بحرانی که پس از مرگ هارون در روابط میان فرزندان او پدید آمد و به سقوط امین و برآمدن مأمون بر سریر خلافت انجامید، نه تنها خلیفه‌ی به ظاهر پیروز را در مشروعیت‌بخشی به حاکمیت برآمده از «فتنه» با موانع جدی روبه‌رو کرد، بلکه باعث تشویش اندیشه‌ی تاریخ‌نگاری اسلامی در بازتاب قتل امین نیز شد. پرسشی که در کانون توجه این مقاله قرار دارد، این است که ماجرای قتل امین چگونه در تاریخ‌نگاری اسلامی بازتاب یاف...

احمد بن حنبل رئیس و پیشوای مذهب حنابله و اصحاب حدیث است که در دوران اوج اقتدار عباسیان و علمای معتزله، با دفاع از اندیشه قدمت قرآن و پایداری در واقعه محنت مطرح گشت. اهمیت زندگی احمد بن حنبل از آنجاست که او علی‏رغم همه پایداری‏اش در برابر عباسیان به دفاع از حاکمان جائر معروف است. در مقاله حاضر ضمن مروری بر زندگی احمد بن حنبل، اوضاع سیاسی، مذهبی روزگار وی مورد اشاره قرار گرفته و کارنامه سیاسی، فک...

بررسی تاریخ جریان‏های فکری نقش مهمی در شناختِ تحولاتِ سیاسی و اجتماعی تاریخ اسلام ایفاء می‏کند. معتزله یکی از مهمترین گرایش‏هایِ فکری قرون اولیه اسلامی هستند که ویژگی برجسته ایشان عقل‏گرایی آنها بود. ایشان که نقش به‏سزایی در باروری اندیشه اسلامی بازی کردند در بخشی از عصر عباسیان یعنی دوران خلافتِ مأمون، معتصم و واثق به عنوانِ ایدئولوژی حاکم بر مخالفانِ خود که عمدتاً فقها و محدثان اهل سنت بودند سخت‏گیر...

متون ادبی به‌عنوان آینة فرهنگ هر ملت موثق‌ترین منبعی هستند که ناخودآگاه، آداب و رسوم و باورهای هر قوم را در خود منعکس می‌کند. تاریخ بیهقی یکی از آثار گرانسنگ زبان فارسی است که علاوه بر ویژگی‌های منحصربه‌فرد تاریخی خود یکی از منابع فرهنگی زبان فارسی است که بیانگر بعضی از آداب و رسوم زمان خود است. یکی از مواردی که در نگاه اول ذهن خواننده را به خود معطوف می‌دارد، حوادث و وقایع و مراسم... حکومت مسع...

احمد بن حنبل رئیس و پیشوای مذهب حنابله و اصحاب حدیث است که در دوران اوج اقتدار عباسیان و علمای معتزله، با دفاع از اندیشه قدمت قرآن و پایداری در واقعه محنت مطرح گشت. اهمیت زندگی احمد بن حنبل از آنجاست که او علی‏رغم همه پایداری‏اش در برابر عباسیان به دفاع از حاکمان جائر معروف است. در مقاله حاضر ضمن مروری بر زندگی احمد بن حنبل، اوضاع سیاسی، مذهبی روزگار وی مورد اشاره قرار گرفته و کارنامه سیاسی، فک...

در این مقاله، میزان تطبیق اهداف مبارزاتی امام رضا(ع) با انبیا(ع) پیگیری می شود. مبارزه های پیامبران(ع) علیه چهار عامل اصلی طاغوت، جهل، خرافه و بی­عدالتی و ستم بود. این مطالعه نشان می دهد که جهت گیری­های امام رضا(ع) نیز دقیقاً در راستای مبارزه با این عوامل است. نشر معارف دین و مبارزه در سکوت، افشاگری علیه حکومت و پیشنهاد راهکار خلاصی برای شیعیان زندانی، از شیوه های مبارزه ایشان علیه حکومت هارون و...

چکیده: در این پایان نامه با عنوان (فرهنگ واژه های "المجانی الحدیثه" جلد سوم) سعی بر آن شده است که به گرد آوری واژه های مهم و دشوار کتاب " المجانی الحدیثه" جلد سوم پرداخته شود، همچنین واژه هایی که در پاورقی این کتاب آمده، به صورت جامع تری گردآوری شد و پس از ذکر شواهد به معادل عربی و فارسی این واژه ها پرداخته شد. آنچه به عنوان نتیجه می توان ذکر کرد این است که، کتاب " المجانی الحدیثه" از آنجا که...

در این پژوهش تلاش شده است تا به موضوع گسترش اسلام در آسیای مرکزی پرداخته شود. آن چه بیشتر مورد توجه قرار گرفته است، عبارت است از چگونگی فتوحات اسلامی در نواحی مذکور، و به دنبال آن گسترش آیین اسلام در محدوده زمانی خاص، که منجر به شکل گیری تمدن اسلامی در این منطقه شده است. با بررسی های انجام شده می توان به این نتیجه رسید که مسلمانان، دامنه گسترش اسلام را در زمان خلیفه دوم به مرزهای آسیای مرکزی کش...

در این مقاله سعی بر آن است با استناد به منابع به کاوش چگونگی روابط میان نزاریان و خلافت عباسی در دوران مورد بحث پرداخته شود. روابط سیاسی اسماعیلیان الموت با خلافت عباسی در فاصله سالهای 487 تا 654ق تغییر فاحشی پیدا کرد. اسماعیلیان نزاری در این دوران به چند دلیل در چهارچوب سیاست مدارا و گفتگو با عباسیان رفتار می کردند: یکی اینکه عباسیان نمی توانستند برای متصرفاتشان خطری جدی ایجاد کنند و دست خلافت...

نهاد اداری به عنوان یکی از ملزومات تداوم ساختار سیاسی حکومت، در تثبیت اقتدار خلافت اموی و عباسی (عصر اول) نقش داشته است. با توجه به تکوین نظام اداری در دوره اموی و استمرار قدرت بنی امیه تا حدود یک قرن و نیز تکامل این نظام در دوره عباسی، پژوهش حاضر به واکاوی نقش، تأثیر و رابطه متقابل دیوان سالاری و اقتدار سیاسی در استمرار قدرت خلافت اموی و عباسی می پردازد. یافته های این پژوهش که به شیوه توصیفی ـ...