فرهنگستان های زبان، محصول رشد و تکامل اندیشه های ملی گرایانه و شکل گیری دولت نوین در اروپا، طی سده های هیجدهم و نوزدهم میلادی و پیدایش و حاکم شدن مقوله «زبان ملی» است. اما در ایران، فرهنگستان زبان فارسی به عنوان فرهنگستان زبان ملی ایران، بیش از آن که حاصل انتخاب و معرفی زبان فارسی به عنوان زبان ملی باشد، در اثر رواج سره نویسی افراطی عهد رضاشاه، پدید آمد که همواره یکی از نمودهای جدی ملی گرایی با...

از زمان پیدایش دولت مدرن در ایران توسط رضاشاه تاکنون، روی کردهای مختلفی دربارۀ چگونگی شکل گیری یا ماهیت آن مطرح شده است. اما از میان آن ها، دو روی کرد برجسته تر و مهم تر است که به نوعی در مقابل هم قرار می گیرند: یکی روی کرد «سلطانیسم» است که مدافعان آن به پیروی از ماکس وبر، دولت رضاشاه را حالت خاص و افراطی از پاتریمونیالیسم (پدرسالاری) می دانند و نگاهی نخبه گرایانه (کارگزارمحور) دارند؛ دیگری رو...

چهار سال پس از کودتای سوم اسفند 1299، رضاشاه پهلوی روابط خارجی ایران را در جهت پیشگیری از مداخلۀ قدرت های بزرگ تغییر داد. لازم به ذکر است که در سراسر عصر قاجار ایران در معرض نفوذ سیاسی، اقدامات نظامی و بهره برداری اقتصادی دو قدرت بزرگ روسیۀ تزاری (و متعاقب آن شوروی) و بریتانیا بود. رضاشاه جهت مقابله با مداخلات خارجی اصلاحاتی را در زمینه های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به منظور بنیان گذاشتن دولت مُد...

نیمه دوّم سلطنت رضاشاه مصادف بود با حاکمیت نازیسم در آلمان که رویای امپراطوری "آریایی"و تسلّط "نژاد برتر" را بر کل جهان در سر می پروراند. ایشان با ارائه یک چهره برتر از نژاد آلمانی و با تکیّه بر عامل اسطوره ای"خون آریایی" آنچنان ملّت آلمان را برانگیخت که پرچم غرور و نخوت را در جهان اروپایی برافراشتند. این گمان که خون پاک در رگان "نژاد آریایی" جریان داشت و "ابرمرد" همواره در شکوه و عظمت بود؛ پیشوا ر...

چکیده قاجارها و حکومت پهلوی اول علی بازوند موضوع انقراض سلسله قاجار و انتقال حکومت به پهلوی از رخدادهای مهم تاریخ معاصر ایران است . که در این پژوهش به چگونگی نقش و عملکرد دیوان سالاران ، شاهزادگان و رجال خاندان قاجاری در این انتقال قدرت و نحوه ی برخورد رضاشاه با قاجارها دردوران سلطنت به آن پرداخته شده است . برای پاسخ به این مسأله ، بررسی های انجام گرفته بیانگر آن است که مخالفت افراد قاج...

آلمانی­ها همزمان با سلطنت رضاشاه پهلوی در ایران تبدیل به یکی از قدرت­های اقتصادی مهم شدند. آنها که به دنبال فروش محصولات خود و تهیه مواد خام برای کارخانه­هایشان  بودند، ایران را علی­رغم نفوذ ابرقدرت­های بزرگ جهان ، که مانع اصلی ورود آنها به حساب می­آمدند، به عنوان بازار هدف انتخاب کردند. حکومت ایران هم که می­خواست از نفوذ انگلیس و شوروی در خاک خود بکاهد و علاقمند به  نوسازی صنایع سنتی خود بود،ا...

وجه مشخصه ی دوران سلطنت رضاشاه تحولاتی است که در حوزه های مختلف اجتماعی انجام شد و از آن با عنوان مدرنیزاسیون یاد می شود.روند نوسازی یا مدرنیزاسیون و تأثیرات آن در گستره ی آگاهی از دلمشغولی های اصلی این رساله است.گرچه وجوه سخت افزارانه ی آن نیز مد نظر قرار گرفته است.در فصل نظری به پیوستگی های تغیرات میان عینیت و آگاهی اشاره شده است. در بررسی تغیرات آگاهی حوزه ی خاصی مورد نظر است و آن حوزه ی زنا...

ترور پدیده ایی است که عمری برابر عمر تاریخ بشردارد. واژه ترور که معادل فارسی آن دهشت می باشدنوعا یک اصطلاح سیاسی است وازاینرو به قتل سیاسی در لاتینassisination گفته می شود که ازواژه فارسی حشاشین گرفته شده است. مسئله ترور و قتل های سیاسی در ایران را حتی در دوره های تاریخ قبل از اسلام نیز می توان مشاهده کرد که احتمالا قدیمی ترین نمونه آن قتل بردیای دروغین می باشد و به دوره هخامنشی برمی گردد . در ...

بررسی رابطه دین و سیاست یا به عبارتی نقش سیاسی روحانیون یا نیروهای مذهبی از مهمترین موضوعات جامعه ایران در سده اخیر می باشد. اهمیت این موضوع در دهه های اخیر که از سویی شاهد پدیده هایی نظیر انقلاب اسلامی ایران و از سوی دیگر رشد بنیادگرایی اسلامی هستیم، با در نظر گرفتن این امر که فرایند مدرنیسم یا نوسازی در اغلب کشورها در جهت تضعیف سنت ها و به ویژه سنت های مذهبی عمل کرده است، دو چندان می شود. این...

در این پژوهش تلاش شده است تا نوع وجایگاه نهادهای سیاستگذار برای ایلات وعشایردر دوره پهلوی اول توصیف وتحلیل شود. بر پایه قانون اساسی ایران، در ساختار حقوقی قدرت سه نهاد سلطنت، مجلس شورای ملی و هیأت وزرا از حق قانونی برای سیاستگذاری، از جمله برای ایلات و عشایر برخوردار بودند، اما در ساختار حقیقی قدرت، شان رسمی پادشاه در تصمیم گیری، مؤلفه‌های فردی رضاشاه، باور داشت‌های منفی او در باره بازدارندگی ج...