«خیال» و «تخیل» جوهرۀ اصلی هنر و ادبیات هستند؛ از وهم گرفته تا رؤیا و الهام و مراتب قدسی، از دورۀ یونان باستان تا فلسفه و عرفان اسلامی، همه با خیال و تخیل پیوند دارند. این دو واژه اگرچه نزدیک‌اند، تعاریف متفاوتی دارند. توجه به خیال در عرفان اسلامی قرن‌های چهارم تا ششم هجری و حتی پس از آن، جایگاهی ویژه داشت؛ به‌طوری‌که سهروردی در قرن پنجم عالم مثالی خیال را تعریف کرده است. اما در همین دورۀ زمانی...

قرآن کتابی است که تمدن اسلامی دائرمدار آن تأسیس و نشو و نما یافته است. متنی کانونی که لف ونشر تاریخی آموزه-هایش به قبض و بسط تمدنی اسلام کمکی شگفت نموده است. در مقاله ی حاضر تلاش شده با بهره گیری از روش اسنادی و کتابخانه ای و با الهام از مفاهیم اسلامی و قرآنی به روشنداشت نقش معارف اسلامی در تصویب و کاربست مفهوم علمیت و تحول علوم انسانی از منظر طه عبدالرحمن پرداخته شود. جستار حاضر در پی آن است ک...

یادداشت مدیر اجرایی*           چکیده در فلسفه اسلامی با تکیه بر معارف اسلامی، اصل تضاد در عالم آفرینش آن هم در نظام عَرضی عالم طبیعت پذیرفته شده است. مدّعای ما این است که عقل و دین مشمول قاعده تضاد نیستند، بلکه متعاضد و با یکدیگر هماهنگند. اگر در مقام اثبات، تعارضی پیش بیاید، چه باید کرد؟ آیا باید عقل را تخطئه کنیم یا به تأویل مسأله دینی روی آوریم و البته نتیجه تخطئه عقل، جمود بر ظواهر دینی است ک...

نگاه علمی و فرهنگی به قرآن کریم به عنوان دیدگاهی والا و متأثر از فرهنگ ناب اسلامی، راهکار ارزنده ای است که با اعطای بینش و نگرشی دینی به مفسران و قرآن پژوهان، برآن است تا زوایای گوناگون کتاب وحی الهی را بر تمامی ره پویان فرهنگ و معارف اسلامی آشکار نماید . آنچه در این جستار بدان پرداخته خواهد شد، بررسی آیات شریفه ای از قرآن کریم است که سوگندهای خداوند به بخش های مختلف زمان را در بر می گیرد. هدف ...

بازتاب داستان پیامبران در دیوان حکیم سنایی و رابطۀ تنگاتنگ آن با اعتقادات اسلامی و مذهبی مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری و پرسشها و فرضیه ها: اکثر کتب تفسیر اعم از تفاسیر شیعه و اهل جماعت، کتب تاریخی، کتب آسمانی مانند عهد قدیم (تورات) و عهد جدید (انجیل) و دیگر آثار ادیان بزرگ و البته قرآن کریم به عنوان سرلوحه و محک تحقیقات روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیق، جامعۀ مورد ...

چکیده عنوان پایان نامه پیش رو، مبانی و اصول آموزش معارف اسلامی در قرآن و روایات است. همانطور که هر مکتب آموزشی، مشتمل بر یک سری مبانی و اصول منسجم می باشد؛ مکتب آموزشی اسلام که کاملترین مکتب نیز است بر پایه مبانی و اصول مسلم و عقلانی مبتنی می باشد؛ و همچنین برای ایجاد جامعه سالم و متخلق به اخلاق اسلامی، نیاز به یک نظام آموزشی زنده و مترقی است که انسانهای آزاد، مستقل، خلّاق، مبتکر و تلاشگر پرور...

هدف اصلی این پژوهش، تحلیل مقایسه ای موانع اثر گذاری برنامه درسی معارف اسلامی از دیدگاه دانشجویان دانشگاه های شهرستان کاشان می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه دانشجویان دانشگاه های شهرستان کاشان (دانشگاه کاشان، علوم پزشکی، آزاد اسلامی) به تعداد 17057نفر است که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم، تعداد 458 دانشجو به عنوان گروه نمونه انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع آو...

اسلام به عنوان یک مکتب جامع الاطراف، در عموم زمینه های پنداری و رفتاری، دارای معارف و احکامی است که بعضا مطلق و بعضا نسبی هستند. مطلق های اسلامی آنهایی می باشند که محدود به شرایط زمان و مکان نیستند و برعکس، امور نسبی آن دسته از اموری هستند که اگر چه احکام آنها ثابت است ولی مصادیق شان بسته به تحولات زمانی و تغییرات مکانی متفاوت گردیده، لذا نیازمند اجتهاد اهل نظر هستند. بنابراین اجتهاد، که ضرورت ...

نظر به وجود برخی دغدغه‏ها و در راستای ایجاد پیوند میان دو نهاد حوزه و دانشگاه، دوره کارشناسی ارشد پیوسته معارف اسلامی و اقتصاد در دانشگاه امام صادق علیه‏السلام راه‏اندازی شد. گذشت بیش از 30 سال از اجرای چنین تجربه‏ای، بستری مناسب برای ارزیابی برنامۀ این دوره را فراهم آورده است. این ارزیابی می‏تواند برای اجرای آتی این دوره و نیز تدوین و اجرای دروس و گرایش‏های تلفیقیِ مرتبط با اقتصاد اسلامی الهام‏...

از جمله مفاهیم کلیدی در معارف اسلامی به شکل عام و در عرفان اسلامی به شکل خاص، مفهوم خلافت است. در این مقاله مفهوم خلافت در منابع عرفانی و مقایسه آن با دیدگاه شریعت به بحث گذاشته می شود. به دیگرسخن، در پی آنیم که مقام خلافت را با استفاده از آموزه های عرفانی توضیح داده و نشان دهیم که خلافت عرفانی چیزی ورای خلافت منصوص در منابع دینی نیست.