طریقت صفوی در سیر بدست گیری قدرت دنیوی سه مرحله از تحول اندیشه ای متمایز را تجربه نمود. شافعیگری – صوفیگری از تأسیس این طریقت تا زمان شیخ جنید مشی غالب بود. این مرحله از طریقت صفوی فاقد برنامه ای جهت رسیدن به قدرت سیاسی بود و همچون بیشتر گرایش های صوفیانه بر زهد و گوشه گیری و کرامات رهبران تأکید داشت. مرحله دوم با کوچ اجباری شیخ جنید به آناتولی و شام آغاز گردید. در این دوره، اندیش? مبارزه طلبان...

این مقاله به بررسی رابطه ی میان طریقت نقشبندیه و فعالیتهای تجاری در عصر تیموریان (771-913ه.) می پردازد. توجه به اصول عقاید این طریقت، عوامل فکری زمینه ساز در فعالیتهای اقتصادی پیروان آن را روشن می کند. این عوامل را می توان در چهار مفهوم خلوت در انجمن (صحبت)، ذکر خفی، خدمت، و کار دسته بندی کرد. وجود تعالیم معطوف به فعالیت های اقتصادی در طریقت نقشبندیه سه پیامد مهم داشت؛ نخست رواج و نفوذ گسترده ی...

عرفان شیوه ای از زندگی عارفانه است که در آن، ارتباط بین عابد و معبود یا خالق و مخلوق از طریق طی مقامات معنوی و گذراندن مراحل سلوک عرفانی میسر می گردد. در فرهنگ اسلامی، عرفان حالت دریافت شهودی، قلبی و اشراقی و راهی برای وصول به حقیقت، با تأکید بر کشف و شهود و ریاضت و تزکیه نفس است. در نگرش عارفانه که اساس آن دین محوری است، به گواهی شواهد تاریخی متعدد، مفهوم فراجنسیتی مشاهده می شود و نادیده انگار...

طریقت زاهدیه به نمایندگی از گرایش سهروردیه، با اهدافی مشخص و از پیش تدوین شده در شمال غربی ایران و گیلان، از زیست، معیشت، اقدام و عمل معینی برخوردار بوده و بر اساس اسلوب‌ها و روش‌های آموزشی مکتب صحو و در رعایت کامل با احکام دین اسلام و وفاداری بر اساس تصوف وحدت وجودی، کار خویش را آغاز و توفیقات بسیاری بدست آورده بود. از جمله توفیقات آن، پرورش مریدان متعددی بوده که برجسته‌ترین آنها شیخ صفی­الدی...

چکیده اساس شریعت، احکام تعیین شده از سوی شارع اسلام است، که فقها عمل به آن را عامل سعادت دنیوی و اخروی می دانند. اما در برداشتی دیگر با عنوان طریقت و تصوف، غیر از عمل به شریعت، اعمالی ریاضت گونه در جهت رسیدن به باطن امور الزامی است، که این امر مخالفت متشرعین را برانگیخت. از این رو طریقت سعی در نزدیکی با شریعت را داشت ولی موفقیتش چشم گیر نبود. اما وفور علما و مدارس اسلامی، کثرت تألیف و تصنیف، ...

شریعت،طریقت و حقیقت در حرکت انسان به سوی کمال از آغاز مورد توجّه سالکان و پویندگان طریق الی الله بوده است.اهل الله به تفصیل در مباحث نظری عرفان به این مهم پرداخته اند؛ که روایت شریف «الشریعه اقوالی و الطریقه افعالی والحقیقه احوالی» سنگ بنای این ساختمان رفیع است. در این میان سیدحیدر آملی(ره) و امام خمینی(س) در این باره دارای نظرات منحصر به فردی می باشند. شریعت، طریقت و حقیقت را می توان از جمله ار...

اگر عناصر اصلی جهان بینی را نوع نگاه خود به آغاز و پایان هستی و رسالت و جایگاه انسان بدانیم، اهمیت انسان شناسی و تعریفی که از وی ارائه می شود و چشم اندازی که برای آینده او در نظر گرفته می شود آشکار می گردد. این مقاله درصدد بیان ارتباط بحث صفات جمال و جلال الهی و انسان شناسی است. از آنجا که متکلمان، حکما و عرفای اسلامی با توجه به آیات وروایات انسان را خلیفه خداوند می دانند و خلافت را به معنای تخ...

سلسله نقشبندیه منسوب به خواجه بهاء الدین محمد نقشبند بخارایى ( ٧١٧ - ٧٩١هـ) طریقتی معتدلانه و شریعت محور است. این طریقت در قرن نهم هجری/ پانزدهم میلادی توسط عثمانی‌ها به بوسنی راه یافت. عینی دده و شمسی دده، از مشایخ پرآوازه این سلسله، در حقیقت اولین نمایندگان طریقت نقشبندیه در بوسنی بودند. رفتارهای شایسته پیروان این طریقت که بیشتر از روشن‌فکران جامعه بودند، موجب گسترش این سلسله در سطوح مختلف جا...