صدسال اول حکومت عبّاسیان حوادث سیاسی، آشوب‏های فرقه‏ای و قیام‏های خونینی را به دنبال داشت. در این میان بررسی شرح حال اعضای این خاندان و آشنایی بیشتر با جزئیات حیات سیاسی ایشان محقّق را با روند حوادثِ دوره عباسی آشناتر می‏کند. با لحاظ این مسأله که زنان در طول تاریخ جایگاه و سهم خاصی داشته‏اند این مقاله بر آن است تا به بررسی نقش و مقام یکی از مشهورترین زنان این دوره (زبیده خاتون) بپردازد. وی به عنوا...

مطالعه تاریخ اسلام، نشانگر دوگونگی‌ رفتار علمای اهل‌‌سنت و امامیه با خلافت اسلامی است. علما به دلیل تسلّط بر مبانی فقه و کلام اسلامی، می‌‌توانستند نقش مهمی در صورت‌‌بندی مبانی مشروعیت قدرت خلافت اسلامی، ایفا کرده و به عنوان، نظریه‌‌پردازان قدرت، در خدمت خلافت قرار گیرند، چنان‌‌که در خلافت بنی‌‌امیه، برخی از علمای اهل‌‌سنت چنین نقشی را بر عهده گرفته و به حمایت از امویان پرداختند. در مقابل عده دیگ...

قیام امام حسین(ع) از نظر تولید شعری و فکری در میان همه قیام هایی که در تاریخ اسلام به وقوع پیوسته، جایگاه اول را به خود اختصاص داده است. شدت فاجعه به اندازه ای است که اشک و احساس شاعر را بی اختیار به جوشش وا می دارد و در قالب شعر و ادب سرازیر می کند. با توجه به اینکه رثا یکی از مهمترین اغراض شعر حسینی در همه دوره ها به شمار می آید، مقالهپیش رو با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به بررسی محتوایی اش...

این مقاله در پی بررسی چگونگی و زمان شکل‌گیری تشیّع در اسلام و وضعیت آن در زمان حیات پیامبر(ص) و پس از آن تا دورۀ اول دولت عباسی و نقد فرایند شکل‌گیری نظام مذهبی و سیاسی شیعه به ویژه در ایران بوده است. روش: مقالۀ حاضر با روش تحلیلی و توصیفی و با رویکردی کاربردی و منطقی، به اثبات این فرضیه می‌پردازد که شیعه به عنوان مذهب، همزمان با بعثت پیامبر گرامی اسلام(ص) شکل گرفته، نظامی مذهبی و سیاسی را پی اف...

آثار نگارگری ایران عرصة پرباری جهت انجام پژوهش‌های معاصر است. در میان نشانه‌های پراهمیت در آثار نگارگری ایران موضوع امضا و نام هنرمند را می‌توان مطرح کرد. امضا و نوشتن نام مؤلف به‌ نوعی صحه بر ثبت نگاره به دست هنرمندی خاص است. این سنت به نوعی اثر را شناسنامه‌دار و به عبارتی اصل و نسب‌دار می‌کند. نام هنرمند که بر سینة اثر بدرخشد رابطة خویشاوندی آن درست از کار در می‌آید و راه بر انتساب آن به هر ه...

خاندان عباسی پس از سالها تلاش برای به دست آوردن حکومت، سرانجام توانستند در سال 132ه.ق به خلافت برسند و تا سال 656ه.ق همچنان حکومت کنند. طی این مدت خلافت، سده اول آن اهمیت زیادی دارد چرا که عباسیان با قدرت خلافت کردند. در این بین والیان(استانداران) این دوره نیز در ولایات مختلف با انجام اقدامات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و حتی عمرانی برای حفظ حکومت تازه تأسیس عباسی نقش قابل توجهی در دستگاه خلافت داش...

مجموعه کتاب­های تاریخی دوره صفویه، حلقه ارتباط میان اندیشه تاریخ­نگاری دوره­های قبل از عصرصفوی و پس از آن است. عالم آرای عباسی تألیف اسکندربیگ منشی ترکمان یکی از مهم­ترین این آثار و اوج تکامل تاریخ­نگاری عصر صفوی محسوب می­شود که به تاریخ سلسله صفوی از آغاز تا مرگ شاه عباس اول پرداخته است. در این پژوهش، مهم­ترین مؤلفه­هایی که اسکندربیگ منشی در روش­نگارش تاریخ به کاربرده است و هم چنین بینش تاریخی...

حسین‏بن روح نوبختی که نزد امامیه به عنوان سومین نایب خاص امام دوازدهم علیه السلام معروف است، پنج سال از عمر خود را (317 - 312 ق / 929 - 924 م) در زندان مقتدر، خلیفه‏ی عباسی، به سر برد. این نوشته به بررسی علل دست‏گیری او می‏پردازد. در مورد دست‏گیری او دو علت مطرح شده است: 1. عدم پرداخت اموالی که حکومت از او مطالبه می‏کرد؛ 2. همکاری با قرامطه. در این مقاله علت اول تأیید و علت دوم رد شده است؛ علاو...