مقاله حاضر برای اجتناب از سوء فهم، مغالطه، سطحی نگری، تعمیم بی‌اساس و همچنین احتراز از احکام و کلیشه‌های مبتنی بر مدح و ذم، چه در قالب تمجید و تحسین‌های شورانگیز و یا تعرض‌های بی‌پروا تلاش می‌کند با اتخاذ رویکردی نقادانه و تحلیلی به بحث پیرامون صورت بندی رویکرد احمد اشرف و محمد علی همایون کاتوزیان در ارتباط با فراروایت غربی مدرنیته و بازنمایی از تاریخ بومی بپردازد. از این رو، معیار ارزیابی ما د...

 تاکنون دربارۀ سرایندۀ سام‌نامه بحث‌های بسیاری بین پژوهندگان درگرفته است. برخی سرودن آن را به شاعر نامدار قرن هشتم، خواجوی کرمانی، نسبت داده‌اند و برخی دیگر در این انتساب تردید کرده‌اند. در این مقاله، این فرض مطرح شده است که در قرن دهم هجری شخصی همنام خواجو به نام «خواجوی شاهنامه‌خوان کراتی» منظومۀ سام‌نامه را از روی همای و همایون خواجوی کرمانی و با افزودن اشعار دیگری دربارۀ سام، سرودۀ خود او ی...

   هدف پژوهش حاضر، بررسی و مقایسه‌ی نبردِ میان زنان و مردان، در سه روایت حماسی مختلف است. نبردِ«سهراب و گردآفرید»در«شاهنامه»، مبارزه «همای و همایون»در مثنوی‌ای با همین نام از «خواجوی کرمانی»و نبرد«رستم و بانوگشسب»در«بانوگشسب‌نامه» از سراینده‌ای نامعلوم. پس از نگاهی اجمالی به این سه منظومه، نقاط اشتراک و تمایز آن‌ها بیان می‌گردد. شایان ذکر است، در بیان اشتراکات این نبردها، از آرای «ژرار ژنت» اس...

ادبیات فارسی و نگارگری ایرانی از دیرباز در خدمت یکدیگر بوده اند. از آنجا که نگارگری همواره بیان تجسمی متن ادبی بوده و نیز ادبیات بیان ذهنی و انتزاعی نگاره ها، نزدیکی و ارتباط میان این دو مقوله سبب ایجاد وجوه مشترکی میان دو شیوه بیانی شده است. در این پژوهش هدف اصلی، بررسی تطبیقی تصویر و محتوا میان نگاره های جنید و مثنوی همای وهمایون خواجوی کرمانی می باشد؛ همچنین پیدا کردن وجوه ارتباطی میان مفاهی...

ادبیات فارسی گنجین? ارزشمندی از ساقینامهها و مغنّینامههای شاعران ایران زمین است. ساقینامه، گونهای منظوم? ادبی است که در آن شاعر خطاب به ساقی، از بیثباتی دهر شکایت میکند و با طلب شراب از او میخواهد بر زخمهای روزگار دون، مرهم فراموشی قراردهد. مغنّینامه گون? ادبی دیگری است که در آن شاعر، به مغنّی خطاب میکند و برای بهجت خاطر، از او طلب آهنگ و سرودی میکند.ساقینامه یا مغنّینامه حاوی نکات حکیمانه و رو...

سام‌نامه حماسه‌ای عاشقانه است که از آن به عنوان آخرین حماسۀ ملی فارسی یاد می‌شود. این اثر از دو جهت مورد توجه قرار گرفته و همین توجه باعث شده است که محققان و صاحب نظران بسیاری در بارۀ آن بحث کنند: یکی به سبب حماسی بودن آن و دیگری به خاطر آمیختگی با همای و همایون خواجوی کرمانی که همین باعث شد به اشتباه آن را به خواجوی کرمانی نسبت دهند. از سام‌نامه - تا جایی که فهرست­‌ه...

خواجو، شاعر معروف قرن هشتم، از خواجگان کرمان است و تخلص او،«خواجو» از همین نسبت گرفته شده است. وی از جوانی با نقاشی، نخلبندی و موسیقی آشنایی جدی داشته است. رابطه او با مشایخ کازرون باید با رابطه خاندان اینجو با آنان مطالعه شود. شعر صوفیانه او از جوهره تصوف کم بهره است و از سطح آشنایی و الفت با معارف صوفیه نمی‌گذرد. همای و همایون او علاوه بر آن که با خسرو و شیرین نظامی و ویس و رامین فخرالدین اسع...

شادروان استادمحیط طباطبایی در سال 1354 مقاله ای درباره ی حمزه نامه ومجلس های آ ن ارائه که به این پرسش پایان می یافت:«آیا حمزه نامه به هند برگردانده شد ویادرایران ماند وپراکنده گردید ،چه سرنوشتی پیدا کرد؟برای من‹استاد محیط› معلوم نیست.»ولی برای نگارنده این پژوهش روشن است که حمزه نامه نیز برمبنای قولی که نادر شاه به محمد شاه داده بود ،به هند برگردانده شد.وی درآن زمان درهند بوده ومقاله ای دراین با...

خواجو، شاعر معروف قرن هشتم، از خواجگان کرمان است و تخلص او،«خواجو» از همین نسبت گرفته شده است. وی از جوانی با نقاشی، نخلبندی و موسیقی آشنایی جدی داشته است. رابطه او با مشایخ کازرون باید با رابطه خاندان اینجو با آنان مطالعه شود. شعر صوفیانه او از جوهره تصوف کم بهره است و از سطح آشنایی و الفت با معارف صوفیه نمی گذرد. همای و همایون او علاوه بر آن که با خسرو و شیرین نظامی و ویس و رامین فخرالدین اسع...