پژوهش پیرامون حیات علمی اندیشمندان امامی مقیم، نزیل یا مجاور بیت الله، آثار مکتوب و غیرمکتوب ایشان در مکه جلب توجه می نماید. تألیف و استنساخ کتاب، تجدید بنای کعبه، اجازه های فقهی و روایی، مقابله، تصحیح و قرائت بسیاری از کتاب های فقهی و حدیثی امامیه در مکه و جلسات و محافل علمی ایشان که مشتاقان فراگیری علوم اهل بیت(ع) را به مکه می کشانده، عمق حضور عالمان مکتب اهل بیت(ع) در این شهر را روشن خواهد ن...

در دوران غیبت صغری، ابو سهل اسماعیل بن علی و ابو محمد حسن بن موسی نوبختی از مشهورترین متکلمان امامیه در بغداد بودند که نقش مهمی در انتقال میراث کلامی امامیه به متکلمانی چون شیخ مفید و سید مرتضی بر عهده داشته اند. از آن جا که اندیشه های امامیه در دوران شیخ مفید و سید مرتضی تفاوت هایی با آراء متکلمان عصر حضور همچون هشامین و مؤمن الطاق دارد و به نوعی به اندیشه های کلامی معتزله نزدیک تر شده برخی بر...

دلایل مهاجرت نقبای حسینی نیشابور (بنوزباره) به بیهق و نقش آنان در تعمیق تشیع امامی هوشنگ خسروبیگی[1] سپیده خسروانی[2] چکیده بیهق، نام قدیمی سبزوار و یکی از شهرهایی است که پیش از استقرار تشیع در دوره صفوی به تشیع اشتهار داشته است. رواج تشیع در بیهق، مرهون یک دوره تدارک از اواسط قرن دوم هجری است که نقطه عطف آن را باید به حضور امام رضا7 در خراسان و روشنگری‌های مؤثر عقیدتی و توحیدی ایشان دانست. یک...

در آستانه غیبت کبری، فقهای امامی در حوزة نیابت عام، سُکان‌دار هدایت جامعه شیعیان گردیدند. شیخ مفید در مقام رئیس مکتب بغداد و زعیم عام شیعه، در مواجهه با رخدادها و تنش‌های مذهبی ـ اجتماعی، با هدف طرح، تبیین و تبلیغ مذهب امامی، در عصری که هر مذهب فاقد توان علمی در دفاع از عقاید خویش، لاجرم به حاشیه تاریخ فرق رانده می‌شد و نیز حفظ حداکثری نیروی انسانی شیعه، هوش‌مندانه با سیره وفاق‌گرایانه، پای به ع...

از جمله ویژگی‌های بارز حدیث شیعه، نگارش آن در همان عصر صدور و حضور ائمه(ع) است. در این بازۀ زمانی آثار فراوان حدیثی با عنوان‌هایی چون «کتاب»، «اصل»، «جزء» و «نسخه» فراهم گردید که جایگاهی خاصّ در نظام حدیث‌پژوهی متقدّمان امامی داشتند. ایشان در جریان احراز صدور احادیث، با تکیه بر نظام «قراین» از نشانه‌های متعدّدی استفاده کرده‌اند که بخش قابل توجّهی از آن‌ها را می‌توان تحت عنوان «منبع‌شناسی» مشاهده کر...

0

چکیده ارمغان صبح از گزیده های دانشگاهی مفید و موفّق روزگار ما در زمینۀ متون نظم است. مؤلّف ارجمند این اثر تلاش کرده است نمونه هایی از آثار خاقانی شروانی، اعمّ از قصیده و دیگر قالب های شعری، را به شیوه ای بسامان و با دقّت علمی همراه با شرح نکات و ظرایف آن ها به دانشجویان زبان و ادبیّات فارسی و دیگر علاقه مندان به متون فارسی عرضه کند. تلاش مؤلّف، به ویژه در زمینۀ شرح و توضیح ابیاتْ موفّق و عاری از لغزش ف...

تحول ساختاری تشیع امامی در طی دو قرن و نیم حضور ائمه و تبدیل جمعیتی پراکنده و غیرمتشکل به سازمانی تشکل‌یافته و سازماندهی‌شده، موضوع مهمی است و عوامل ایجاد این تحول، درخور بررسی‌ است. مدیریت و رهبری ائمه، یقیناً اساسی‌ترین عامل تحقق این امر بوده است. در تبیین شاخصه‌ها و مؤلفه‌های این رهبری، نوع قرائت ائمه از دین و دین‌ورزی و نیز محتوای جامعه‌نگر آموزه‌‌های ائمه، نقشی اساسی در شکل‌دهی اندیشه‌ی اجت...

داستان گلریز نخشبی در شرح عشق شاهزاده عجب­ملک، فرزند پادشاه ترکستان به دختر شاه پریان نوشلب و اتفاقات و موانعی است که در راه رسیدن او به معشوقش پیش می‌آید . درون‌مایه‌های داستان «گلریز»، که ضیاءالدین نخشبی آن را به سال 750 هجری قمری در قالب نثری آمیخته به نظم آفریده است، یادآور افسانه‌های پریانی است که رویای بسیاری از آن‌ها را در داستان‌هایی همچون «هزار و یک شب» می‌توان یافت . بن‌مایه‌های عیاری...