یکی از مراتب حیات انسان، حیاتی است که در عالم ماده تحقق می یابد. انسان در این مرحله بر اساس حرکت جوهری دائما تحولات ذاتی می یابد و به تدریج به سمت بالفعل شدن حرکت می کند. از دیدگاه دینی، فلسفی و عرفانی حیات انسان محدود به همین حیات مادی نیست، بلکه به وسیله مرگ حیات او در عوالم مافوق ادامه می یابد. از جملۀ این عوالم، که در امتداد عالم ماده است عالم مثال یا برزخ است که حیات برزخی در این عالم تحقق...

نظریة عالم مثال نظریه ای هستی شناختی است که عمدتاً در فلسفه، کلام، و به ویژه عرفان کارایی دارد. عالم خیال نیز عالمی است که انسان در ارتباط با عالم مثال به آن دست می یابد. امروزه کارایی های جدیدی برای این عوالم در فلسفة دین، روان شناسی، فلسفة ذهن، هنر، و ادبیات نیز تعریف شده که اهمیت بسیاری است. نوع نگرش فرهنگ غرب به عوالم ماورا، ازجمله مثال و خیال، دچار آفاتی است که اگر بدان توجه نکنیم، می تواند...

بررسی و تحقیق در مفهوم و جایگاه خیال در عرفان اسلامی مستلزم شناخت اولیه و تفکیک این اصطلاح در نظر و آرای حکما و عرفای بزرگ اسلامی براساس نوع شناخت آنها مورد نظر بوده است ، برخی از عرفا ،عالم خیال را حد واسط بین دو دنیای محسوس و دنیای غیر ماده تصور کرده اند و برخی دیگر چون حکمای مشایی اشاراتی هر چند کو چک بر و ضوح عالم خیال در اندیشه خود نداشته اند ، در فلسفه اشراق و نظرات شیخ بزرگ سهروردی به...

در فایل اصل مقاله موجود است.

در اندیشه فلاسفه و عرفاء مسلمان ، عوالم وجود در محاذات یکدیگر چینش یافته اند و همه ی حقایق مندرج در عالم تشریع با حقایق تکوینی انطباق دارد .در این رساله سعی می شود با توجه به مبانی فلسفی و عرفانی همه ی ابعاد این مسأله مورد بررسی قرار گیرد و لوازم و پیامد های و ثمرات علمی این مبنا نیز استخراج و با نظم و انسجامی نوین ارائه گردد .

شیخ اشراق و صدرالمتألهین، از یک سو به عالم مثال منفصل قائل بوده؛ و از سوی دیگر، به اثبات نظریة مثل افلاطونی و ارباب انواع پرداخته، و آن­ها را علّت عالم ماده و افراد مادی هر نوع دانسته­اند. پژوهش حاضر ضمن بررسی و نقد براهین شیخ اشراق و ملاصدرا در باب اثبات علّیت ارباب انواع نسبت به افراد مادی، از طریق سنخیّت علّت و معلول؛ نظریة ملاصدرا در علوم حسّی و خیالی (نظریة ابصار) و نیز امتناع طفره در نظام آفری...

برای حل مسئلۀ ربط ثابت به سیال، میرداماد و ملاصدرا طبایع مادی را از حیث ثباتشان، مجعول مفارقات می دانند تا محظور ربط ثابت به سیال وجود نداشته باشد. لکن ابهامات زیادی در مورد حیثیت ثبات طبایع که از آن تعبیر به عالم دهر می شود و همچنین رابطۀ عالم دهر با عالم ماده وجود دارد. در این مقاله ابتدا در قالب یک برهان کیفیت نسبت ما بین عالم دهر و عالم ماده که دوگانگی اعتباری و یگانگی حقیقی طبایع دهری و ما...