در اندیشه فلاسفه و عرفاء مسلمان ، عوالم وجود در محاذات یکدیگر چینش یافته اند و همه ی حقایق مندرج در عالم تشریع با حقایق تکوینی انطباق دارد .در این رساله سعی می شود با توجه به مبانی فلسفی و عرفانی همه ی ابعاد این مسأله مورد بررسی قرار گیرد و لوازم و پیامد های و ثمرات علمی این مبنا نیز استخراج و با نظم و انسجامی نوین ارائه گردد .

این مقاله در صدد بیان این نکته است که تنقیح مناط و الغای خصوصیت برخلاف قیاس، از شیوه های تفسیری متون شرعی بوده و نوعی توسعه در موضوع هستند و تمامی حجیت آنها به اصال‍‍ه ًْالظهور برمی گردد؛ زیرا قیاس نوعی تسری حکم از یک موضوع مستقل به موضوع دیگر است و در بین قائلین به آن، منبعی از منابع تشریع بوده و روش تفسیری قلمداد نمی شود. تنقیح مناط مورد توجه مقاله نیز، تنقیح مناطی است که منظور از مناط در آن هم...

ادیان توحیدی اسلام و یهودیت و نیز مسیحیت از آنجا که خاستگاه مشترک دارند و از منبع واحد سرچشمه گرفته اند، یکسانی در بسیاری از احکام و قوانین آنها ولو به اجمال دیده می شود. ولی اختلاف در برخی از آنها بدین علت است که احکام و قوانین کتاب مقدس به هدف تأمین نیازهای معنوی و تنظیم زندگی مخاطبان آن و با توجه به مقتضیات زمان صدور آنها و رویکرد معتقدان دین یهود صورت گرفته و زمینه هایی خاص داشته و مبتنی بر...

این پژوهش در آغاز مبانی و لوازم "تولرانس" را بررسی و ناسازگاری آن با معارف اسلامی را می نمایاند. سپس تساهل و تسامح مبتنی بر آموزه های اسلام را در دو ساحت تشریع و رفتار می شناساند و مبانی و خاستگاه آن را در آیات و روایات تبیین می کند. در ادامه مهم ترین قواعد فقهی نمایانگر سهله و سمحه ذاتی اسلام (تساهل و تسامح در تشریع) را بررسی می کند. در پایان کاربرد، مصادیق و نمودهای روشن تساهل و تسامح در فقه...

«صبحی منصور»، در کتاب «القرآن و کفی مصدرا للتشریع الاسلام»، سعی دارد با استناد به قرآن، کتاب خدا را به عنوان تنها منبع تشریع اسلام معرفی و عدم حجیت «سنت» را نیز اثبات کند. به ادعای او از آیات قرآن استفاده می شود قرآن کتابی کامل و جامع حقایق بوده که در امر هدایت، خود را کافی اعلام کرده و مردم را از مراجعه به غیر خود بازداشته است. به نظر صبحی منصور، ظنی الصدوربودن احادیث و سیاست نهی از کتابت حدیث...

به رغم نظر مشهور مبنی بر مکّی بودن سورة مبارکة اعلی و یکپارچگی مضمونی آن، گروهی با استناد به روایات، قائل به تفکیک نزولی این سوره هستند و معتقدند بخشی از آن پیش از هجرت و بخشی پس از هجرت نازل شده است و گروهی نیز با فرض مکّی بودن همة سوره، به تأخیر تشریع حکم آیاتی از آن، در مدینه باور دارند.   در این پژوهش برآنیم تا با بررسی اقوال صاحبنظران و رهگیری روایات مورد استناد در منابع شیعه و اهل سنّت و مطا...

اهمیت بسترشناسی فقه اسلامی بر احدی پوشیده نیست. آنچه که امروزه به عنوان فقه کهن و ریشهدار در حوزه تشریع دینی معرفی می شود، در واقع شکل تکامل یافته ای از یک نظام تاریخی استکه از آموزه های ادیان قبل و عرفیات مقارن با ظهور اسلام منشأ گرفته است، گو اینکه تأسیسات اینآئین مستثنای این فرایند باشد. فقه جاهلی که همان نظام قانونیِ (ولو ساده)  جاری در میانمردمان عصر جاهلیت عربی است خصوصاً در حوزه معاملات و ...

هر فلسفه تربیتی بر یک جهان بینی استوار است؛ جهان بینی قرآنی، آن گونه که سید قطب ترسیم می کند، جهان بینی حرکت یا نهضتی است که فقط با حرکت با قرآن در صحنه درک می شود. دلیل این قاعده این است که جهان بینی اسلامی بر اساس واقعیت هستی و انسان است. این واقعیت نگری در تربیت انسان نیز مورد نظر است؛ نگاه واقعی به انسان و روح و غرایز و فطرت و نیازها و توانایی های او. به همین سبب است که تربیت قرآنی تربیت وا...