معماری دورۀ قاجار را معماری خانه سازی و یا معماری خانه های مسکونی نامیده اند. در این دوره  به علت افزایش جمعیت شهرنشینان، ساخت و ساز معطوف به ایجاد سرپناه و خانه برای مردم تازه وارد به شهر شد. در پی تحول سبک معماری در احداث خانه ها، کم کم اصلی ترین مفهوم فکری و کالبدی معماری ایرانی یعنی درون گرایی، جای خود را در شکل گیری خانه ها به برون گرایی میدهد. تزیینات معماری در این دوره وضع نازل تری را ن...

در هر شماره ی صفه، بنایی تاریخی را که دارای ارزش و اهمیت معماری برخوردار باشد، تحت عنوان یادگاری از گذشته، معرفی می شود. تصاویر و نقشه های ارائه شده در این مقالات محصول تلاش های دانشجویان دانشکده معماری در ثبت و ضبط ابنیه و آثار تاریخی کشور ماست. اثری که برای معرفی در این شماره انتخاب شده مسجد نصیرالملک شیراز است که بنایی بازمانده از دوران قاجاریه است. برداشت این اثر در سال 1361 توسط دانشجوی دا...

معماری دورۀ قاجار را معماری خانه سازی و یا معماری خانه های مسکونی نامیده اند. در این دوره  به علت افزایش جمعیت شهرنشینان، ساخت و ساز معطوف به ایجاد سرپناه و خانه برای مردم تازه وارد به شهر شد. در پی تحول سبک معماری در احداث خانه ها، کم کم اصلی ترین مفهوم فکری و کالبدی معماری ایرانی یعنی درون گرایی، جای خود را در شکل گیری خانه ها به برون گرایی میدهد. تزیینات معماری در این دوره وضع نازل تری را ن...

نوشته‌های پراکندۀ دورۀ قاجاریه دربارۀ دماوند، در مجموع، حکایت از رونق و اوضاع مساعد این شهر در آن دورۀ تاریخی دارند. انتخاب تهران به پایتختی سهم مهمی در رونق اقتصادی و توسعۀ اجتماعی دماوند داشت. با این حال، دماوند خود دارای توانمندی‌های اقتصادی و اجتماعی حاصل از موقعیت طبیعی، جغرافیایی و اقلیمی بود، که پایتختی تهران زمینۀ شکوفایی این توانمندی‎ها را فراهم‎آورد. این پژوهش بر آن است تا در یک پژوهش...

چالشتر در فاصله شش کیلو¬متری در غرب مرکز استان چهار¬محال و بختیاری و در مسیر شهرهای سامان و بن قرار گرفته¬ است. مجموعه بناهای تاریخی چالشتر از دوران صفویه شکل گرفته و در دوره¬های بعد به ویژه قاجاریه تکمیل شده است و متشکل از بقایای بارو، منزل و سر در خانه خان موسوم به قلعه چالشتر، خانه ستوده، خانه آزاده، خانه اسحاقی¬ها، خانه منزوی، خانه گله¬داری، و خانه طالب¬زاده و مسجد جامع است. مجموعه بناهای ی...

اجاره نامه در لغت به معنی زنهار و امان دادن می باشد و اصطلاحاً عقدی است برای واگذاری به عوض. اجاره نامه ها، شاخه ای از اسناد می باشند که دریچه ای نو و تازه از مسائل اقتصادی و اجتماعی را به روی محقق می گشایند. چنانکه می دانیم اسناد به علت اعتبار، اهمیت و اصالت خاصی که دارند بربسیاری از نوشته ها و تحقیقات تاریخی از نظر محتوایی برتری دارند؛ چراکه اسناد به صورت مستقیم به زمان رویداد یک اتفاق نزدیک ب...

موقعیت خاص ژئوپلتیکی و جاذبه‌های طبیعی و تاریخی ایران، توجه بسیاری از سیاحان را به خود جلب کرده است. در دوره صفویه شاهد حضور سیاحان اروپایی بسیاری در اصفهان هستیم که سفرنامه‌هایی را پیرامون بناهای تاریخی اصفهان و چگونگی معماری آنها به نگارش درآورده‌اند و ضمن مقایسه معماری بناهای اصفهان با بناهای اروپایی،  نکات درخور نگرشی را گوشزد کرده‌اند که توجه به آنها می‌تواند به شناسایی مفاهیم و اندیشه‌های...

رشد هنر معماری در دورۀ سلجوقی از هند تا آسیای صغیر مشهود است. معماری در این دوران به اوج شکوفایی خود رسید؛ به گونه ای که خلاقی تهای هنری به ویژه در معماری مذهبی بسیار چش مگیر است و همین امر موجب تحولی عظیم در اساس معماری شد. سلجوقیان برای هنر معماری توازن و تعادل به ارمغان آوردند. منار فیروزآباد بردسکن از آثار معماری بسیار زیبا و خلاقۀ این دوره به شمار می آید. منابع تاریخی از دلائل اهمیت جغرافی...

معنای خانه و روابط درون آن ایستا نبوده و همواره متاثر از تغییرات جامعه و در پیوند با پویایی¬های محیط، فرهنگ و حتی موقعیت زیست¬شناختی سکنه، شرایط اقلیمی، توپوگرافی و منطقه¬ای به عنوان متنی اجتماعی – فرهنگی برساخته می¬شود که روابط اجتماعی و خصوصی میان گروه¬های مختلف اجتماعی، اقتصادی و مراتب آنها در حیات خانوادگی و اجتماعی هر دوره تاریخی را مشخص می¬کند. بر این اساس، جنسیتی و نیز رده¬بندی و سلسله خ...

پلان رایج در معماری دوره های قبل از هخامنشی و مرحلۀ اول معماری هخامنشی، مستطیل شکل است. تغییر این پلان به پلان مربع در دورۀ داریوش بزرگ، پیرو تفکرات جهان بینانة وی در وام گیری از اندیشه های ملل تابعه، به عنوان حرکتی نو در مرحلۀ دوم معماری هخامنشی، مقدمه ای برای استفاده از این نوع پلان به شکلی کامل تر و ایجاد گنبد در معماری پارتی شد. این حرکت نتیجۀ بازخورد فرهنگی اندیشۀ یونانیان در زمینۀ استفاده...