مطالعه و تأمل در مقاله عالمانه جناب آقای دکتر محقق داماد که نظر فقیه و قانون گذار را بر مسأله ای بنام خودکشی منعکس می نمود [i] ، انگیزه ای شد تا نگاه یک فیلسوف و یک عارف را هم به این مسأله بشری [ii] مورد توجه قرار دهیم. برای این منظور از میان فیلسوفان، فلوطین (plotin) و از میان عارفان، ابن عربی را برگزیدیم. البته در این مقال، مجالی برای یک مطالعه تطبیقی نداریم و فقط به اختصار به بیان نظر هر یک ...

انقلاب مشروطه بر همه ابعاد مادی و معنوی زندگی ایرانیان تأثیر عمیقی نهاد. امروز که صد سال از این واقعه می گذرد بر همگان معلوم شده که اگر تأثیرات فرهنگی آن، هم سنگ تأثیرات سیاسی نباشد کمتر از آن نیست. این مقاله می کوشد این تأثیر را بر هنر موسیقی موشکافی کرده و نگاهی هم به زندگی و آثار عارف قزوینی شاعر و نغمه سرای دوره مشروطه داشته باشد. مولف کوشیده تا از آثار وی، دیسکوگرافی (discography) کاملی به...

دوره مشروطه به علت جریان ساز بودن در حیات سیاسی ـ اجتماعی پس از خود دوره ای حساس است. تغییرات انجام گرفته در این دوره در زمینه های مختلف روی داد. از جمله این تغییرات، تغییرات موسیقایی است و یکی از هنرمندان سهیم در این زمینه عارف قزوینی است. او با ساخت و اجرای تصانیف اش توانست به مثابه شاعر و تصنیف سازی اثرگذار در جریانات هنری و سیاسی دوره مشروطه مطرح شود. در این تحقیق سعی می شود در صورت اثرگذار...

آثار صدرالمتألهین شیرازی مجال برداشتهای مختلف از مفهوم دین را برای مخاطبان فراهم آورده است، زیرا عبارات وی گاهی دین را«تسلیم»، برههای «ایمان» و زمانی «شریعت» معرفی میکند. تعریف ها و برداشت هایی که هیچ یک خالی از ملاحظه نیستند. به رغم این میتوان تعریف مرضی وی از دین را چنین دانست: دین قانون و برنامه ای است که از سوی پروردگار و به واسطه انسان برگزیدهای که نبی یا رسول نامیده میشود به منظور سامانبخ...

غزالی در سیر حقیقت طلبی خویش پس از کلام، فلسفه و باطنیه به طریقه صوفیه روی می­آورد. وی مرتبه صوفیان را تا جایی ارتقا می­دهد که عقل توان درک آن را ندارد و همه حرکات و سکنات آنان را مقتبس از نور نبوت می داند. از این رو، برخلاف متکلمان، فلاسفه و باطنیه، انتقاد مهمی را متوجه آنان نمی­کند. البته او خود در رتبه عارفان بزرگ قرار نمی­گیرد و فاقد بسیاری از تجارب ایشان است. آثار عرفانی او نیز بسیار ضعیف ...

یکی از عارفان گمنام قرن سوم و اوایل قرن چهارم هجری، ابوعلی رودباری است که با القابی همچون «حافظ حدیث، ادیب، فقیه، امام قوم، ائمّه و شاعر صوفیان»، در کتب تذکره و انساب از او یاد شده است و مشایخ و بزرگان بسیاری چون «ابوعلی کاتب، ابویعقوب نهرجوری و خواجه عبدالله انصاری»، از وی به نیکی یاد کرده، تقوا و اخلاق و دانش و هنر شاعری و حافظة شگرف او را در حفظ احادیث، ستوده‌اند. با وجود این، شخصیّت، اندیشه‌ه...

تجلی مضامین و معانی بلند قرآنی و بازتاب سیره انبیاء الهی در آثار شاعران ونویسندگان از چنان شمول و گستردگی برخوردار است که همواره از ابعاد گوناگون نیاز به واکاوی، تحلیل وبررسی دارد. در همین راستا متفکر عارف و شاعر نامدار پاکستانی علامه محمد اقبال به عنوان ادیبی هنرمند و سراینده اشعار فارسی با قرآن کریم و دیگر منابع اسلامی ارتباطی تنگاتنگ داشته است. این ارتباط در سرتاسر دیوانش به وضوح مشاهده می­ش...