‌های پارچه‌ها، ظروف و گچ‌بری‌ها به مسیحیت انتقال یافت. مسیحیان با توجه به مبانی دینی خود، نقشمایه‌ها را تبدیل به مضامین مذهبی نموده و کتب و نسخ مصور دینی را با آن‌ها آراستند. هنر کتاب‌آرایی مسیحی پیوندی تنگاتنگ با هنر بیزانسی داشت و هنر ...

پس از اسـلام نیز اولین گروه کتاب هایی که مصور گردید کتب علمی است که در توصیف جانوران گیاهان تشریح بدن انسان و مکانیک نیازمند تصویر بوده است ، این کتاب ها یـا تـرجمه شده از زبـان های یونانی سریانی ، پهلوی و سانسکریت یا توسط دانشمندان مسلمان تألیف گردیده است تاریخ نـگارگری ایران به ندرت به این گونه نسخ پرداخته.

دست نویس های بازمانده از سده های گذشته مشتمل بر فواید گوناگون ادبی و تاریخی فراوان و برطرف کنندۀ ابهامات بسیاری از متون نظم و نثر فارسی است. از آن رو که تعداد زیادی از نسخه­های خطی هنوز در معرض تصحیح و تحقیق قرار نگرفته، برای دستیابی به آگاهی­های دقیق از احوال و آثار گویندگان و نویسندگان دوره­های مختلف ادبی فارسی، نخستین گام، شناسایی و تصحیح آن نسخ خطی است. از جملۀ نسخه­های خطی تقریباً ناشناخته،...

هدف: در ایران، برای فهرستنویسی نسخ خطی دیدگاه‌ها و رویه‌های متعدد وجود داشته و دارد. براساس تفاوت‌های موجود، فهرستنویسی نسخ خطی در ایران به سه شیوه تقسیم شده است: 1) سنتی، 2) میانه، و 3) مدرن. پژوهش حاضر به بررسی فهرست‌های 22 جلدی کتابخانه ملی بر‌اساس این سه دوره پرداخته است. روش/رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر، به روش پیمایشی توصیفی اجرا شده است. دادهای پژوهش بر‌اساس سیاهه وارسی، متشکل از 23 معیار، ...

هدف: شناسایی و تعیین ویژگی‌‌های نسخ خطی بافت اطلاعاتی ایرانی-اسلامی برای توصیف آنها از دیدگاه سازماندهی اطلاعات و دانش. روش‌شناسی: این پژوهش توسعه‌ای-کاربردی با روش تحلیل محتوا انجام شده است. با استفاده از روش‌ اسنادی و فن دلفی، ویژگی‌های (داده‌های) نسخ خطی بافت اطلاعاتی ایرانی-اسلامی استخراج و تنظیم شد. 14 متخصص و صاحب‌نظر در حوزه‌های نسخه‌پژوهی و سازمان...

هدف: وضعیت خدمات‌دهی بخش نسخ خطی کتابخانه‌های ملی، مجلس، آستان قدس رضوی، و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران. روش‌شناسی: در این پیمایش برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه پژوهشگرساخته استفاده شد. یافته‌ها: در همه کتابخانه‌ها بیشترین درصد مراجعان کسانی هستند که هر از گاهی برای تصحیح نسخه خطی و یا تهیه مقاله به کتابخانه مراجعه می‌کنند. میزان رضایت از ساعات کاری کتابخانه‌های مختلف تقریباً با هم مشابه بود، ...

شناخت نسخه های خطی اصل یکی از عوامل اصلی در جریان گردآوری وتصحیح متون است .از اینرو محققان تلاش گسترده ای در به دست آوردن نسخه های خطی اصل دارند تا بتوانند جریان علمی عصر مولف را بهتر شناخته وشیوه ی تفکر مولف را ازاصل دستنوشته اودریابند.بدین جهت فهرست نویسان با توجه به علایم ونشانه های متعدد ،سعی درشناسایی نسخه های اصل داشته ودارند. درتحقیق حاضر سعی برآن شده تابخشی ازاین نشانه ها که ازفهرست ها...