«بینامتنیت» یکی از شاخه های مهم نظریه ی پست مدرن و از شیوه های جدید در نقد آثار ادبی و هنری است. در دهه های اخیر این نظریه و مطالعات مربوط به آن در بین منتقدان آثار ادبی رواج روزافزونی داشته است. بر اساس این نظریه، آثار ادبی و هنری – خواه یک رمان، یک شعر و یا یک تابلوی نقاشی – از اجزایی ترکیب یافته و ساخته شده اند که از پیش موجود بوده اند و این آثار اصالت و یکتایی ندارند. کارآیی این نظریه در ای...

مطالعة سیر تحول شعر عاشقانه از گذشته تا امروز، ما را با شاعرانی آشنا می­کند، که عشق جوهر وجود آنان و هم ذات شعرشان بوده است. بر این اساس تاکنون آثار و اندیشة تعدادی از شاعران نام آشنای معاصر چون احمد شاملو، فروغ فرخزاد، هوشنگ ابتهاج، حمید مصدق، حسین منزوی و ... مورد نقد و بررسی قرار گرفتة است؛ اما راز و رمز شعر گروهی دیگر همچنان در پردة ابهام باقی مانده و کمتر کسی به سراغشان رفته است. این جستار...

کهن‌الگوها، مفاهیم مشترکی هستند که ریشه در ناخودآگاه جمعی انسان‌ها دارند. این اصطلاح را نخستین بار یونگ در بحث ناخودآگاه جمعی‌اش مطرح کرد و آن را آرکی‌تایپ – الگوی نخستین، صورت مثالی، صورت ازلی- نامید. کهن‌الگوها را می‌توان شامل تصاویر، مایه‌ها و انگاره‌ها و نوع دانست. کهن‌الگوی منجی از انواع مایه‌ها و انگاره‌ها و مفاهیم مشترکی است که میان جوامع و فرهنگ‌ها و ادیان مختلف وجود دارد. منجی، فردی اس...

یکی از شاخه های نقد در ادبیات، ادبیات تطبیقی است که به بررسی و مقایسه ی آثار نویسندگان از کشورهای مختلف و با زبان های مختلف می پردازد. پژوهش مذکور در حوزه ی ادبیات تطبیقی و بین ادبیات فارسی، انگلیسی و عربی جای دارد. در این بررسی تطبیقی تلاش بر این است که افق های مشترک اندیشه و زبان سه شاعر زن از سه فرهنگ و زبان متفاوت - فروغ فرخزاد از ایران، غاده السّمان از حوزه ی ادبیات عرب و امیلی دیکنسون از ا...

استعاره از جهت پویایی، تصویرآفرینی، ایجاز و گیرایی، بستر مناسبی برای نوآوری و خیال­آفرینی در عرصه سخن به ویژه شعر است. اهمیت استعاره در شعر چنان است که سخن­شناسان و نظریه‌پردازان برای آن جایگاه مستقلی قائل می­شوند. استعاره از گذشته تا کنون از موضوعات مورد بحث بلاغت و صناعت ادبی بوده است با این تفاوت که در دوره معاصر با نگاهی نو به استعاره پرداخته می­شود. یکی از مکاتبی که استعاره را فراتر از نگا...

انسان و منزلت او در ادب فارسی همیشه مورد توجه شاعران و نویسندگان بوده است. هم در ادبیات سنتی و هم در ادبیات معاصر، انسان با جلوه های گوناگونی بازیگر و نقش آفرین صحنه ها و عرصه های ادبی بوده است. در این میان روشن است که آنچه در ادب معاصر در مورد انسان سروده یا نوشته شده، با ادب سنتی از جهات مختلف متفاوت است. در این پایان نامه، جایگاه و منزلت انسان و جلوه های حیات او در شعر دو شاعر برجست? معاصر(س...

نهضت نوجویی (مدرنیسم) که بعد از جنگ های جهانی اول و دوم در ادبیات تمام ملت ها تغییر و تحولی ایجاد کرد، سبب شد که ادبیات در فرم و محتوی دچار دگرگونی هایی بنیادی گردد. فروغ فرخزاد (1345-1313) و سیلویا پلاث (1341-1310)، نیز دو شاعر نوپردارند که گرچه یکی ایرانی و دیگری امریکایی است اما چون در یک زمان و تقریباً پس از آن دوران زندگی می کردند، از نظر سبک و ویژگی های شعری (در حوزة تفکر، تخیل imagination...

این پژوهش به مقایسه اندوه و حسرت در َاشعار دو شاعر معاصر، پروین اعتصامی و فروغ فرخزاد می پردازد. بنا به بررسی انجام شده، اشعار فروغ فرخزاد در دوره دوم شاعری، رنگ اجتماعی دارد. ولی به دلیل بیان آن با استفاده از نمادهای شهری و فضای شخصی زندگی خویش، از آن برداشت فردی می شود. هم چنین این پژوهش نشان می دهد، اندوه و حسرت پروین اعتصامی در برخی زمینه ها، دغدغه های شخصی اوست که در لفافه و غیرمستقیم بیان ...

واحدهای ساختاری اسطوره (myth) از واحدهای ساختاری سازنده زبان به همان شیوه متفاوت است که واحدهای ساختاری زبان از یکدیگر. اساطیر، پویایی انسان برای معنادارکردن یک مفهوم از میان اطلاعات بی نظمی است که طبیعت و دیگر نمادهای اسطوره ارائه می هند. آنان ایماژهای تجسم یافتة نیروهای کیهانی و نمودگار تجربه ای در عالم قداست اند که در آفرینش کیهانی، امور پهلوانی، آیین ها و توتم پرستی و ... نمایان هستند.فروغ ...

فروغ فرخزاد در طول دوره شاعری خود دو نوع زبان را تجربه کرده است؛ زبان وی در دوره اول، زبانی کهنه با مضامین و تصاویری تکراری است که به علت مستعمل بودن به شعریّت نمی‌رسد، اما در دوره دوم ، به زاویه دیدی منحصر به فرد و اندیشه ای متمایز دست یافته و با استفاده از تمهیدات بدیعِ بیانی توانسته است زبان را به سمت ادبیّت سوق دهد. از جمله تکنیک‌های تأثیر گذار فروغ در این دوره، نمادپردازی است. در دو کتاب واپس...