فرآیند نوشتن یک روند دوطرفه و سیال است که همواره با گذشته در پیوند و به سمت آینده رو به حرکت و تغییر و تکامل می باشد. متونی که توسط نویسندگان نوشته می شوند تنها یک خالق یگانه ندارند بلکه در پشت سر خود حجم عظیمی از تاریخ و تمدن و ادب گذشته را به یدک می کشند و به نوبه ی خود راهی برای ارتباط به سوی آینده می گشایند. به این معنا که هر هنرمند از رهگذر پیش زمینه های ذهنی خود فرصت پیدا می کند که در مسی...

سال های بین 1332 تا 1357 دوران تقابل امید و ناامیدی در جامعه ی ایران و بازتاب آن در شعر معاصر بوده است. واکنشی که هر یک از شاعران این دوره در قبال مسائل سیاسی و اجتماعی از خود نشان داده اند، متفاوت بوده است، در این رساله با در نظر گرفتن برخی از شباهت ها، این شاعران به چهار گروه تقسیم شده اند: 1) پذیرندگان شکست و پناه جویان در سازش و امنیت 2) امیدواران مأیوس 3) مرثیه گویان وطن 4) آرمان گرایان ام...

«تکرار» در زیبایی­شناسی شعر معاصر نقش بسزایی دارد و این آرایه بلاغی موجب پیوند نا­گسستنی شعر معاصر با موسیقی و اندیشه شده‌است. هدف این مقاله بررسی نقش تکرار و کارکردهای آن در تبیین و تعلیم اندیشه­های اخلاقی شعر شفیعی کدکنی در دو مجموعه «شبخوانی» و «در کوچه­باغ­های نشابور» است و این که عنصر تکرار و کارکردهای آن تا چه اندازه در القای مضامین تعلیمی کلام شفیعی کدکنی نقش دارد. تکرار در این اشعار بیش...

یحیی سماوی، به عنوان یکی از شاعران برجسته معاصر عراق، و محمدرضا شفیعی کدکنی، از شاعران معاصر ایران، می­کوشند تا با سلاح قلم، زبان هنر و بهره­گیری از شگردهای گوناگون ادبی، در افشای ماهیت استعمار و نیروهای اشغالگر، نفش بارزی داشته باشند. پژوهش حاضر گذشته از تبیین جایگاه ادبی این دو شاعر، می­کوشد، با رویکردی تطبیقی بر اساس مکتب آمریکایی، به صورت تفصیلی و استقرایی اشتراکا...

این مقاله با عنوان « اصالت رباعیات و اشعار منتسب به ابوسعید ابوالخیر» به شرح و نقد و بررسی آراء محققان در باب رباعیات و اشعار ابوسعید می‌پردازد. نگارنده در آغاز دلایل محمد منور در باب ردّ شعرگویی ابوسعید را با توضیحات دکتر شفیعی کدکنی آورده و سپس دلایلی را که سعید نفیسی در شعر سرودن ابوسعید اقامه کرده ارائه کرده، در ادامه نقدهایی را که دکتر شفیعی کدکنی بر این دلایل دارند بازگو شده که این نقدها د...

عبد الوهاب البیاتی و محمد رضا شفیعی کدکنی (م.سرشک) دو تن از شاعران نوپرداز معاصر هستند که با تکیه بر میراث سنتی زبان و ادبیات خویش و بهره گیری از تجربه های شعریِ شاعرانِ پیشگامِ جهان، قلمروهای تازه ای را در برابر آن گشوده اند. گرسنگی، ظلم، غربت، اندوه، فریب، سیاست به طور خاص، حصار، فقرِ مادّی از جمله درون مایه های مشترک در شعرِ دو شاعر است؛ اما با توجه به نگاه متفاوت دو شاعر، بسامد این درون مایه ها د...

شفیعی کدکنی و ادونیس از شاعران معاصر نوگرا هستند که روحیات مشابه و زبان شعری نزدیک به یکدیگر دارند؛ هر دو در روستا و دامان طبعیت بزرگ شده اند. هر دو درآغاز به شعر و ادبیات کلاسیک دلبستگی عمیق داشتند و به همان سبک شعر می سرودند و بعدها به شعر نو گرایش پیدا کردند. شفیعی شاعر معاصر ایران و ادونیس شاعر معاصر عرب از قریحه و فطرت شاعری، در شعر خویش از دیدگاهی انسانی و اجتماعی سخن می گویند. اندیشه ها ...

آثار نویسنده و شاعر محمل و قالبی است برای ظهور اندیشه ها و عقاید وی و این آثار هنگامی جاودان می شوند که برخاسته از دل نویسنده و همچنین حافظ ارزش های آرمانی و اخلاقی مردم باشند. بدیهی است برای دستیابی به نوع تفکر و دیدگاه سخنور، پژوهشگر ملزم به کندوکاو در لایه های نهان و آشکار سخن وی است. در پژوهش حاضر، برای دستیابی به دامنه مفاهیم مولفه های ایرانی – اسلامی در اشعار شفیعی کدکنی ملزم به بررسی...

گرچه از عصرجهان بینی اسطوره ای یعنی عصری که انسان می خواست با نیروی خیال و به زبان اسطوره، خود و جهان را تبیین کند، قرن ها گذشته است؛ اما انسان هرگز نتوانسته است، از جاذبه جادویی اسطوره بی نیاز بماند. هنرآفرینان همواره با انطباق اساطیر کهن با شرایط موجود به باززایی و نوسازی آن دست یازیده و از نیروی عظیم خیالی آن بهره گرفته اند. در عصر حاضر شاعران معاصر شعر فارسی به اقتضای فکر و فرهنگ خویش به با...

کتاب اسرارالتوحید با تصحیح و تعلیقات مستوفای شفیعی کدکنی چند سال پیش به صورت مهذّب و منقّح، چاپ و منتشر شد. در این چاپ، گره بسیاری از مشکلات گشوده شده؛ ولی در برخی موارد، ابهاماتی چند، همچنان برجای مانده است. از جمله این مشکلات، فعل «بکفت» در عبارت «به ارادت شیخ بکفت» است که شفیعی کدکنی حدس زده اند که فعل «کفتن» در این جمله به معنای «انس و الفت گرفتن» آمده است. در این مقاله با شواهدی مستدل نشان د...