علم از نظر معرفت‌شناسان عبارت است از باور صادق موجه. درباره‌ی صدق سه نظریه‌ی اصلی وجود دارد که عبارت است از: نظریه‌ی مطابقت؛ نظریه‌ی سازگاری؛ نظریه‌ی عمل‌گرا. نظریه‌های در باب توجیه را می‌توان به دو دسته‌ی درون‌گرایی و برون‌گرایی تقسیم کرد. نظریه‌های عمده‌ی درون‌گرایی عبارت‌اند از: نظریه‌ی مبناگرایی؛ نظریه‌ی انسجام‌گرایی. در نظریه‌های توجیه برون‌گرایی، باورکننده ملزم به داشتن بینه نیست و توجیه،...

در بن نظریه‌ی معرفت پلانتینگا، خدا در مقام ایجاد معرفت در فاعل شناسا چنان نقش پررنگی ایفا نموده که جایگاه فاعل شناسا متزلزل می‌شود و این نگاه ناخواسته به‌سوی نظریه‌های معرفت طبیعت‌گرایانه متمایل می‌شود. ازنظر پلانتینگا برای حل مشکل گتیه لازم است آگاهی و وظیفه از فرایند شناخت حذف شود. ولی با حذف این دو و اراده‌ی فاعل شناسا، نظریه‌ی وی که یک دستگاه اعتمادگرای فضیلت‌محور است، می‌تواند معضل‌های شنا...

وجود روایات فراوان صحابه و تابعان در زمینه تفسیر، بایسته بودن مطالعه ژرف و تحلیل گونه نقش، جایگاه و اعتبار آن را در تفسیر قرآن به قرآن علامه طباطبایی و تفسیر روایی آیت الله معرفت، آشکار می سازد. تفاوتی که در دیدگاه علامه و آیت الله معرفت، در اعتبار اقوال صحابه و تابعان در تفسیر، مشاهده می شود، اهمیت بررسی این موضوع را دوچندان می کند. اولاً، بررسی رویکرد نظری علامه و آیت الله معرفت، در میزان اعتب...

معرفت شناسی یا نظریه ی شناخت، زمینه ای فلسفی است که موضوع اصلی آن بررسی شرایط و مبانی نظری کسب معرفت و شناخت است. معرفت شناس با انجام تحلیل های فلسفی در پی تبیین این مسئله است که با تحقق کدام شرایط و مولفه ها می توان صحیحاً ادعای شناسایی و معرفت نسبت به یک موضوع را مطرح نمود. به طور سنتی تعریف معرفت عبارت است از: «باور صادق موجه». مطابق این تعریف یا تحلیل سه جزیی که قدمتی چند هزار ساله دارد و تب...

مفهوم «استعلایی»، بنیادی ترین مفهوم در فلسفۀ نظری کانت است. از همین رو، فهم معرفت شناسی کانت اساساً مبتنی بر فهم معنا، کاربرد و کارکرد این مفهوم در نظر اوست. در این مقاله، با روشی توصیفی- تحلیلی، خواهیم کوشید که با توجّه به پاره ای از مصادیق مفهوم «استعلایی»  در کتاب  نقد عقل محض، نشان دهیم که فلسفۀ نظری کانت، برخلاف فلسفه های عقلی و تجربی پیش از وی که همگی «متعالی - محور»ند، به چه معنا و چگونه ف...

تبیین رابطة عقل و ایمان یکی از مهم ترین دغدغه های کرکگور و ملاصدراست. مهم ترین ویژگی ایمان نزد کرکگور ماهیت ضد عقلی یا پارادوکسیکال بودن آن است. در این تفکر، فرد هرگز نمی تواند با تفکر عقلانی و توسل به شواهد تاریخی به ایمان دست یابد. حیات ایمانی نزد کرکگور، اساساً، همان حیات در درون مسیحیت است و همین ایمان مسیحی است که آن را در برابر تمام منازعات  نظری حفظ می کند. از طرف دیگر ملاصدرا معتقد است ک...

مسئلۀ اصلی این پژوهش این است که از منظر غزالی ملاک­های اصلی سعادت عظمی چیست؟ روش تحقیق آن توصیفی ـ تحلیلی است. غزالی در مکتوبات مختلف خویش ملاک­های متعددی برای وصول به سعادت عظمی و تحقق آن بیان می­کند که عبارت اند از: ­­معرفت الهی، تقرب به خدا، لقای الهی، نظر به وجه الهی در آخرت، داشتن بیشترین حب به خدا در آخرت، تفکیک سعادت عظمی از حیث نظری و عملی. او برای تحقق عامل پنجم (داشتن بیشترین حب به خد...

چهارچوب نظری فلسفة نقادی کانت ریشه در تحولات قرن هجدهم و دورة موسوم به روشن گری و منورالفکری اروپا دارد؛ رهیافت های دین پژوهی، از جمله باور به خداوند یا علت اولی، نزد او نیز متأثر از همان فضاست. پرسش از اعتبار و دامنة شمول معرفت مابعدالطبیعی و مهم تر از آن مبادی تکوین چنین معرفتی از دغدغه های معرفت شناختی کانت است که درست زمانی مطرح می شود که سخن و پرسش از «امکان مابعدالطبیعه» به میان می آید؛ ی...

: معرفت شناسی قرآنی مکتبی یقین گرا است. یقین بر دو قسم است: یقین معرفت شناختی و یقین روان شناختی. یقین معرفت شناختی آن است که به لحاظ منطقی و فلسفی یقین به شمار می رود. اما یقین روان شناختی غالبا از سنخ اقناع است. یقین در قرآن درنهایت نتیجه حصولِ معرفت صادق (مطابق با واقع) همراه با آرامش و سکون قلبی است. بنابراین، قرآن، هم بر یقین معرفت شناختی تأکید کرده است و هم بر یقین روان شناختی. یقین قرآنی،...