تاکنون متون مختلفی درباره اصطلاحات و ضرب المثل های رایج در دورة قاجار منتشر شده اند، ولی چون این متون بیشتر ناظر بر فهرست واژگان هستند و در قالب جمله ارائه نشده اند، نمی توانند تصویر روشنی از «زبان فارسی گفتاری» این دوره در اختیار بگذارند. به همین دلیل تصور رایج از گفتار مردم دوره قاجار، همان جملات دیریاب و دشواری است که در متون برجا مانده از آن زمان باقی دیده می شود. با وجود این، آنچه می تواند...

سعدی باب هفتم «بوستان» را با عنوان «در عالم تربیت» به منظور تعلیم شیوه‌های تربیتی و اخلاقی سروده است. عموم محققان بر این باورند که آثار سعدی، از جمله این باب از بوستان، متأثّر از فرهنگ عربی و اندیشه­های اسلامی است. در این مقاله نشان داده­ایم که سرچشمه­های فکری سعدی در مسائل تربیتی، به همان اندازه که با فرهنگ عربی تطبیق دارد، با اندیشه­های ایرانی نیز هماهنگ و همسو است....

سعدی باب هفتم «بوستان» را با عنوان «در عالم تربیت» به منظور تعلیم شیوه‌های تربیتی و اخلاقی سروده است. عموم محققان بر این باورند که آثار سعدی، از جمله این باب از بوستان، متأثّر از فرهنگ عربی و اندیشه­های اسلامی است. در این مقاله نشان داده­ایم که سرچشمه­های فکری سعدی در مسائل تربیتی، به همان اندازه که با فرهنگ عربی تطبیق دارد، با اندیشه­های ایرانی نیز هماهنگ و همسو است....

امروزه واژه نظر و هم‌خانواده های آن مانند نظرگاه، منظر و منظره با بسامد زیاد در زبان فارسی مورد استفاده قرار می‌گیرند. پس از انتخاب واژه منظر به عنوان برابر‌نهادِ واژه انگلیسی لنداسکیپ ( Landscape)پیگیری ریشه‌های زبان‌شناختی آن و کشف نسبت آن با واژه نِگر فار...

مقاله حاضر محصول مطالعه­ای همزمانی-درزمانی پیرامون رخدادی واج­­واژی، پیدایش پسوند -گری در فارسی با نگاهی به داده­هایی از (ترکی)آذربایجانی (ایران) ­است. در این مقاله، به­خلاف پژوهش­های پیشین، کلمات مختوم به -گری به سه گروه تقسیم می­شوند، پایگانی­ها نظیر زرگری، ناپایگانی­های بازتحلیل­شده همچون قاضیگری و ناپایگانی­های اشتقاقی مانند مذهب­گری و مربی­گری. بخش نخست مقاله به مقدمه و بخش دوم به مرور و ن...

ادب غنایی، یکی از مؤثرترین و پرمخاطب ترین انواع ادبی در زبان فارسی است. قدمت وگستردگی آن به گونه ای است که شاید نتوان هیچ متن ادبی را یافت که به نوعی با ادبیات غنایی آمیخته نباشد. پژوهش حاضر، بر آن است به این پرسش پاسخ بدهد که آیا ادب غنایی ریشه در ادبیات پیش از اسلام دارد؟ واگر چنین است، میزان و نوع بهره گیری متون غنایی از ادبیات پیش از اسلام چگونه و به چه میزان بوده است؟ برای دست یابی به پاسخ...

زبان فارسی میانه و متن های بازمانده از آن، نه تنها از نظر مطالب مورد بحث و واژ گان گنجینه ای گسترده و پهنه ای نا شناخته است و به بررسی و تجزیه تحلیل نیاز دارد، بلکه از جهت شیوه آوانگاری نیز مقوله ای در خور توجه و بحث است.وجود املای تاریخی فراوان با نارسایی های خطی و برخی از غلط خوانی ها که در متن های موجود راه یافته است کار پژ وهشگر این زبان را از چند جهت دشوار می سازد.از آنجا که نیاز به فرهنگ ...

امروزه واژه نظر و هم خانواده های آن مانند نظرگاه، منظر و منظره با بسامد زیاد در زبان فارسی مورد استفاده قرار می گیرند. پس از انتخاب واژه منظر به عنوان برابر نهاد واژه انگلیسی لنداسکیپ ( landscape)پیگیری ریشه های زبان شناختی آن و کشف نسبت آن با واژه نِگر فارسی با عنایت به سابقه منظرین تمدن ایرانی، مورد توجه برخی از زبان شناسان و متخصصان رشته معماری منظر قرار گرفت. به نظر می رسد شباهت ظاهری و معنا...

بعد از زبان عربی و فارسی سومین زبان جهان اسلام ترکی است. ازاین رو، عالمان و اندیشمندان عثمانی در کنار تألیف آثار به ترجمة متون از عربی و به ویژه فارسی به ترکی عثمانی نیز پرداختند. از قرن دهم به بعد بیش از صدها اثر مهم از فارسی به ترکی عثمانی ترجمه شده است. این روند هنوز در ترکیه ادامه دارد. اما درست برعکس این روند، تعداد متون ترجمه شده از ترکی عثمانی به فارسی به تعداد انگشتان دست هم نمی رسد. تن...

بعد از زبان عربی و فارسی سومین زبان جهان اسلام ترکی است. ازاین رو، عالمان و اندیشمندان عثمانی در کنار تألیف آثار به ترجمه متون از عربی و به ویژه فارسی به ترکی عثمانی نیز پرداختند. از قرن دهم به بعد بیش از صدها اثر مهم از فارسی به ترکی عثمانی ترجمه شده است. این روند هنوز در ترکیه ادامه دارد. اما درست برعکس این روند، تعداد متون ترجمه شده از ترکی عثمانی به فارسی به تعداد انگشتان دست هم نمی رسد. تن...