حرز عبارت است از محل نگهداری مال به منظور حفظ از دستبرد. ممکن است این حرز هتک شود و در اصطلاح حقوقی و فقهی هتک عبارت است از خراب کردن، شکستن، سوراخ کردن، شکافتن، از جای کندن یا سایر اعمالی که موجب بر هم زدن محل نگهداری و محفظه یا محلی که در آن اموال منقول قرار دارد، بشود. مانند شکستن قفل صندوق و کیف و یا از جای کندن در کمد یا انبار و یا خراب نمودن و ذوب کردن فقل گاو صندوق یا استفاده از دستگاه ذ...

برخلاف ارسطو که اصل پایه در دستگاه فلسفی خود را «تمایز مابعدالطبیعی میان ماده و صورت» قرار داده بود تا به تمایز میان محسوس و نامحسوس و به محرک نامتحرک برسد که فاعل طبیعی است، ابن‌سینا «تمایز مابعدالطبیعی میان وجود و ماهیت» را برگزید تا به تمایز میان واجب و ممکن برسد و فاعل الهی یعنی «علت فاعلی ایجادی» و وجود محض را، که خدای تعالی است ثابت کند. اما ملاصدرا اصل پایه در دستگاه فلسفی خود را «تقدم و...

در این مقاله به تبیین دو مشخصة بارز زبان­های ضمیرانداز یعنی فقدان فاعل واژگانی و جابه­جایی آزادانةفاعل و فعل در زبان فارسی بر اساس پادتقارن پویا می­پردازیم.این دو ویژگی محصول جانبی نقطة تقارن هستند. ضمیر فاعلی پنهان ضمیری ضعیف و یک گروه حرف تعریف است که پس از ادغام با گروه فعلی و تشکیل نقطةتقارن در صورت آوایی حذف می­گردد. این امر توجیه­گر ضمیراندازی است. جایگاه اصلی فاعل در ساخت­های متعدی و غیر...

در متون فلسفی، فاعل را به اقسام مختلفی تقسیم نموده‌اند که مهم‌ترین آن، تقسیم فاعل به اقسام هشت­گانه‌ی بالطبع، بالقسر، بالجبر، بالتسخیر، بالقصد، بالعنایه، بالرضا و بالتجلی است. نگارنده با مراجعه به آثار صدرالمتألهین و حاجی سبزواری و بررسی و تحلیل عقلی تقسیم و تقریر آنها از اقسام فاعل و با تأمل در دیدگاه‌های مختلف سایر حکیمان و متکلمان مسلمان، به این نکته پی برده‌است که تقسیم فوق که مشهورترین تقس...

از خودگروی روان­شناختی تقریرهای گوناگونی ارائه شده و در هر یک از آن‌ها بر ویژگی خاصی تأکید شده است؛ در تقریر آین بر بازگشت «هدف و منفعت به فاعل فعل»، در تقریر پویمن بر «بازگشت رضایت به فاعل فعل»، در تقریر ریچلز بر عنصر «خودخواهی» و در تقریر هولمز بر «انگیزه» و «حب ذات» تصریح و تأکید شده است. عناصر یادشده به ظاهر در فلسفۀ ملاصدرا حضور دارند؛ چنان­که ملاصدرا در نظریۀ غایت از «حب ذات» و « ارجاع هم...

فعل مجهول یکی از ساختارهایی است که در زبان عربی و به تبع آن در قرآن کریم بنا به علل مختلفی کاربرد فراوانی دارد. در این ساختار فاعل از جمله حذف می شود و مفعول جانشین آن شده و نائب فاعل نامیده می شود. دانشمندان نحو فعل مجهول را با نام های"المبنی للمفعول، مالَم یُسَمَّ فاعله، و... و همچنین نائب فاعل را با نام های"الاسم الذی صار بمنزله الفاعل، مفعول أقیم مقام الفاعل و... می شناسند. این ساختار در قرآن ک...

علیت و علت فاعلی همواره بخشی از تأمل‌ورزی فیلسوفان بوده است. فیلسوفان پیش از ملاصدرا علت فاعلی را با معیارهای متنوعی تقسیم می‌کردند و صدرا به‌تدریج تقسیم آنان را توسعه داده و علت فاعلی را به گونه‌ای تقسیم کرد که با نوآوری همراه بود. طرح نظریه فاعل بالتسخیر از جمله این نوآوری‌ها بود. این نظریه در میان تقسیم‌بندی‌های متنوعی که صدرا از اقسام فاعل دارد، دچار ابهام‌، تفسیرهای متفاوت، سوء ‌فهم و نقده...

پیچیدگی زبانی همواره موضوعی بحث انگیز و قابل تأمل تلقی شده و فراوان به آن پرداخته شده است. بندهای موصولی در زبان های مختلف نیز به عنوان یکی از ساختارهای پیچیده زبانی تلقی می شوند و پردازش و بررسی پیچیدگی های آنها در زبان های مختلف نقش عمده ای در تحقیقات زبان شناسی و روانشناسی ایفا کرده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی سطوح پیچیدگی بندهای موصولی فاعل-فاعل، مفعول-مفعول، فاعل-مفعول و مفعول-فاعل بر روی...

رابطهء بین فاعل، مفعول و متمم، بر اساس خاصیت ترکیب پذیری فعل، و عدم وجود چنین رابطه ای (عدم وجود مفعول یا متمم) باعث می شود که افعال در زبان فارسی به دو گروه معلوم و مجهول تقسیم شوند. در زبان فارسی، افعال معلوم افعالی اند، با خاصیت ترکیب پذیری، باعث به وجود آمدن مفعول یا متمم در جمله می شوند. برعکس افعال معلوم، افعال مجهول به علت ماهیت ترکیب پذیری شان، نمی توانند دارای مفعول باشند. در زبان...

  فاعل تحریکی تعبیری است که ابن‌سینا پس از آن‌که علیت به معنای اعطای وجود را از مقام فاعل‌های موجود در عالم طبیعت سلب می‌کند، به‌منظور توجیه تأثیرات آن‌ها به کار می‌گیرد. لیکن تأملی دقیق در معنا و نحوۀ وجود حرکت حاکی از این است که در نظام فکری ابن‌سینا، حرکت ازجمله امور ممکن و از عوارض لاحق بوده و لذا در پیدایش خود نیازمند علت مستقلی است که آن را ایجاد کند. بنابراین فاعل طبیعی که در ابتدا مفید ...