در تقسیمات قرآنی، «سوره» بیشترین اهمیّت را دارد؛ زیرا خداوند تمام انسان‌ها را برای آوردن یک سوره به مبارزه دعوت کرده، ولی دربارۀ حدّی کمتر از سوره، ادّعای عجز نشده است. تقسیم قرآن به سوره خاستگاه بشری ندارد، بلکه پیامبر (ص) مطابق اقراء خداوند و دستور فرشتۀ وحی، نزول هر بسمله‌ای را آغاز فصلی جدید در وحی تلقّی می‌کرد و معاصران نزول، مخصوصاً کاتبان وحی، با این امر آشنا بوده‌اند. این پرسش وجود دارد که س...

بررسی ساختار هندسی آیات قرآن کریم بر پایه اهداف سور، رویکرد جدید عصر حاضر است که از آن با عنوان تفسیر ساختاری یاد می شود. غرض اصلی مفسران در این شیوه، تبیین هدف کلی سوره و کشف اهداف جزئی است که بر پایه سیاق در بندهایی مجزا اما مکمل چینش شده و با نظمی منطقی انسجام یافته است، چنان که مبنای تفسیر المیزان بر این اساس پی ریزی شده است. ساختار مقاله حاضر بر اساس ساختاربندی تفسیر المیزان بوده و مطالب آ...

بررسی ساختار هندسی آیات قرآن کریم بر پایه اهداف سور، رویکرد جدید عصر حاضر است که از آن با عنوان تفسیر ساختاری یاد می‌شود. غرض اصلی مفسران در این شیوه، تبیین هدف کلی سوره و کشف اهداف جزئی است که بر پایه سیاق در بندهایی مجزا اما مکمل چینش شده و با نظمی منطقی انسجام یافته است، چنان‌که مبنای تفسیر المیزان بر این اساس پی‌ریزی شده است. ساختار مقاله حاضر بر اساس ساختاربندی تفسیر المیزان بوده و مطالب آ...

چکیده قاعده ی سیاق نقش اساسی و انکارناپذیری در فهم کلام و مراد خداوند متعال دارد که از سده ی اول هجری مورد توجه قرار گرفته است . با سیری در اخبار و روایات، این نکته به دست می آید که اهل بیت (ع) و همچنین صحابه ی گرامی به قاعده ی سیاق به عنوان یک قرینه ی اصیل موجود در کلام،مخصوصا‍‍‍ در کلام خداوند متعال توجه داشته اند.و در طی قرون گذشته تاکنون اندیشمندان و مفسرانی نیز به این قاعده توجه داشته اند...

چکیده  این مقاله روایات تفسیری اهل ­بیت علیهم ­السلام ذیل سوره مبارکه لقمان را از منظر ثبت و گونه ­شناسی بررسی کرده است. ابتدا به تعریف بارزترین گونه­های تفسیری پرداخته و سپس روایات مرتبط با هر گونه را ذکر کرده است. شیوه­ پژوهش، کتابخانه­ای و به روش تحلیلی و نیز حوزه­ مطالعات آن، قرآن و تفاسیر روایی شیعه بوده است. طبق برآورد تحقیق، بیشترین فراوانی روایات ذیل سوره لقمان به ترتیب ایضاح مفهومی- به...

میان ساختارهای زبانی هر جامعه و همچنین الگوهای شناختی، فکری و فرهنگی آن رابطه‏ای تنگاتنگ برقرار است؛ به طوری که می‏توان گفت در بسیاری از فرهنگ‏ها، زبان نقش اصلی را در شناخت مقوله‏های فرهنگی برعهده دارد. در واقع در این فرهنگ ها بدون شناخت زبان، راه به جایی نمی­توان برد. این نوع مطالعه در ساخت و بافت متن به منظور شناخت فرهنگ زبانی و اجتماعی سابقه­ی بسیار زیادی ندارد. مکتب صورت گرایی، رویکرد...

درحوزه های معرفت شناسی ،مفاهیم ،اغلب متفاوت به کار گرفته می شوند.لذا علیرغم داشتن ساختار وقلمرو موضوغی همسان، بار مفهومی آن ها در دیدگاههای مختلف یکسان نیست.«تعادل» یکی از این مفاهیم می باشد.مفهوم «تعادل» هم در مفاهیم و تفسیر آیات قرآن در مورد پدیده های زمین به کاررفته است؛و هم در حوزۀ معرفت شناسی سیستمی فرضیه گایا (1)خود را نشان می دهد.بدون تردید آنچه از مفهوم تعادل در فرضیه گایا با دیدگاه سیس...

در حوزه های معرفت شناسی مفاهیم اغلب متفاوت به کار گرفته می شوند لذا علیرغم داشتن ساختار و قلمروموضوعی همسان، بار مفهومی آن ها دردیدگاه های گوناگون یکسان نیست. تعادل ژئومورفولوژیک از جمله ی این مفاهیمهم در دیدگاه تکاملی دیویس و هم درحوزة معرفت شناسی سیستمی ( رامشت ، 1381 ، ص 77 ) و « تعادل » است. مفهومهم در مفاهیم و تفسیر آیات قرآن در مورد پدیده های سطح زمین به کار گرفته شده است،نظریۀ دیویس در م...

برخی از سوره‌های قرآن کریم دارای سرآغاز مشترک اند، به‌گونه‌ای که با همان نام شناخته می‌شوند. سور هفتگانة مسبّحات، از این جمله است. مسئلة این تحقیق، یافتن مشترکات هفت سورة مسبّحات، یعنی سوره‌های اسراء، حدید، حشر، صف، جمعه، تغابن و اعلی است که همة آنها با تسبیح آغاز شده‌اند. در این نوشتار سعی شده است ضمن خوشه‌چینی از خرمن فضل و اندیشة مفسران و صاحب‌نظران علوم قرآنی، برخی مضامین مشترک موجود...

ظرافت­های بلاغی در آیات قرآن کریم، از جمله جنبه­های اعجاز این کتاب جاودانه دارد، که از دیر باز مورد توجه دانشمندان علوم قرآنی بوده است. یکی از مباحث بلاغی قرآن کریم، سبک شناسی است که در ضمن آن با بهره گیری از دستاوردهای علم بلاغت به بررسی جلوه­های سبکی موجود در قرآن کریم می­پردازد. پژوهشِ پیش رو با روش توصیفی – تحلیلی و بر اساس معیارهای سبک­شناسی، به بررسی زیبایی­های ادبی سوره نازعات در چهار سطح...