برای سخن‌گفتن از اوصاف الهی از دیرباز طریقه‌هایی مطرح بوده است و به دو دستۀ کلی سلبی و ایجابی تقسیم می‌شود که این دو خود دارای زیرمجموعه‌ها و تقسیمات فرعی‌اند‌‌؛ ازجمله تقسیم سلبی به طریقۀ سلب و سکوت‌‌، طریقه سلبی تفضیلی‌‌ و طریقه سلبی- ایجابی است. آن چه در این نوشتار مدنظر ماست بررسی دربارۀ طریقه سلبی- ایجابی و نسبت آن با بیان‌پذیری خداوند است‌‌؛ زیرا این طریقه دارای تفاسیر و معانی مختلف نزد ا...

در برخی از منابع کهن و متأخر، طریقۀ شرف‌الدین مَنیَری (661 ؟‑782 ق) به سلسلۀ سهروردیه و گاه چشتیه منسوب شده؛ حال آنکه به‌گواه آثار شیخ منیری و نیز بیشترِ منابع هم‌روزگار او، شرف‌الدین به طریقۀ کبرویۀ فردوسیه منتسب بوده است. در این پژوهش با روش توصیفی- ‌تحلیلی به این مسئلۀ کانونی، نادرستی انتساب شیخ منیری به سهروردیه و گاه چشتیه، پرداخته شده است تا افزون‌بر تبیین ضرورتِ مشخص‌کردن طریقة شیخ منیری به ...

فرقه ی کرامیه یکی از فرقه های مهم و تاثیرگذار در سده ی سوم ق در خراسان بوده است. این طریقه که از جهت باورهای بنیادیش بسیار به حنفیه نزدیک است، تاثیر بسزایی در آموزش و گسترش اسلام در ایران و کشورهای دیگر از جمله هند و شام و بیت المقدس داشته است. پژوهش های متعددی در قالب مقاله در خصوص ماهیت، خاستگاه و نوع تعامل این فرقه انجام گرفته است. اما به بُعد صوفیانه کرامیه به رغم اهمیت آن، توجه چندانی نشده ...

با حمله مغول و براندازی خلافت عباسی، فضای جدیدی به وجود آمد و طریقت های مذهبی گوناگونی فرصت ظهور و گسترش یافتند. یکی از این اندیشه ها تصوف بود که توانست از این فرصت استفاده کند و به گسترش خود ادامه داده و به اوج برسد. پس از دوره مغول نیز با حمایتی که تیموریان با ساخت خانقاه های جدید و احترام به مشایخ صوفی از تصوف نمودند این اندیشه گسترش قابل توجهی یافت. در این دوره با گسترش تصوف، طریقت های صوفی...

چکیده ندارد.

یکی از آثار مهم ابن نفیس و به عبارتی تنها اثر او در چشم پزشکی، کتاب المهذّب فی الکحل المجرّب است. این کتاب در یک مقدمه و دو بخش شامل قواعد نظری و عملی چشم پزشکی، فروع این فن و داروهای مفرده و مرکبه امراض چشم و طریقه ی ساختن آن ها است. ابن نفیس در این کتاب به مباحث علمی بینایی (ابصار) وارد شده و ضمن طرح و ردّ نظریه ی دانشمندان پیش از خود، نظریه های جدیدی مطرح نموده که در زمان خود بدیع و از هر حیث ع...

چکیده ابن عطاء الله اسکندرانی نخستین شخصیتی است که افکار و سخنان شاذلیّه و اصول این طریقت را به صورت مدوّن و مکتوب درآورده است. تمام نویسندگان و مشایخ بعدی از آثار او برای شناخت شاذلیه که از بزرگ ترین طریقه های تصوف مصر است، بهره گرفته اند. این را می توان دلیلی مهم، برای برجستگی او در این سلسله دانست. هرچند استاد ابن عطاء، ابوالعباس مرسی و استاد او ابوالحسن شاذلی، بنیان گذار این طریقه بوده اند؛ ...

در این مقاله‘ پس از توضیح واژه((سیره)) یادآوری شده است که: ((سیره)) ناظر به نوع وکیفیت حوادث تاریخی است و تفاوتهایی با ((تاریخ)) و((مغازی)) دارد و سپس اهدافی که درتحلیل مباحث سیره می باشد‘ مورد توجه قرار گرفته است و همچنان به اهمیت ونقش اساسی آن در فهم و آگاهی از فرهنگ اصیل اسلام‘ اشاره شده است ‘ و ادعا کرده ایم که بدون تحلیل وتبیین سیره‘ فهمیدن معارف اسلامی‘ محال است. آنگاه برای این مدعا از من...

چکیده ندارد.