مقاله حاضر مشتمل بر سه بخش است: در بخش نخست، تحولات شعر معاصر عربى از عصر نهضت به بعد بررسى و پس از ذکر عوامل تحول ادبى، دگرگونى هاى پدیدآمده در شعر عربى و تأثیرپذیرى آن از ادب غربى بیان شده است. بخش دوم مقاله، به بررسى عوامل جامعه شناختى تحوّل ادبى در کشور ما که به بیدارى اجتماعى فکرى مردم ایران منجر شد و درنهایت، زمینه ایجاد انقلاب مشروطه را فراهم ساخت، اختصاص دارد. در این مورد، دیدگاه هاى جام...

کنش‌های فکری گفتمان تشیع در رویارویی با بحران نوگرایی ایران دوره مشروطه[1] محمدامیر احمدزاده* چکیده تحولات بیرونی مؤثر در ایران، افزون بر کاهش یک‌پارچگی فکری سلطنت مطلقه قاجار، به پیدایی دوره‌ای از مواجهه اندیشه تشیع با مؤلفه‌های تازه و بازاندیشی کنش‌گران مذهبی درباره عرضه راه‌کار برای رفع بحران نوگرایی انجامید. چنین وضعی به‌ویژه در آستانه عصر مشروطه و دهه پس از آن، موجب پویایی اندیشه‌ سیاسی و...

در واقع چرایی تحقق مشروطه و تحول حقوق اساسی را می بایست در احساس شکست ایرانیان در برابر غرب جستجو نمود. شکستی که هویت ایرانی را در خطر نابودی قرار داده بود از این رو ایرانیان با اتخاذ رویکردی تعاملی با غرب، سعی در پذیرش عناصر حقوقی جدید و هضم آن در هاضمه ی هویتی خویش برآمدند. چراکه یگانه راه برون رفت از نا به سامانی کشور را برقراری نظم حقوقی جدید می پنداشتند. چرایی تحول حقوق اساسی در ایران عصر ...

وطنیّات آثاری درباره­ی وطن، دوست داشتن آن، مسایل و حوادث مربوط به آن و داشتن احساسات و عواطف مشترک اجتماعی، سیاسی، زبانی، مذهبی نسبت به آن است. وطنیاّت هم از لحاظ حجم اشعار و هم از لحاظ نوع رویکرد و مسایل مطرح­شده در آن، در عصر مشروطه، نسبت به سایر ادوار شعر فارسی بی­سابقه بوده است.از آن­جا که قالب مسمّط از سوی شاعران دوره­ی مشروطه به عنوان مؤثّرترین قالب برای انتقال مفاهیم به کار گرفته شده است، ای...

پژوهش حاضر با عنوان چگونگی پیدایش و نضج اندیشه پارلمانتاریسم در ایران، در صدد یافتن زمینه های فکری، اجتماعی و تاریخی شکل گیری نظام مشروطه پارلمانی در ایران است که پس از بیان ویژگیهای دموکراسی پارلمانی به عنوان یکی از اشکال دموکراسی یا حکومت نمایندگی به بررسی مبانی فکری وارداتی و زمینه های داخلی این اندیشه در ایران عصر مشروطه می پردازد.در این راستا مبانی نظری پارلمانتاریسم در برداشت روشنفکران و ...

انقلاب مشروطه پدیده ای مهم در تاریخ تحولات ایران به شمار می رود. اهمیت این رخداد از آنجا مشخص می شود که بسیاری از محققین تاریخ ایران، مشروطه را سرآغاز عصر جدید تاریخ ایران می دانند. این اهمیت باعث شده است که پژوهشهای متعددی در قالب کتاب، مقاله، رساله و غیره با محور تاریخ مشروطه صورت گیرد. تنوع، تعدد و پراکندگی این منابع امکان مطالعه و دسترسی آسان به آنها را با مشکل مواجه می سازد. تهیه و تدوین چ...

جنبش مشروطه خواهی در دهه اول سده بیستم میلادی، ساخت های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران را در معرض دگرگونی و نوسازی قرار داد. تلاش جامعه برای تشکیل دولتی بر پایه ایرانی، سهم بسزایی در تکوین هویت ملی ایرانیان داشته است. شعرای عصر مشروطه، به عنوان بخشی از بدنه روشنفکری کشور، با به کارگیری برخی از مولفه های هویت ملی در درون مایه اشعار خویش، درصدد کمک به پیشبرد اهداف انقلابی مشروطه برآمدند. آنها شعر...

نخبگان سیاسی همواره نقش به سزایی در شکل گیری گفتمان ها در درون جامعه داشتند؛ به گونه ای که یکی از اساسی ترین نقش های نخبگان، پویش نهادینگی سیاسی و بسط حوزه سیاست، مشروعیت بخشیدن به ارزش ها و نهادهای جدیدی است که اصول و مبانی همکاری و همزیستی عمومی را تبیین می کنند و به پویش های سیاسی خصلتی ملی-اخلاقی می بخشند. نخبگان سیاسی ایرانی نیز در قرن نوزدهم، در پی انحطاط ایران و واگرایی گفتمان غالب آن زم...

چکیده عصر مشروطیت از مقاطع مهم تاریخ سیاسی و فکری ایرانیان است، همچنین به نظر می رسد به علت رهبری مذهبی و سیاسی مراجع شیعه در نجف، این زمان برای عراق و حتی حوزه عثمانی نیز مباحث و مسائل مهمی را برای تحقیق و پژوهش دربر دارد، اما با دقت و سیر در اسناد و مدارک و رسائل و مطبوعات مشروطه اول و مشروطه دوم که دهه اول مشروطه را شامل می شود، درمی یابیم که سطح تحلیل و نگاه و دغدغه ها و اولویت های مطرح شده...

آثار ادبی نهضت مشروطه در دهه های اخیر به عنوان بخشی از مهم ترین اسناد جامعه شناسان برای تحلیل مناسبات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دوران معاصر مورد توجه قرار گرفته است. سیداشرف الدین گیلانی ملقب به نسیم شمال، نقش بارزی در روشن گری عصر مشروطه داشته است. کمتر تحولی در عصر مشروطه صورت گرفته است که سیداشرف دربارۀ آن شعر نسروده باشد. در این پژوهش با روش بینارشته ای کوشیده ایم تا در دو بخش، به بازخوانی ...