تکوین و توجیه دانش بشر دغدغه دیرینه اندیشمندان بوده است. در طول تاریخ تفکر بشر دیدگاه هایی در این زمینه شکل گرفته است. مبناگرایی دیدگاهی در این زمینه است که سابقه آن به دوران یونان باستان بازمی گردد. بر اساس این دیدگاه، معلومات بشر به دو دسته معلومات پایه و غیرپایه تقسیم می گردد. معلومات غیرپایه به طور مستقیم یا غیرمستقیم، از طریق معلومات پایه توجیه گشته و یا تکون می یابند؛ درحالی که معلومات پا...

گرچه مرز میان علوم اجتماعی با سایر علوم بسیار گسترده و تفاوت های آن ها بنیادین است، در این میان ملاحظات اوّلی از اهمیتی دوچندان برخوردار است؛ تا آنجا که بسیاری از فلاسفۀ علم قائل به درک تفاوت این دو حوزۀ علمی بر اساس روش شناخت و تحلیل آن ها می باشند. با این توضیح، توجه به روش تفسیری به دلیل اهمیت محوری که در حوزۀ علوم اجتماعی دارد، نقطۀ آغازین ورود به حوزۀ شناخت علوم اجتماعی شناسانده می شود و ر...

مبحث اختیار، از موضوعات گستره فلسفه است که از دیرباز، نقش مهمی در مباحث اساسی متافیزیک، اخلاق، علم النفس و کلام داشته است. این نوشتار بر آن است تا با روش کتابخانه ای، مطالعه‏ای تطبیقی بین دیدگاه دو فیلسوف مسلمان، علامه طباطبایی(ره) و ملاصدرا درباره مبادی اختیار انسان صورت داده، و با توصیف و تبیین بنیادی‏ترین دیدگاههای این دو متفکر اسلامی در باب مساله اختیار انسان، شباهت‏ها و تفاوت‏های این دو را...

واقع گرایی علمی, رهیافتی است با این ادعا که نظریه های علمی به منظور کشف از واقع ارائه می شوند وبه ما امکان شناخت حوادث طبیعی و پدیدارها و فهم علل وقوع آن ها را می دهند و به این منظور گاه از دادههای حس و تجربه فراتر می روند و مدعی وجود برخی جنبه های غیر قابل مشاهده به عنوان علت بخشهایمشاهده پذیر طبیعت می شوند. هر چند واقع گرایی علمی، به عنوان یک موضوع مستقل در فلسفه علم، مدتزمانی طولانی نیست که ...

هدف اصلی این مقاله، ارائهٔ یک تحلیل ساختاریافته و منظومه­وار از نظریات پراکندهٔ استاد مطهری دربارهٔ «هستی­شناسی اجتماعی» است. هستی­شناسی اجتماعی (بحث فلسفی در قلمرو مبادی و مبانی هستی­شناختی علم اجتماعی)، یکی از موضوعات عمدهٔ فلسفهٔ علم اجتماعی است. به این ترتیب، پرسش اصلی مقالهٔ پیش رو این است که آیت­الله مطهری چه پاسخ­هایی به مسائل هستی­شناختی «فلسفهٔ علم اجتماعی» داده است؟ از میان مباحث مربوط به بح...

سؤال اصلی این نوشتار این است که آیا دانش فقه اسلامی ماهیتاً ظرفیت ورود به عرصه نظام سازی را دارد؟ در صورت امکان نظام سازی فقهی، کیفیت آن چگونه خواهد بود؟ درک جامع از ابعاد و زوایای پدیده ها و موضوعات حقیقی، انتزاعی و واقعی یکی از الزامات مهم در مقوله نظام سازی است که علم فقه اگرچه در طول تاریخ حیات خود به شکل تام از آن بهره نجسته، لیکن با تفقد در مبادی تصدیقیه این علم و مبانی ذی نقش در هندسه معر...

تحولات یمن آثار و پیامدهای قابل توجهی بر سیاست و امنیت منطقه ای و حتی فرامنطقه ای برجا گذاشته است. اولین نشانه منطقه ای آن را می توان در ارتباط با رفتارهای مختلف دو بازیگر عمده منطقه یعنی ایران و عربستان مورد توجه قرار داد. بر این اساس سؤال اصلی نوشتار حاضر این است که ژئوپلتیک هویت چه تأثیری بر الزامات و راهبرد امنیتی ایران و عربستان در منطقه داشته و  این عامل چه نوع الگوی رفتاری را برای این دو...

چکیده سوانح رانندگی به عنوان دومین عامل مرگ و میر در ایران هر ساله تقریباً جان 22 هزار نفر را گرفته و حدود 270 هزار مصدوم بر جای می گذارد. بیش از 16 هزار نفر از این افراد در شبکه های ارتباطی برون شهری کشته می شوند. بررسی ها نشان داده که بیش از 50 درصد تصادفات جاده ای در کشور، در 30 کیلومتری مبادی ورودی شهرها رخ می دهد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل فضایی سوانح رانندگی در مبادی ورودی شهرها، در محدود...

چکیده افلاک و ستاره شناسی از دیر باز مورد توجه دانشمندان و ریاضی دانان مختلف بوده ، به گونه ای که فیثاغوریان در جهت تطبیق تعداد افلاک با عدد خاص مورد توجه آن ها بوده و از قداست خاص برخوردار بوده برآمدند.تا آنجا که حتی فیلسوفان هم در جریان پژوهشهای خود از آن ها بهره گرفته و مطالب در خور توجهی هم ارائه دادند فیلسوفانی نظیر ارسطو ، افلاطون ، افلوطین و غیره در این جریان صاحب نظر بودند تا اینکه سر...