جدایی علم و دین در قرون وسطا و ابتدای رنسانس مطرح نبود، چرا که در آن اعصار بسیاری از دانشمندان علوم طبیعی، همزمان متکلمان و عالمان دینی جوامع خود نیز بودند. با ظهور علوم تجربی در قرن هفدهم، کم کم احساس استغنای از دین در دانشمندان علوم به وجود آمد و منجر به پیدایش خداباوری فارغ از وحی و سپس جریان روشنگری فرانسوی و در نهایت ماتریالیسم علمی شد. در قرن های هجدهم و نوزدهم به نظر رسید که علوم به پایا...

نسبت دین و تجدد یکی از موضوع های مهم عرصه دین­پژوهی است. از مهم ترین نظریاتی که در این زمینه مطرح شده، نظریه عقلانیت و معنویت مصطفی ملکیان است. این نظریه با محوریت بخشیدن به مؤلفه­های اجتناب ناپذیر تجدد به مواجهه با دین سنتی می­رود و ضمن مقایسه این مؤلفه ها با ویژگی های اصلی دین سنتی، حکم به تعارض میان این دو کرده، فهم سنتی از دین در جهان مدرن را، کارآمد نمی­داند. در جنبه ایجابی، این نظریه، فهم...

در فصل اول کلیاتی در رابطه با دین جهانی بیان شده است. در فصل دوم، مبانی الهیاتی دین جهانی بررسی می شود که عبارتند از اعتقاد به وجود روح مقدس در اجزای عالم و اعتقاد به الهه مادر و تناسخ و تجسد که هر کدام از آن ها به طور جداگانه توضیح داده می شود. درفصل سوم به بررسی مبانی فلسفی دین جهانی پرداخته ایم که عبارتند از کثرت گرایی و اومانیسم و طبیعت گروی. در فصل چهارم نقدهای بر هر کدام از این مب...

معنویت یک گمشده انسانی در پهنه گیتی است که زمان و مکان نمی شناسد. واژه معنویت و مشتقات آن گرچه در منابع اصیل اسلامی به کار نرفته است، ولی در ادبیات مسلمانان، هم در زبان عربی و هم در زبان فارسی، رواج یافته است. آن گونه که کاربرد این واژه نشان داده است، این واژه با «معنا» در ارتباط است، کما این که ریشه لغوی معنویت همین امر را تأیید می کند. معنا به موقعیتی اشاره دارد که دست کم شامل دو لایه باشد: ی...

 «معنویت» در روزگار نخست، به سنت‌های دینی منحصر بود. اما امروزه نه‌تنها در همۀ سنت‌های دینی و غیردینی به‌کار رفته، بلکه در برخی آیین‌ها، جوهرۀ اصلی خود را در تقابل با دین تحصیل کرده است. بحث از معنویت در غرب، از دوران کهن به‌طور پراکنده در آثار فکری و هنری  مطرح شد و در همۀ اَشکال آن یک فرآیند ارتباطی با عالم معنی و موجود متعالی مشاهده می‌شود که به‌تدریج قطب انسانی را متحول و او را به عالم غیرما...

پرداختن به جنبه های معنوی در پزشکی یک بخش معمول از برنامه درسی دانشکده های پزشکی نیست، در حالی که این مسئله، چیزی است که بیماران ما از ما می خواهند و انتظار دارند. شواهد نشان می دهد می توان رفتار معنوی را در جهت تأمین سلامت و سلامت معنوی یاد گرفت و آموزش داد. روان درمانی معنوی، شناخت درمانی با رویکرد معنوی، مشاوره با رویکرد معنوی، گروه درمانی / خانواده درمانی با رویکرد معنوی، کتاب درمانی با مطا...

اینکه منظور از جنبه معنوی سلامت چیست؟ و اینکه سلامت معنوی به چه معناست، موضوعی است که جای بحث جدی دارد و شاید رسیدن به تعریف مشترک و مورد قبول همگان، کاری دست نایافتنی یا بعید و دشوار باشد. می توان معنویت را از دو دیدگاه یکی نگاه عمومی و متمایل به لائیسم و دیگری نگاه مکاتب الهی تشریح نمود.وقتی به روح با تعبیر قرآنی آن توجه می شود شکاف عمیقی میان نگرش لائیسم از مفهوم معنویت و نگرش الهی ـ اسلامی ...

جهانی شدن موجب گشوده شدن مرزهای کشورها به روی یکدیگر و سهولت مبادلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شده است. اما جهانی شدن بدون توجه به ارزشها، مذهب و معنویت، امکان پذیر نیست. بنابراین دین و مذهب به عنوان یک عامل انسجام دهنده بین افراد که در برگیرنده ارزشها و اخلاقیات است و معنویت نیز به عنوان عامل انسجام دهنده بین افراد که در برگیرنده ارزشها و اخلاقیات است و معنویت نیز به عنوان عاملی که معنا دهنده ...

معنویت یکی از نیازهای اساسی انسان است. یکی از مفاهیم بحث‌شده دربارۀ ارتباط با معنویت، مفهوم الاهیات است. منظور از الاهیات، تبیین نظام‌مند از خداوند و روابط خدا با جهان و همان نظام اعتقادی است. مک‌گراث یکی از متألهانی است که در حوزۀ مسیحیت به رابطۀ معنویت و الاهیات پرداخته است. در حوزۀ اسلام نیز شهید مطهری به رابطۀ معنویت با اعتقادات پرداخته است. هدف این مقاله، بررسی دیدگاه این دو متفکر دربارۀ ر...

نظریه پیوند میان عقلانیت و معنویت  با هدف کاهش رنج و آلام بشری ارائه شده است با این اعتقاد که دین سنتی دیگر توان برآوردن این هدف را ندارد و معنویت در عصر جدید، جانشین دین می‌شود؛ چون با عقلانیت همراه است و تنها معنویت عقلانی می‌تواند از رنج انسان‌ها بکاهد، ولی به‌ نظر می‌رسد نظریه عقلانیت و معنویت در برآوردن این هدف با اشکال‌های متعددی مواجه است. در این نظریه، ماهیت «رنج» به‌خوبی تبیین نمی‌شود ...