در سال های اخیر توجه به رویدادهای حدی (خشکسالی ها، سیل ها و امواج شدید گرمایی)، نه تنها به علت پیامدهای اقتصادی، اجتماعی بلکه به منزلة نشانگرهای تغییر اقلیم، اهمیت زیادی پیدا کرده است. در این تحقیق برای یافتن ارتباط بین تغییر اقلیم و رویدادهای حدی، رفتار و فراوانی رویدادهای حدی با استفاده از شاخص هایی در بسته نرم افزاری بنام شاخص های اقلیمی حدی extreme climate index software, ecis)) بررسی شده ا...

تحلیل های احتمالی، روش هایی مفید برای شناخت و پیش بینی پدیده ایی نظیر بارش می باشند. از جمله ی این روش ها می توان به زنجیره مارکوف اشاره کرد. زنجیره ی مارکوف حالت خاصی از مدل هایی است که در آنها حالت فعلی یک سیستم به حالت های قبلی آن بستگی دارد. با این روش می توان احتمال وقوع و دوره ی بازگشت پدیده های اقلیمی نظیر بارش را محاسبه نمود. از اینرو در پژوهش حاضر با استفاده از آمار بارش روزانه مربوط ب...

دوره صفویه و عثمانی در تاریخ ادبیات فارسی و عربی، با توجه به وضعیت سیاسی و مذهبی موجود و نیز پیشینه روابط فرهنگی، زبانی و ادبی ایران و عرب، مشابهت هایی در زمینه برخی جریان های شعر و نثر با یکدیگر دارند. اختلافات سیاسی و مذهبی دولت های ازبک و عثمانی با صفویه منجر به بروز جنگ های خارجی و اختلافات عقیدتی بسیاری در قلمرو ایشان از ابتدای قرن دهم تا میانه قرن دوازدهم شد که همین مسأله عامل اصلی مهاجرت...

نهضت بازگشت ادبی در نیمه دوم قرن دوازدهم به همّت و اشارت شاعرانی از قبیل مشتاق (ف 1165ق) و شعله اصفهانی (ف1160ق) پدید آمد. انگیزه بنیانگذاران نهضت بازگشت، احیای شعر فارسی و نجات دادن آن از انحطاط و ابتذال سبک هندی بود . با این همه، پیشنهاد سخنوران اصفهان تنها در ایران مورد استقبال واقع شد و در سایر حوزه­های زبان و ادبیات فارسی نظیر هند، افغانستان و سرزمین­های فرارود اقبالی نیافت؛ امّا حرکتی شبیه ...

فرهنگ هر ملّتی از عناصر گوناگونی فراهم می‌آید، یکی از مهم‌ترین ارکان سازندة فرهنگ، شعر و ادب است که از اساطیر، مذهب، حوادث اجتماعی و تاریخی هر ملّت سرچشمه می‌گیرد و یکی از منابع شناخت تاریخ تمدّن ملل در قرون مختلف می‌باشد. آشنایی دقیق و انتقادی با تحوّل و تطوّر شعر در طول تاریخ، گامی مؤثّر در شناخت سرگذشت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هر جامعه‌ای است. با آشنایی با تاریخ ادب و شعر می‌توان دریافت که آیا جامع...

تحولات فلسطین که یکی از مهم ترین اتفاقات سیاسی تاریخ معاصر است، توانست در ادبیات معاصر عرب تأثیرات چشمگیری بگذارد. تأثیراتی که برای پیدایش هر یک از آنها نیاز به سپری شدن سالیان متمادی بود. براین اساس ادبیات فلسطین در قالب سه دوره تاریخی بررسی می شود: 1ـ دوره حکومت عثمانی ها 2ـ دوره قیومیت بریتانیا بر فلسطین 3ـ دوره حکومت صهیونیست ها و فلسطین آغاز آوارگی فلسطینیان شعر در دوره اول به علت توجه ا...

تشبیه یکی از فنون بیانی است که شاعران و نویسندگان در آثار ادبی خویش در همه دورانها از آن استفاده نموده اند. شاعران دوره جاهلی برای تقریب معنا بر ذهن و رساندن مفهوم به مخاطب از این ابزار بهره برده اند در این پژوهش سعی شده تا به تشبیه در این دوره پرداخته شده و مهمترین تشبیهاتی که در این دوره از آن استفاده شده، نشان داده شود. انسان، حیوان ، آثار دیار یار، طبیعت و ابزار جنگی مهمترین موضوعاتی هستند ...

ملا احمد نراقی خالق «مثنوی طاقدیس»، بزرگ مردی از قرن سیزدهم است. وی در زمان خود مجتهدی والا قدر بود و شاگردان فراوانی داشت، ضمن این که آثار متعددی را نیز فراهم کرده است. او نه تنها در فقه و اصول، بلکه در نجوم، عرفان و شعر نیز دستی داشت، لیکن این مجتهد عالی قدر در دنیای فقه و علوم حوزوی بیش از دنیای شعر و ادب شناخته شده، و توجه به آثار فقهی او تأثیر شعر و ادب او را کم رنگ تر ساخته، در حالی که ...

جریان ادبی ایران تا اواخر عصر صفوی (نیمه اول قرن دوازدهم ه.ق.) متکی بر سبک هندی (یا اصفهانی ) بود. دیدگاههای مختلف و گاه متناقضی نسبت به این سبک از اواسط قرن دوازدهم(اواخرعصرصفویه) تا عصر حاضر وجود دارد. گروهی آن دوره را عصر انحطاط ادبی دانسته­اند و در مقابل، نظرات متقن دیگری مبنی بر اعتلا و غنای این سبک نسبت به سبک­های ادبی دیگر ایران وجود دارد. در این مقاله از منظر تاریخی و ادبی به بررسی و تح...

مقاله حاضر حاوی تقریراتی از مرحوم استاد فروزانفر در سال تحصیلی 36-1335 شمسی در دانشگاه تهران  است که به همت جناب آقای دکتر اسماعیل حاکمی نگارش و تنظیم شده و به لطف ایشان در اختیار پژوهشنامه فرهنگ و ادب قرار گرفته است. این یادداشت­ها که پس از حدود پنجاه سال برای نخستین بار درج می­گردد، شامل نکاتی در مورد تحول فکر و مضمون در دوره مغول و بازتاب آن در شعر و نثر نویسندگان آن دوره است. و بر این ایده ...