واژه «الْأَبْتَر» یکی از واژگان معناساز و دارای ویژگی های منحصربه فرد زبانی و فرازبانی در سوره کوثر است. این واژه یکی از شاخص های مهم «اعجاز بیانی» در سوره کوثر به شمار می آید. این پژوهش بر آن است با استفاده از دانش ایتمولوژی یا ریشه شناسی، ابتدا مفهوم دقیقی از این واژه ارائه نموده، با بررسی «تطور مفهومی» واژه یا همان معناشناسی تاریخی، سیر تطور معنایی آن را در سه دوره زمانی پیش از نزول قرآن کریم، د...

برهان­الدّین محقق ترمذی یکی از بزرگان طریقۀ مولویه است که در اوان جوانی به خدمت بهاءولد بلخی درآمد و در نزد او مراتب سلوک عرفانی را طی نمود؛ وی در تربیت مولانا نقش بسزایی داشت و توانست خداوندگار جوان را به وادی طریقت هدایت کند و او را در سلک عشاق عرصۀ ولایت قرار دهد. از سیّد سردان مجموعه­ای به نام «معارف» و چند تفسیر کوتاه از آیات قرآن کریم باقی مانده است که از علم دینی عمیق و بینش عرفانی بالای ا...

از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی، تعریف انسان عبارت است از: حیّ متأله. این مقاله درصدد است با روش تحلیل منطقی، نظریه‌ی «حیّ متألّه» در تعریف انسان را موردبررسی و نقد قرار داده و نظریه‌ای ارائه نماید که سازگاری بیشتری با آیات و روایات دارد. از جهت روشی، اولاً روش قرآن در معرفی مهم‌ترین ویژگی‌های ذاتی انسان، با مسیر پیموده‌شده در این نظریه یکسان نیست و ثانیاً حتی در حد استشهاد بر این نظریه، مراجعه‌ای به ...

زمینه و هدف: در موضوع قرآن پژوهی و طب، بررسی شاخص های جامعه سالم برای ارتقاء سلامت روحی وجسمی، معنوی و مادی، باطنی و ظاهری فرد و جامعه ضرورت دارد؛ زیرا تربیت انسان سالم و عینیت یافتن جامعه سالم هدف از نزول قرآن است. شاخص های جامعه سالم قرآنی، بستگی به اصول تکاملی بهداشت روانی انسان در ارتباط خود و با خدا و خلق دارد. در این پژوهش راهبردها و راهکارهای ارتقای سلامت همه جانبه فردی و خانوادگی و در ن...

  مهمترین بعد اسماء و صفات الهی جنبه معناشناختی آن است. تفسیر انسان از این جنبه اسماء و صفات، بر نوع ارتباط انسان با خداوند تاثیر عمیقی خواهد داشت، زیرا شناخت خدا و سخن گفتن با او از طریق اسماء و صفات خداوند است. این جهت از اسماء و صفات به این پرسش پاسخ می‌دهد که چگونه می‌توان درباره صفات خداوند سخن گفت و این صفات چه نسبتی با صفات انسان دارند؟ نوشتار پیش رو، به روش تحلیل گزاره‌ای دیدگاه دیونیسی...

شهر آرمانی که جامعه ایست خیالی، جایی است در افق آرزو های بشری که باشندگان آن در شرایط کامل، در خیر، زیبایی و رستگاری محض می زیند و با زندگی دراز و یا ابدی به دور از هر ناخوشی، از نعمت و آسایش سرشاراند. اخلاق یکی از مسائل مهم و سازنده در این آرمانشهر ها بوده و جزء اولین مسائل فکری بشری است؛ اخلاق مجموعه ی ملکات نفسانی اعم از فضایل و رذایل رفتاری بوده که بر اساس علم، قدرت و اراده از انسان صادر می...

پژوهش حاضر با هدف آشنایی با انسان کامل از نظر دو حکیم فرزانه، افلاطون و فارابی نوشته شده است و به بررسی نظریه ها و دیدگاههای این دو فیلسوف در مورد حاکم جامعه ی آرمانی که همان انسان کامل است پرداخته شده و خصوصیات انسان در رابطه با محیط و جامعه اش بررسی شده است. چون انسانها موجوداتی متحول و متأثرند و از طبیعت و محیط زندگی خود تأثیر می پذیرند، آنها ابتدا به محیط زندگی انسان می پردازند و از آن جهت ...

ناصرخسرو - قصیده سرای نامدار قرن پنجم - شاعری شیعی مذهب، دوستدار اهل بیت(ع) و معتقد به مبارزه با دشمنان آل رسول(ص) و جهل و ستم و تزویر است. این شاعر برجسته یادآور سیّد حمیری - شاعر شیعی و متعهد قرن دوم- در ادبیات عرب است. از آنجا که این دو شاعر ایرانی و عرب، شعر را نه هدف بلکه وسیله­ای برای بیان اعتقادات خود می­دانند و به سرودن اشعار اعتراضی و اعتقادی شهرت دارند، بر اساس سروده هایشان می­توان سیم...

ولایت به معنای قرب، حقیقتی است که هم بر خدا و هم بر انسان کامل، اطلاق می شود. ملاصدرا با کمک مبانی وجود شناختی، اثبات می کند که ولی علت وجود عالم در قوس نزول و واسطه ی فیض از جانب خدای متعال می باشد؛ وی هم چنین بر اساس مبانی انسان شناختی، ولی را علت غایی، مقصود آفرینش و مایه ی دوام و بقای موجودات معرفی می نماید. هر انسانی در طی قوس صعود، نوع منحصر به فردی می گردد که متناسب با آن نوع، در مرتبه...

قرآن کریم دو دیدگاه متفاوت و در عین حال سازگار با هم نسبت به انسان دارد؛ نگاهی آرمان گرایانه در مقام تشریع و تکلیف و در عین حال دیدگاهی واقع گرایانه در مقام امتثال اوامر الهی. در نگاه نخست – که نگاه قرآن به انسان در مقام تشریع است- قرآن کریم معتقد است که تمامی انسان ها این قابلیت و توانایی را دارند که به کمال نهایی خویش دست یابند و این توقع از تمامی انسان ها، توقعی به جاست. اما از منظر دیگر- که...