خط نامتعارف و کمتر شناخته­شده­ا ی که نسخه­‌ای از کتاب احکام نجوم (کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، شمارۀ 17225) بدان کتابت شده، یکی از حلقه های گمشده را در تاریخ خوشنویسی ایرانی نمایان می سازد. به نظر می­رسد با توجه به شباهت‎ها و تفاوت‎های این خط با نسخ و کوفی شرقی، خط نسخۀ احکام نجوم را می‎توان اسلوب ویژه ای برای کتابت نسخ خطی در برهه­ای از تاریخ در نظر گرفت. این پژوهش با هدف مطا...

این رساله به بررسی یکی از مهم ترین موضوعات مورد بحث در زمین? تاریخ ادیان، یعنی روایت زرتشتی آخرالزّمان اختصاص یافته و این موضوع را بیان می دارد که فرزانگان ایران باستان (یعنی مغان) آگاهی و شناخت خود از آسمان را در جهت نمایاندن تصویری از ادوار کیهانی، ادوار زندگی و حیات بشر، پیشگویی های فرجام شناختی و سرنوشت محتوم هستی، به کار گرفتند. موضوع آخرالزّمان را، که به عنوان موضوعی اسرارآمیز تلقّی می گردد،...

ایرانیان در گذشته، مانند بیشتر اقوام، خورشید و اختران را با تأمل و اندیشه می نگریستند. به این علت، دربارۀ آسمان ـ که بخشی از فرهنگ و اساطیررا تشکیل می دهد ـ باورها و تفکراتی به ادبیات راه پیدا کرد و ادیبان فارسی زبان کم وبیش با علم نجوم آشنا شدند و اصطلاحات و تعبیرهای این دانش را وارد شعر و نثر کردند، تا جایی که نام ستارگان، سیارات، صورت های فلکی، ... وگرایش های ذهنی عامه دربارۀ آنها، سراسر ادب...

امنیت بخشی در جهان یکی از مهم ترین دغدغه های جوامع بشری است؛ گرچه که امنیت به این شکل، مربوط به طیف ها و مسائل کوچکی می شود؛ اما باید دانست که بحث امنیت دارای ریشه ای خداوندی است، خداوند در زمین و آسمان واسطه های فیضی را قرار می دهد تا از نابودی مخلوقات خود جلوگیری کند؛ این واسطه های فیض نیز، با انتشار هدایت و رحمت الهی بر کل جهانیان آن ها را به ادامه زندگی سوق می دهند. حدیث امان، روایتی متوات...

مسئله تعیین ارتفاع همواره مورد علاقه کاربران حوزه های گوناگون تحقیقاتی و اجرایی است. اعداد ژئوپتانسیل نقشی اساسی در تعریف سامانه های ارتفاعی متفاوت دارند. در این مقاله روشی نوین برای تعیین اعداد ژئوپتانسیل و به تبع آن سامانه های ارتفاعی گوناگون برمبنای حل مسئله مقدار مرزی ژئودتیک با مرزهای ثابت معرفی شده است. روش معرفی شده به صورت موفقیت آمیزی درمورد قسمت مرکزی ایران آزمایش شد. میانگین اختلاف ا...

دستگاههای پردازش تصویر بخشی از دستگاههای بازرسی خودکار امنیتی و صنعتی را تشکیل می دهند و امروزه این دستگاهها جایگاه ارزنده ای در صنعت و امنیت دارند. توانایی پردازش سریع برای یک دستگاه بازرسی ، از آنجا که می تواند توانایی واکنش بی درنگ آماده سازد ، باید توانایی پردازش چندین تصویر بر ثانیه را داشته باشد .گذشته از سخت افزارهای ویژه ، که بخش های گوناگون پردازش را همزمان انجام داده و پاسخ دهی را شتا...

رساله حاضر مشتمل بر پنج قسمت است . در پیش گفتار ضمن اشاره به جایگاه کیهان شناسی در فرهنگ ایرانی، از انگیزه انتخاب موضوع، ضرورت پرداختن به آن و شیوه کار سخن به میان آمده است . بخش اول در برگیرنده مباحثی پیرامون اخترشناسی در ایران باستان است که در آن ضمن پرداختن به بررسی میزان اهمیت باورهای کیهانی در آیینهای کهن ایرانی، به شواهد و قراینی از متن شاهنامه نیز که بیانگر سابقه دیرساله ستاره شناسی در ا...

در نجوم دورة‌ اسلامی، بین‌الطلوعین نجومی را «صبح صادق» می‌نامیدند. در احکام اسلامی، رؤیت این پدیده، شاخص شروعِ وقت نماز صبح است. همچنین گزارش‌هایی دربارة رؤیت‌پذیر بودن هاله‌ای کم‌نور به شکلی کشیده پیش از صبح صادق، که «صبح کاذب» نامیده می‌شد، [از دورة اسلامی] بر جای مانده است. اخترشناسی جدید علت صبح کاذب را بازتاب نورخورشید از ذرات غبار بین سیاره‌ای می‌داند و آن را نور منطقة‌البروجی می‌نامد؛ زیر...

بررسی انتقادی نجوم ابن سینا در حوزه نظری و نیز کوشش های عملی و رصدی و لو اندک وی در حیطه اخترشناسی  بر عهده این مقاله است؛ در جنبه نخست، الگوی حرکات اولیّه و ثانوی افلاک قرار دارد که در دانشنامه علایی و النّجاة مطرح شده است. وی در این الگو نحوه ارتباط بین محرّک اوّل با فلک الأعلی و افلاک کوچکتر سیّارات را به صورت هندسی و با تأکید بر آموزه ارسطویی پیکربندی حرکات افلاک سیّارات (یعنی فقط کاربرد حرکات مس...