بر اساس یکی ازگزارش‌های تاریخی، ظهور دانش کلام با پرسش از کیفیت کلام الهی آغاز و این دانش به این نام، نامبردار گردید. هنگامی که برخی از اندیشمندان مسلمان بر حدوث کلام الهی و برخی بر قدمت آن اصرار ورزیدند، گروهی عنوان متکلم را بر ذات حق روا دانستد و گروهی که حقیقت کلام را ترکیب آواها و حروف و قطع و وصل آنها برشمرده اند، اطلاق این وصف را بر خداوند سبحان جایز ندانستند، زیرا با پذیرش این باور، لازم...

دین مبین اسلام شامل دستورات و مقرراتی از جانب پروردگار است که عدول از این دستورات، نافرمانی و گناه محسوب می شود. پیامد این نافرمانی ها به صورت شر و حوادث ناخوشایند در زندگی بشر بروز پیدا می کند. نهج البلاغه به عنوان کلام امام علی (علیه السلام) و یکی از منابع معتبر دین اسلام که به «اخ القرآن» ملقب است در جای جای خطبه ها، نامه ها و حکمت ها به تأثیر گناه در بروز شرور و حوادث اشاره فرموده است . این...

هدف از این مقاله تبیین نزول نفس و سازگاری آن با نظریه جسمانیة الحدوث می باشد. در ادامه بحث مبحث خزائن الهی مطرح می گردد. در نهایت، بحث به آنجا می رسد که در عین حال که نفس در سیر تحول ماده به وجود می آید و به بدن تعلق می گیرد با نزول آن از عالم ملکوت منافاتی ندارد، زیرا نزول بیانگر وجود ملکوتی نفس می باشد که غیر از وجود طبیعی آن است. در یک نگاه کلی همه موجودات طبیعی علاوه بر وجود طبیعی یک وجود ...

چکیده یکی از شیوه های دست یابی به معنی و تفسیر صحیح قرآن تدبر در کتاب الهی به همراه مراجعه به عترت پیامبر اکرم (ص) است. در این راستا دانش مفردات قرآن از این جهت اهمیت دارد که محقّق به معانی واژه های قرآنی در زمان نزدیک نزول قرآن و سیر تطوّر معنایی آن ها در طول زمان دست یافته و فهم مراد الهی را برای او میسّر می سازد. از دیگر سو ائمه ی معصوم (ع) با راهنمایی های خود و با در نظر گرفتن نیاز جامعه راه ...

زبان عربی که در دروة جاهلی از فصاحت و بلاغت و غنای معنایی در الفاظ یا واژگان، به رشد چشمگیری نائل شده بود، آمادة پذیرایی وحی الهی در این زبان گردید. از طرف دیگر قرآن (کلام الهی)، دارای معانی بلند و حقایق علمی بی پایان، در قالب الفاظ عربی می بایست طوری تجلی می نمود، تا بتواند پیام وحی را آن طور که هست به مخاطبانش برساند، با توجه به نزول وحی، مراتب علمی قرآن که دارای لایه های متعدد معنایی است در ...

کلام الهی یکی از مسائل مهم و جنجال‌برانگیز در دانش کلام و آغازگر شکل‌گیری این دانش بوده است. پیرامون این موضوع در بین مسلمانان دو دیدگاه کلی مطرح شده است: متکلمین امامیه و معتزله غالبا کلام الهی را لفظی، حادث و مخلوق می‌دانند. اشاعره آن را نفسی، قدیم و عین ذات او می‌داند.در نوشتار حاضر ضمن مروری مختصر بر دو نگرش فوق، به نگاه علامه خفری پرداخته شده است. وی کلام را مشترک لفظی و برای آن دو م...

شیخ طوسی که تکمیل کنند? جریان کلام عقلیِ شیخ مفید است، با نوشتن کتاب های تمهید الاصول و الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد کوشید تا کلام را یک گام به سوی عقلانی ترشدن پیش ببرد. پس از او، خواجه نصیرالدین طوسی با به کارگیری مفاهیم و اصطلاحات و براهین فلسفی در تجرید الاعتقاد، دانش کلام را ساختار و نظامی نو بخشید و برهانی نمود که می توان از آن به «کلام فلسفی» تعبیر کرد. ما در این رساله، طی پنج فصل به ب...

از میراث متکلمان معتزلی برجای گذاشتن روشی خاص در اثبات ادعاهای کلامی-تفسیری است. ازمشخصه های بارز این روش توجه به عقل به معنای جواز استفاده از صنایع بلاغی مثل مجاز و تاویلدر بیان آموز ههای کلامی و در تفسیر قرآن است. با فرض این که استفاده از این روش مختصمتکلمان مسلمان معتزلی نبوده و پاره ای از متکلمان یهودی و مسیحی قبل و بعد از آنان نیز به اینشیوه تمسک جسته اند، این مقاله در صدد است با تمرکز بر ...

زبان قرآن یکی از بحث برانگیزترین مسائلی است که در قرون متمادی اسلامی از دید صاحب نظران این حوزه دور نمانده است. با نگاهی دقیق به این مسئله و تطورات تاریخی آن می توان دریافت که نظرات علمای اسلامی در این حوزه در یک خط سیر خاص نبوده و بر اساس گفتمان های غالب و خاص هر دوره، نظراتی متناسب با آن ارائه شده است. در قرن دوم بحث های جدی پیرامون خلق قرآن در بین فرق اسلامی درگرفت به همین سبب هر یک از گروه ...

0