طبق اصل شخصی بودن مجازاتها که بر اساس آن مجازات منحصراً دامنگیر شخص مجرم شده و به نزدیکان واقربای او سرایت نمی کند، عده ای حکم ضمان عاقله را زیر سوال برده اند که چرا عاقله بار مسئولیت مجرم را در برخی جرائم به عهده می گیرد، درحالیکه اصل شخصی بودن مجازاتها با قبول این مسئولیت منافات دارد؟! آیا ضمان عاقله واقعاً استثنایی بر این اصل است؟ برای دستیابی به پاسخ این سوال باید بدانیم ماهیت دیه چیست؟ روش ...

نظام­های عدالت کیفری، در موارد بسیاری، به رغم همۀ تمهیدات و تضمینات موجود، عملاً اشخاص بی­گناه را مجازات می­کنند. مقالۀ حاضر،جبران ضرر و زیان وارد شده بر کسانی را بررسی می­کند که دستگاه قضایی، با رأی نهایی خود، اشتباهاً آن­ها را مجرم قلمداد کرده، ولی متعاقباً در نتیجۀ استفاده از نهاد­هایی نظیر اعادۀ دادرسی، با اذعان به خطای خود، بی­گناهی ایشان را اعلام می­دارد. این پژوهش، پس از مطالعۀ تطبیقی در اس...

در حقوق مسئولیت بین‌المللی، مشارکت در خسارت یا امتناع از کاهش خسارت از سوی دولت یا سازمان بین‌المللی زیان‌دیده، در تعیین جبران خسارت مد نظر قرار خواهد گرفت. با اینکه قاعدۀ یادشده به صورت کاملاً مشابه در حقوق مسئولیت بین‌المللی دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی پیش‌بینی شده است، تمایزهای متعددی در خصوص اجرای آن در این دو حوزه وجود دارد. این تمایزها عمدتاً به این سبب است که سازمان‌ها از دولت‌های دارا...

نقض قواعد حقوق ‌رقابت علاوه بر اثرات سوء بر کارآیی اقتصادی، سبب ورود خسارات به اشخاص نیز می‌شود. از این ‌رو نظام‌های حقوقی با طراحی سازوکارهای قانونی، در صدد مقابله با اعمال ضدرقابتی و جبران خسارت ناشی از آن هستند. اما بررسی مبانی نظری ضرر قابل ‌جبران، مقدمه ورود به بحث جبران ‌خسارت از زیان‌دیدگان می‌باشد. وانگهی، از یک ‌سو، مقابله با خسارت ناشی از اعمال ضدرقابتی دارای مقاصد کوتاه‌مدت، از جمله ...

حرفه ی پزشکی در طول تاریخ و در تمامی جوامع دارای اهمیت خاصی بوده است و پیشرفت این علم در جوامع مختلف یکی از شاخه های تمدن محسوب می شود. مسئولیت پزشکی تحولات زیادی به خود دیده است؛ در حالی که در عصر باستان پزشکان به طور مطلق مسئول زیان های وارد بر بیمار بودند، به مرور حرفه پزشکی تقدس خاصی پیدا کرد و پزشکان در برابر بیماران از هر نوع مسئولیتی مبری شدند. با گسترش علم پزشکی و پیشرفت تکنولوژی مسئله ...

برخلاف دیدگاه رایج مبنی بر اعمال مسؤولیت مطلق و بدون تقصیر در قلمرو  قراردادها، باید اذعان داشت که تقصیر پایه و اساس حقوق قرارداد بوده و اعمال آن در قرارداد با هنجارهای اخلاقی و عدالت سازگارتر است. با گذشت زمان و پیشرفت دانش، برتری اعمال رویکرد تقصیر در قرارداد افزایش یافته و مفهوم آن نیز از صبغه ی اخلاقی به صبغه ی اقتصادی تکامل یافته است. برخلاف ظاهر، حقوق اقتصادی اعمال مسؤولیت مطلق را غیر مفی...

مسوولیت مدنی که سابقأ به¬عنوان یکی از شاخه¬های فرعی حقوق مدنی مورد توجه قرار می¬گرفت امروز با توجه به اهمیت عملی و نظری آن، یکی از مباحث مهم این رشته محسوب می¬شود؛ زیرا مسوولیت به جبران خسارت، محدود به تخلفات قراردادی نبوده، بلکه قلمرو وسیع الزامات خارج از قرارداد را نیز در برمی-گیرد. از سوی دیگر وجود دو هدف اصلی؛ یعنی برقراری نظم اجتماعی و جبران خسارت زیان¬دیده، بر اهمیت قواعد مسوولیت مدنی افز...

حق استفاده از محیط زیست سالم، یکی از حقوق بنیادین افراد محسوب می شود و نگهداری از آن تکلیف عمومی است. با وجود این، حقوق مسئولیت مدنی نیز نسبت به ادای چنین تکلیفی بیگانه نیست. قواعد سنتی مسئولیت مدنی در پاسخگویی به خسارت های زیست محیطی کارآمد نیست. به همین مناسبت، پارلمان و شورای اروپا در سال 2004 دستورالعملی درباره مسئولیت ناشی از تجاوز به محیط زیست، تصویب کرد که دولت ها ملزم هستند قواعد آمرانه...

از نظر اقتصادی، قواعد مسئولیت زمانی دارای کارآیی است که منجر به ترغیب اشخاص به رعایت همزمان کلیه سطوح فعالیت و احتیاطات بهینه شوند. به دلیل عدم کارآیی نظام مسئولیت عام دریایی در زمینه آلودگی های نفتی ناشی از کشتی های نفتکش، نظام مسئولیت و جبران خسارت ویژه ای به تدریج، از سال 1969 میلادی شکل گرفته که در بردارنده ویژگی های مختلفی همچون تحمیل قاعده مسئولیت محض با امکان دفاع مشارکت در تقصیر، تعیین ...