تغییر بنیادین در مفهوم امنیت و حرکت آن به‌سوی جنبه‌های کمتر نظامی در کنار جهانی‌شدن و تشدید وابستگی متقابل میان کشورها باعث شده است تا کشورهای در تعیین اولویت‌ها و ابزارهای سیاست خارجی خود به مولفه اقتصاد توجهی ویژه کنند. در کنار آن، افزایش نقش مولفه‌های معیشتی در تعیین مبانی مشروعیتی نظام‌های سیاسی و تقویت روندهای منطقه‌گرایانه نیز باعث شده تا دیپلماسی اقتصادی در سطوح منطقه‌ای دارای اهمیت شود....

تحولات هزاره سوم اقتضاء می­کند، مناطق مختلف جهان از جمله خاورمیانه در پرتو تحولات جدید به بازخوانی روابط خود بپردازند. نگرش شبکه­ای و سازه­های درونی آن و الگوی سامانه­منطقه­ای این امکان را فراهم کرده تا بتوان مرزبندی‌های سنتی را در درون یک منطقه به هم ریخت و به تقسیم بندیهای نو در مناطق دست یافت. پرسش اصلی این است که در پرتو الگوی نظری شبکه و سامانه منطقه­ای چه سازه­ای  جدیدی می­توان در خاورمیا...

سؤال اصلی مقاله این است که انقلاب اسلامی ایران با توجه به زمینه‌های تاریخی و اهداف مشترک با خیزش‌های اخیر در منطقه، تا چه حد می‌تواند خود را به عنوان الگوی ظرفیت‌ساز در کشورهای عربی مطرح کند؟در پاسخ می‌توان گفت که زمینه‌های تاریخی و اهداف مشترک انقلاب اسلامی ایران با انقلاب‌های اخیر در خاورمیانه که مبتنی بر گفتمان‌های دین‌محور، عدالت‌محور و سلطه‌ستیزانه می‌باشد، محورهایی است که انقلاب اسلامی ای...

تحولات خاورمیانه و شمال آفریقا در اوایل 2011 باعث تغییر ساختار حکومت و ترتیبات سیاسی و امنیتی و توازن قدرت بین بازیگران منطقه ای شد. که این تغییر و دگرگونی سیاست خارجی و امنیت ملی بازیگران منطقه, ازجمله دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران را تحت تاثیر قرار خواهد داد. پژوهش حاضر به بررسی تحولات اخیر خاورمیانه و شمال آفریقا پرداخته است. مسئله اصلی که این پژوهش با بهره گیری از روش توصیفی – تحلیلی ...

تروریسم و افراط گرایی در خاورمیانه: ظهور داعش محمد غلامی[1]- دکتر اسماعیل شفیعی سروستانی[2]- سعید محمدی[3] با تسامح می­توان گفت در جهان امروز پدیده تروریسم به عنوان عاملی محرک برای تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ... جایگزین پدیده­های شناخته شده از قبیل انقلابها، جنگها، کودتاها، شورشها و ... شده است و باعث چالش­هایی گردیده است. یکی از ویژگی‌های برجسته منطقه خاورمیانه بنیادگرایی اسلامی است که ت...

انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، نقطه عطف تاریخی و سرآغاز دوران جدیدی در تاریخ جهان است. این انقلاب، پایان دهنده دوران فرودستی و تحقیر شرق و دنیای اسلام در برابر استعمار و سلطه گری غرب و آغازگر عصر بیداری، خودباوری و بازگشت به خویشتن اسلامی مسلمانان بوده است. انقلاب اسلامی از انقلاب هایی است که حرکت و آثارش در چارچوب مرزهای یک کشور خلاصه نمی شود، بلکه دیدگاه فراملی دارد. به همین جهت بر روی ملت ...

جهان اسلام به‌ویژه خاورمیانه در هزاره جدید بیشتر ماهیت ایدئولوژیک به خود گرفته است. بر همین مبنا، مقاله حاضر تلاش دارد تا از منظر هویتی و ایدئولوژیک، نقش تقابل ایدئولوژی وهابیت با گفتمان انقلاب اسلامی ایران را بر ایجاد ژئوپلتیک جدید خاورمیانه پس از وقوع بیداری اسلامی مورد تبیین و بررسی قرار دهد. این پژوهش در چهارچوب رهیافت تئوریک سازه‌انگاری استدلال می‌‌کند که بروندادهای سیاست خارجی عربستان و ج...

حمایت غرب از ایجاد اسرائیل و اشغال سرزمین‌های عربی توسط این رژیم، یکی از اساسی‌ترین عواملی بوده که به تقابل سیاسی بین خاورمیانه اسلامی و غرب دامن زده است. در این تقابل با غرب صنعتی و قدرتمند، خاورمیانه همه ابزارهای قدرت خود را وارد عرصه نموده است. با توجه به وابستگی اقتصاد غرب به نفت، کشورهای عربی خاورمیانه تحریم نفتی را در گذشته تاریخی علیه غرب حامی اسرائیل به‌کار گرفتند که به‌ویژه در سال 1973...

ایالات متحده نه تنها نتوانست وقوع انقلاب های خاورمیانه را پیش بینی کند بلکه در درک عمق و احتمال تسری آن به دیگر کشورها نیز ناکام بود. در زمانی که واشینگتن در مواجهه با بیداری اسلامی مشغول اقدامات تاکتیکی بود جمهوری اسلامی ایران ابتکار عمل یک بازی استراتژیک را در دست گرفت. این امر گفتمانی سه مرحله ای بود که توسط رهبر معظم انقلاب مطرح شد. با طرح گفتمان جمهوری اسلامی، امریکا در برابر ایران قرار...

برنارد لوئیس از مستشرقین و نظریه‌پردازان متأخر در زمینۀ تاریخ جوامع اسلامی است که کتب و مقالات بسیاری در این زمینه به رشتۀ تحریر در­آورده است. وی با مطالعۀ جامع تاریخ اسلام به این نتیجه می‌رسد که باید وحدت امت اسلام را از بین برده و کشورهای بزرگ خاورمیانه را به کشورهای کوچک‌تر که قدرت کمتری داشته و در خدمت منافع غربیان باشند تجزیه نمود. طرحی که در میان اهل تحقیق به نظریۀ خاورمیانۀ جدید شهرت یاف...