در سال‌های پایانی حکمرانی ناصرالدین شاه و دوران حکمرانی مظفرالدین شاه، تاریخ نویسی سنتی ایران به شیوه جدید، دگرگون شد. این دگرگونی، نتیجه ارزنده‌ی ارتباط با اندیشه‌گران جدید اروپایی بود. میرزا فتح‌علی آخوندزاده و میرزا آقاخان کرمانی از نخستین اندیشمندانی بودند که انتقاد تاریخی نوگرایی در تاریخ نویسی را به کار بردند و دیگران راه آنها را دنبال کردند. در این مقاله روند تکوین جریان انتقاد به تاریخ‌...

چکیده نهاوند یکی از شهرهای غربی ایران و هم اکنون جزء استان همدان محسوب می‌شود. نهاوند به دلیل رونق کشاورزی و سایر جاذبه‌های طبیعی همواره مورد توجه حاکمان و شاهزادگان قاجار بود؛ چنانچه از این طریق عایدات خوبی نصیب آنها می‌گشت. قاجاری کردن ایران جریانی بود که با واگذاری حکوت ایالات و ولایات به شاهزادگان در دوره فتحعلی شاه شروع شد. افزایش شاهزادگان و اجتماع آنها در پایتخت ممکن بود که خ...

چکیده باز شناسی تاریخ کهن ایران از قرن نوزدهم میلادی و گسترش مفاهیمی چون ناسیونالیسم، اندیشه­های ملی گرایانه ومساوات طلبانه در میان روشنفکران دورۀ قاجار، منجر به بازنگری متجددانه در بازپردازی­های پیشین پیرامون برخی شخصیت­های تاریخیِ تاریخ ایران باستان توسط برخی نویسندگان دورۀ قاجار شد. این پژوهش در پی بررسی بازپردازی شخصیت­های تاریخی ایران باستان در نگارش­های تاریخ نویسان دورۀ قاجار و نگرش­های ر...

میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی (۱۱۹۳ - ۱۲۵۱ هـ . ق ) ادیبی توانا، منشی و دبیری با تدبیر و سیاستمداری با فراست در دوره اول عصر قاجار است. او اصلاحات زیادی در تشکیلات دیوانی انجام داد. او نثر فارسی را از پیچ و خم عبارت پردازی های متداول روزگار خویش رهایی بخشید. از آنجا که مقام والایی در محافل سیاسی و ادبی داشت، سبک او به زودی سرمشق بعضی نویسندگان معاصرش و پس از او شد. او با اینکه نثر فارسی را ...

یکی از وقایع نگاری‌های اواخر سلطنت فتحعلی شاه قاجار- که تا کنون معرفی، بررسی و تصحیح انتقادی نشده و در زاویه ناشناختگی و گمنامی مانده است- کتابی خطی تحت عنوان «تاریخ فتحعلی شاه قاجار»، از نویسنده‌ای به نام محمد حسین بدایع نگار اورجانی است. مولف، این کتاب را به دستور فتحعلی شاه در سال 1248ق. به رشته تحریر کشیده است و تنها یک نسخه از آن موجود است و آن نیز، در کتابخانه ملی تبریز نگهداری می‌شود. او...

رساله ی حاضر حول شخصیت و قش یک یاز رجال برجسته ی عصر صفوی در تحولات دوره سلطنت شاه محمد خدابنده تا به قدرت رسیدن شاه عباس اول، سال های 985 تا 997 ه. ق، شکل گرفته و اساس پژوهش در آن بر طرح سوالات زیر بنیاد یافته است: 1) مرشد قلی خان استاجلو چه نقشی رد تحولات سنوات مذکور داشته است؟ 2) چه عواملی در منازعات بین طوایف مستقر در خراسان- شاملو ها و استاجلو ها - و طوایف هوا خواه شاه محمد خدا بنده مستق...

هدف مقاله بررسی امکان کاربرد مفهوم «سنت گرایی بازتابی» با مطالعه سفرنامه رضا قلی میرزا است. منظور از سنت‌گرایی بازتابی واکنش سنت در ایران در مقابل خود سنت ناشی از برخورد با مدرنیسم غربی است. روش تحقیق کتاب‌خانه‌ای و با استفاده از اسناد تاریخی انجام شد. فتحعلی شاه جمادی الثانی 1250ق 1834 از دنیا رفت. پس از مرگ او بین فرزندانش در باره جانشینی او اختلاف افتاد. حسینعلی میرزا فرمانروای فارس جانشین م...

یکی از روزنامه های فارسی زبان که در خارج از ایران چاپ و منتشر می شد و در ایران مورد علاقه شدید اهل نظر و اصحاب دانش و بینش قرار داشت روزنامه اختر بود که در استانبول کانون اندیشه های نوگرای غربی عاصمه ی جهان اسلام و قطب و محور اسلام به سبک و سیاق جدیدی به مدیریت محمد طاهر تبریزی به طبع رسید. استانبول یکی از مراکز ترقی و روشن فکری و از دیر باز مورد توجه جامعه ایرانی و دوست داران اهل دانش و بینش ...

چکیده هر چند صدر اعظم در ساختار اداری حکومت قاجار، دومین فرد پس از پادشاه بود، ولی بدلیل نفوذ فوق العاده حاج میرزا آقاسی بر محمد شاه، عملاً قدرت در دستان وی متمرکز بود. در طول مدت سیزده ساله ی صدارت حاجی، مداخلات دو کشور استعمارگر روس و انگلیس در امور داخلی ایران همچنان تداوم یافت و مرزهای کشور در معرض تهدیدات خارجی قرار گرفت. جنگ هرات با مداخله سیاسی، نظامی انگلیس به شکست ایران انجامید و زمی...

چکیده ندارد.