از شاخه های فلسفۀ عرفان، فلسفۀ عرفان نظری است و از مسائل فلسفۀ عرفان نظری، منطق و میزان عرفان نظری است. اساس این منطق نیز بر سنجش پذیری گزاره های عرفانی است که بر پایۀ «لکل علم میزان» و «لکل حکم معیار» تکیه دارد تا راه نقد و سنجش گزاره ها را برای شناخت صدق و خطایشان هموار سازد. اما در برابر نظریۀ سنجش پذیری، سه نظریۀ رقیب خطاناپذیری، معیارناپذیری و توصیف ناپذیری وجود دارند. در نظریۀ خطاناپذیری،...

مکتب کیوتو به عنوان تنها فلسفۀ معاصر ژاپن، با الهام از اندیشه‌های بودیستی و عرفانی شرق و اندیشه‌های فلسفی فیلسوفان غربی مثل هگل، نیچه و هایدگر، همتراز با مکاتب بزرگ فلسفی جهان قد علم کرده است. پایه‌گذار این مکتب نیشیدا کیتارو است و دو شاگرد معروف او یعنی تانابه و نیشیتانی همانند نیشیدا با تلفیق اندیشه‌های شرق و غرب، فلسفۀ خاص خود را...

در مباحث معرفتی، تبویب و شاخه‌بندی علوم، بحث بسیار مهم و کارسازی است؛ تبویبی که نخستین ‌بار با تقسیم علم به علوم نظری و عملی آغاز شد و در سیر تطور و تحول معانی و علوم، تقسیمات گسترده‌تری را نیز پذیرا شد. جهان هنر نیز به دور و بی‌بهره از این تبویب و تدوین نبود. تبویبی که همچون علوم دیگر با ارسطو آغاز شد؛ زیرا او افزون بر وجه نظر و عمل، وجه دیگری نیز برای انسان قائل شد: وجه ابداع. فن‌الشعر یا...

ابژکتیویته به عنوان ایدئال علوم - به­خصوص علوم انسانی - مورد نقد گادامر است چون تجربه­ای از­خودبیگانه در انسان شکل داده  و سبب انسداد وجودشناسانه می شود. این ایدئال ناشی از تفوق نقد عقل محض کانت بر علم جدید و همچنین غفلت سنت فلسفۀ غربی از زبان است. هر چند دیلتای تلاش کرد با استفاده از سنت زبانی و هرمنوتیکی جایگاهی مختص علوم انسانی فراهم آورد، اما، به دلیل بنیان دکارتی­اش و نیز تلقی ابزارگرایانه...

مقالۀ پیش رو به بررسی محتوای علمی و ساختار کتاب تاریخ و فلسفۀ ریاضیاتاختصاص دارد. این کتاب به عنوان کتابیتألیفی و دانشگاهی از سوی انتشارات دانشگاه پیام نور به چاپ رسیده است. در برنامۀ مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دو درس اختیاری سه واحدی برای تاریخ ریاضیات و فلسفۀ علم (ریاضیات) در نظر گرفته شده است و سرفصل‌هایی برای آن‌ها ارائه شده امابا این حال در برنامۀ مزبور کتاب درسی خاصی برای این دو در...

ه گواهیِ کتاب نقد عقلِ محض، یکی از دغدغه های اصلیِ کانت در سرتاسرِ پروژۀ نقادانۀ او یافتنِ پاسخی برای مسئلۀ امید است: اگر انسان تکلیف های اخلاقی ای را که عقل بر گردنِ او نهاده به جای آورد، تا چه اندازه می تواند برای رسیدن به سعادت امیدوار باشد؟ جداییِ نظامِ طبیعت از نظامِ اخلاق در فلسفۀ کانت توجیهِ این امید را به مسئله ای اساسی بدل می کند. اگر چه این مسئله، به گفتۀ خود کانت، مسئله ای توأمان نظری و عملی س...

در این نوشتار مترجمان کتاب تاریخ فلسفۀ تحلیلی: از بولتسانو تا ویتگنشتاین، در ابتدا گزارشی مختصر از ورود و تطور فلسفۀ تحلیلی در ایران، از زمان ترجمۀ رسالۀ منطقی- فلسفی ویتگنشتاین تا توجه تقریباً انحصاری به فلسفه های مضاف، بیان کرده اند. سپس به ذکر مهم ترین مراکز ترویج فلسفه تحلیلی در ایران معاصر پرداخته اند. در قسمت بعد مشکلات و موانع موجود بر سر راه گسترش فلسفه تحلیلی - که مهم ترین آن ها عبارت ا...

«فرهنگ» یکی از مهم ترین واژه های دوران معاصر است، به گونه ای که امروزه همۀ حوزه های علوم انسانی و حتی دیگر علوم، بخشی از مطالعات خود را به بررسی ارتباط فرهنگ و آن حوزه اختصاص داده اند. فلسفه نیز به عنوان ژرف ترین حوزۀ تفکر بشر از این موضوع مستثنا نبوده و از اولین حوزه هایی به شمار می رود که به اهمیت موضوع فرهنگ پی برده و آن را مورد پرسش قرار داده است. دکتر علی اصغر مصلح، عضو هیئت علمی گروه فلسف...