در این مقاله تلاش می­شود رابطۀ علم و دین از منظر اندیشۀ پویشی وایتهد بررسی و تحلیل شود. برای این امر ابتدا الگوهای چهارگانۀ رابطه علم و دین (تضاد، تمایز، گفت‌وگو و تلفیق) توضیح داده می‌شود. سپس، دربارۀ نظام مابعدالطبیعی پویشی بحث می‌شود تا نشان داده شود که علم و دین چگونه در چهارچوب این نظام فراگیر هماهنگی یا تلفیق پیدا می‌کنند. و در آخر، اصول حاکم بر رابطۀ این دو قلمرو استخراج می‌شود که تحلیل ...

امروزه با توجه به اهمیت اقتصادی و ارزش بالای آفرینه­های فکری از یک سو و ترس از ورود خسارت به این اموال یا ایجاد مسئولیت برای تجار و مخترعان از سوی دیگر، ضرورت دارا بودن بیمۀ مالکیت فکری بیش از پیش آشکار شده است. حال، با توجه به جدید بودن این نوع بیمه­نامه به­ویژه اگر به طور خاص خطرات مالکیت فکری را پوشش دهد، شناسایی ارکان این نوع قرارداد بیمه و بررسی مسائل ویژه آن با توجه به ماهیت خاص آفرینه­ها...

در مقاله حاضر، برون‌رفت علوم اجتماعی از وضعیت پروبلماتیک در تمدن اسلامی به مواجهه نظام معرفتی و متافیزیکی این تمدن با «ازجاکندگی معرفتی» دوران جدید منوط شده است. در تبیین این موضوع، آرای علامه طباطبایی به محک آرای ایمانوئل کانت برده شده است. کانت در مواجهه با پدیده یادشده، با انتقال خدا از حوزه شناخت به حوزه اخلاق و تبدیل انسان به موجودِ «خودآیین» و قرار دادن «دین در محدوده صرفاً خرد»، تحول بزرگی...

با سقوط ساسانیان, نظام حقوقی اسلامی به تدریج جایگزین نظام حقوقی زرتشتی شد. یکی از انگیزه های مهم رویکرد ایرانیان به اسلام, تإکید دین اسلام بر عدل و داد بود. پیامبر اکرم(ص) در مدینه خود به قضاوت می پرداخت, اما برای نقاط دور دست یکی از یاران خویش را برای قضاوت می فرستاد. در عصر خلفای راشدین, قوه قضائیه از قوه مجریه, تفکیک شد. از عصر اموی تا اوائل خلافت عباسی, نظام قضایی در قلمرو ایشان از جمله ایر...

نینیان اسمارت با عدول از برخی عناصر مهم پدیدارشناسی دین سنتی، پدیدارشناسی دین پویا یا به تعبیر دیگر، روش تاریخی ـ تطبیقی را مطرح می‌کند که دغدغه‌ی اصلی آن، توجه به تحولات پدیدارهای دینی در بستر تاریخ است. او معتقد است در دین‌پژوهی و فلسفه‌ی دین معاصر عمدتاً دو اشتباه وجود دارد: اشتباه اول، ترسیم خطی مشخص پیرامون دین و ادیان در میان کلیت جهان‌بینی‌هاست و دوم این که به میزان کمی با ادیان (موجود) س...

دکتر خسرو باقری درباره علم دینی، مدل مورد نظر خود را با عنوان «مدل تأسیسی» مطرح کرده است. دغدغۀ اصلی ما بررسی مدل تأسیسی است. در این مقاله، این دیدگاه را در پنج بخش اصلی معرفی کرده‏ایم و سپس در ده مورد اصلی به نقد آن پرداخته‏ایم. از نظر نگارنده، نتیجه آنکه مدل تأسیسی، خواه به‌لحاظ مبنا و خواه به‌لحاظ بنا، با اشکالات عمده‌ای مواجه است. برخی از این اشکالات ناظرند به: نگاه سیاه و سفید به علم‌شناسی...

در قرن حاضر، هجمه‌ی سهمگین حوزه‌های گوناگون دانش را بر قلمرو ادیان شاهد بوده‌ایم. این مسأله نگرانی بسیاری را از سوی دانشمندانِ پیرو دین و همچنین خداباورانِ طرفدار علم برانگیخته است. ازاین‌رو، آلوین پلانتینگا، یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان معاصر دین، با ارائه‌ی نظریه‌ی‌ معرفت خود، موضعی نو به باورهای دینی اتخاذ می‌کند. او با نقدهایی که متوجه دیدگاه پیشینیان می‌کند، گستره‌ی باورهای پایه را به‌طریقی وسع...

بدعت حکمی است که به دین افزوده و یا از آن کاسته شود، بدون اینکه مستندی از کتاب یا سنّت داشته باشد. خداوند متعال دین خود را کامل و بی هیچ گونه کاستی به آدمیان هدیّه فرموده است و جایی برای افزودن یا کاستن در آن نگذاشته است و اعلام فرموده که دین خالص تنها از آنِ خداست و تنها همان را می پذیرد. با این همه، همواره کسانی بوده اند که آگاهانه یا ناآگاهانه آنچه را در دین نبوده است، به آن نسبت داده اند و در ...

هدف: هدف نوشتار حاضر، بررسی اصالت و کارایی شیوه‌های رفع تعارض ادعایی علم و دین، ارائه شده توسط مصباح یزدی بوده است. روش: پژوهش پیش‌رو در گردآوری اطلاعات، از روش کتابخانه‌ای و در مقام داوری ابتدا از روش توصیفی، در ارائۀ شیوه‌های رفع تعارض علم و دین از دیدگاه اندیشمندان غربی و مصباح یزدی بهره برده و سپس با روش تطبیقی، شیوه‌های اندیشمندان غربی و مصباح یزدی را با یکدیگر مقایسه و با روش تحلیلی، اصال...

عقل و قلب به مثابه دو نمونه از ابزارهای شناخت خداوند متعال ، جایگاه رفیعی بین فلاسفه و عرفا دارند. برخی قائل به تعطیل عقل اند و برخی برای شناخت عقلی ارزشی قائل نیستندو فقط به معرفت قلبی و شهودی بسنده می کنند. ملاصدرا هم به معرفت عقلی اهمیت می دهد و آن را ممکن می داند و هم به معرفت قلبی و شهودی . ایشان هرچند معرفت حقیقی را معرفت قلبی می داند ولی معرفت عقلی را به عنوان مقدمه، لازم می داند و کسانی...