تلمیح یکی از بهترین منابع معنی آفرینی در ادبیات فارسی است. تلمیحات موجود در ابیات یا عبارات ادبی چکیده و عصاره آیات و روایات و داستان های تاریخی و مذهبی هستند. لذا برای درک بهتر بیت یا عبارتی که حاوی تلمیح است، می بایست آیات و احادیث، داستان یا مثل مورد اشاره را به تمامی دانست. شعلة گلپایگانی از شاعران اوایل دورة بازگشت است که در نیمه دوم قرن دوازدهم هجری در گلپایگان اصفهان زندگی می کرده است. و...

عرفان و تصوّف، از جمله نیرومندترین جریان های فکری و معنوی است، که برای چندین قرن متمادی، در گستره سرزمین های اسلامی، حضوری پُر رنگ داشته است. این امر، باعث گردیده تا بسیاری از مظاهر فرهنگی اهل اسلام، خصوصاٌ هنر و ادبیات ایشان، تحت تأثیر این مکتب فکری قرار گیرد. گرایش اهل عرفان به باطن، و استفاده فراوان عرفا از رمز و نماد برای بیان آموزه های معرفتی، از جمله مواردی است که در ادبیات و هنرِ نگارگری تأث...

داستان یوسف و زلیخا به فرمرده قرآن مجید: «احسن القصص»، یعنی نیکو ترین، بهترین یا به عبارتی، غم انگیزترین داستان ها است. ‏این داستان، نخستین بار در تورات و سپس در قرآن مجید و پس از آن در تفسیر و منظومه های ادبی آ مده است. ‏دوازدهمین سوره قرآن مجید، سوره مبارکة یوسف است. از آ نجاکه بنای قرآن مجید بر ایجاز کامل است، این داستان نیز به صورت موجز بیان شده است. ‏بین روایت تورات و قرآن مجید، از این داس...

در این مقاله، سوره یوسف با دقت تمام مورد بحث و تحقیق قرار گرفته و بیشتر براساس تئورى هفت مرحله اى عطار نیشابورى درخصوص سیر و سلوک عرفانى و رسیدن به قرب پروردگار و اتصال با معشوق حقیقى تطبیق داده شده است. مراحل و منازل هفتگانه ترتیب عبارت اند از: طلب، عشق، معرفت، استغنى، توحید، حیرت، فقر و فنا. اما در اثناى کار، از رموز و اصطلاحات خاص عرفا که در این گونه مسائل کاربرد مى یابند، استفاده شده است. س...

در این مقاله، سوره یوسف با دقت تمام مورد بحث و تحقیق قرار گرفته و بیشتر براساس تئورى هفت مرحله اى عطار نیشابورى درخصوص سیر و سلوک عرفانى و رسیدن به قرب پروردگار و اتصال با معشوق حقیقى تطبیق داده شده است. مراحل و منازل هفتگانه ترتیب عبارت اند از: طلب، عشق، معرفت، استغنى، توحید، حیرت، فقر و فنا. اما در اثناى کار، از رموز و اصطلاحات خاص عرفا که در این گونه مسائل کاربرد مى یابند، استفاده شده است. س...

سوره یوسف حاوی نکات ارزشمند اعتقادی، اخلاقی و تربیتی است. ازجمله تعابیری که در این سوره به‌کار رفته، تعبیر «مَعاذَ اللَّهِ إِنَّهُ رَبِّی أَحْسَنَ مَثْوای» در آیه بیست‌وسوم این سوره است که در پاسخ به تقاضای شوم زلیخا از زبان حضرت یوسف نقل شده است. حضرت یوسف× با تعبیر «او پروردگار من است و جایگاهم را نیکو ساخته است» به امتناع خود از تقاضای زلیخا تعلیل آورده است. مرجع ضمیر «انه» و مصداق «ربی» محل اختلاف مترجمان و ...

داستان یوسف و زلیخا به فرمرده قرآن مجید: «احسن القصص»، یعنی نیکو ترین، بهترین یا به عبارتی، غم انگیزترین داستان ها است. ‏این داستان، نخستین بار در تورات و سپس در قرآن مجید و پس از آن در تفسیر و منظومه های ادبی آ مده است. ‏دوازدهمین سوره قرآن مجید، سوره مبارکة یوسف است. از آ نجاکه بنای قرآن مجید بر ایجاز کامل است، این داستان نیز به صورت موجز بیان شده است. ‏بین روایت تورات و قرآن مجید، از این داس...

داستان پردازی در ایران سابقه ا ی دیرینه در زمینه های گسترده و قابل ملاحظه ای داشته است که سابقه ی آن در ایران به پیش از اسلام می رسد. قصّه ها و حکایت ها و افسانه های زیادی در میان مردم وجود داشته که به صورت شفاهی و سینه به سینه نقل شده است. و در دوره های بعد، شاعران و نویسندگان آن ها را به نثر یا به نظم در آورده اند. همچنین نیز قصّه گویان و نقّالانی بوده اند که در لباس نقّالی از شهری به شهری می رفت...

داستان یوسف و زلیخا در ادبیات ایران بارها و بارها دستمایه ی شاعران و نویسندگان قرار گرفته است. در این پژوهش تلاش شده است تا دو منظومه ی یوسف و زلیخا ی مولانا عبدالرحمن جامی و یوسف و زلیخای مسعود قمی از منظر روایت، ساختار و آرایه های ادبی مورد بررسی و مقایسه قرار گیرد. برای مقایسه ی ساختار روایی دو منظومه پس از مطالعه ی دقیق دو منظومه داستان را به پاره ها و نقش مایه های اصلی آن تجزیه کرده ایم. ر...

یکی از رویکردها ونگره هایی که در چند دهه ی اخیر مورد توجه جامعه ی علمی،به خصوص جامعه بزرگ ادبیات قرار گرفتهاست، تحلیل ریخت شناسانه ی قصه هاوحکایت هاست. این نگاه در بررسی های خود در وهله ی اول به شناخت و کشف کوچکترین عناصر سازنده قصه و حکایت می پردازد؛ سپس شناسایی روابط بین این عناصر و خط سیر قصه در ظاهر آن مطمح نظر این نگره می باشد. این نوع بررسی و تحلیل می تواند بر هر یک از قصه-های موجود در ...