توقف بر شخصی از اهل بیت: به عنوان آخرین امام و مهدی منتظر، مسأله بی سابقه و جدیدی نبوده است. گروهی از شیعیان که امام کاظم7 را مهدی و قائم منتظر می دانستند با نام واقفیه یا واقفه شناخته شد­ه­اند. این گروه ضمن اینکه بخش وسیعی از توان و فرصت حضرت رضا7 را مصروف خود ساخته بودند، از جهات متعدد تهدیدی جدی برای تفکر اصیل شیعی به حساب می آمدند. به همین مناسبت واکاوی ماهیت و شخصیت های جریان مذکور، از زوا...

مسأله «انتظار فرج امام قائم» به معنای «انتظار فرج امام غائب»، یکی از مفاهیمی است که بویژه پس از آغاز دوره غیبت ‏کبری امام عصر (عج)، مورد توجه دانشمندان شیعه بوده است. اگر چه برخی گزارش های تاریخی از طرح مسأله «انتظار ‏فرج» در میان جامعه شیعه برای برخی ائمه پیشین نیز حکایت دارند، ‏ اما بی شک این مفهوم، در دورانی که امام از میان ‏انظار غائب شدند، بیش از هر زمان دیگری مورد توجه جامعه شیعه و بخصوص ...

یکی از دغدغه‌های اساسی بشرِ امروز مقولات اخلاقی (اعم از اخلاق فردی و اجتماعی) است. بسیاری از مشکلات، اختلافات و نابسامانی‌های جوامع بشری ناشی از فقدان آن است. یکی از این مقولات اخلاقی «غیبت» است که مباحث فراوانی را دربر دارد. صاحب‌نظران دربارۀ قلمرو غیبتِ حرام اختلاف دارند. مشهور فقیهان امامیه بر این باورند که غیبت غیرِشیعۀ اثناعشری جایز است. این نوشتار، نخست، ادلۀ هفت‌گانۀ شیعۀ قائل به جواز را بر...

غیبت امام زمان(ع) مهم‏ترین رویداد تاریخ سیاسی مذهب شیعه است که عملاً تاریخ شیعه را به دو دوره مجزا؛ یعنی دوران حضور ائمه(ع) و دوران غیبت تقسیم کرده است. دوران غیبت کبری از سال 329ه آغاز شد؛ در نامه‏ای که امام مهدی(ع) چند روز قبل از وقوع غیبت کبری به علی بن محمد سمری چهارمین و آخرین سفیر خود نوشت، اعلام داشت که دوران غیبت کبری فرا رسید و ظهور مجدد او منوط به اجازه خداوند است.2 سال 329ه را می‏توان...

چکیده : پژوهشی در زمینه علت های غیبت امام زمان، بر اساس آموزه های قرآن و سنّت است، که نویسنده ضمن بررسی و اثبات ضرورت وجود امام در هر زمان می کوشد ادلّه مختلف غیبت را از یک سو که مربوط به حکمت الهی و از سوی دیگر مربوط به مردم و مسلمانان می شود واکاوی کند. این نوشتار در دو باب ارائه شده است. در باب اوّل وقوع غیبت و مخفی بودن سبب اصلی آن وارسی گردیده و خالی نبودن زمین از حجّت خدا، آثار تکوینی خالی بو...

این تحقیق با هدف بررسی تحول صورت گرفته در تفسیر غالب از آموزه غیبت در دوران تاریخی معاصر انجام شده است. وجه ممیزه دوران تاریخی معاصر از دوران قبل از آن، گسترش مناسبات مدرن در سطوح گوناگون جامعه و نقطه شروع آن انقلاب سفید در نظر گرفته شد. دوران مورد مطالعه به سه بازه زمانی 1. از انقلاب سفید تا انقلاب 57، 2. از انقلاب 57 تا پایان جنگ و 3. از پایان جنگ تاکنون تقسیم گشت. در این تحقیق تفاسیر صورت گر...

الاهیات اجتماعی شیعه در آثار امام خمینی رحمه الله، به بررسی دیدگاههای دینی- اجتماعی بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران می پردازد. دیدگاههای دینی که چهار نهاد بنیادی اجتماع یعنی خانواده، آموزش و اقتصاد، حکومت را مد نظر دارد و در پی تعریف آن نهادها و تعیین راهکارهای پیشرفت و رفع مشکلات می باشد. لذا نظام اجتماعی شیعه، بصورت مختصر مورد اشاره قرار می گیرد. در موضوع خانواده، ضمن تعریف، به فلسفه ی ازدواج و...

چکیده دوگانۀ غیبت ـ امام قائم در تاریخ روایت نگاری‌های صدر اسلام همواره به عنوان یک گفتمان رایج در میان مسلمانان از هر طبقه در زندگی فردی و اجتماعی بروز داشته است. انگاره‌شناسی‌های گفتمانی صورت گرفته حاکی از آن است که این تفکر در روایت‌نگاری‌های صدر اسلام در منابع اهل سنت و شیعه بروز جدی دارد و در میان طبقات مختلف مردم، آن را به یک گفتمان غالب، مبدل ساخته است. دوگانه غیبت ـ امام قائم از جمله م...

این مقاله با رویکردی کلان نگر ناظر بر تحلیل شرایط ساختاری ـ تاریخیِ «امکان و امتناع قانون و نظم در ایران» است. غالباً تبیین های ارائه شده از علل تاریخی غیبت قانون و نظم اجتماعی در تاریخ و جامعه ایران، با نگاهی غایت شناختی، به دنبال شرح موانع «کنونیِ» غیبت قانون در جامعه ایران هستند. در این انگاره، «تاریخ ایران» در خدمت فهم شرایط کنونی جامعه ایران و به شکل وارونه مفهوم یابی می شود. شناخت ناشی از ای...

این مقاله با رویکردی کلان‌نگر ناظر بر تحلیل شرایط ساختاری ـ تاریخیِ «امکان و امتناع قانون و نظم در ایران» است. غالباً تبیین‌های ارائه‌شده از علل تاریخی غیبت قانون و نظم اجتماعی در تاریخ و جامعه ایران، با نگاهی غایت‌شناختی، به دنبال شرح موانع «کنونیِ» غیبت قانون در جامعه ایران هستند. در این انگاره، «تاریخ ایران» در خدمت فهم شرایط کنونی جامعه ایران و به شکل وارونه مفهوم‌یابی می‌شود. شناخت ناشی از ای...