یکی از مشکلات مبحث انتظار بشر از دین در کشور ما عدم تحریر محل نزاع و نپرداختن به راهکارهاست. از آنجا که شیوه و چگونگی یافتن پرسش مهم‌تر از پاسخ به آن است این مقاله می‌کوشد تا با نقد دو راهکاری که برای حل این مسئله (راهکار برون‌دینی و راهکار درون‌دینی) مطرح شده, خود راهکار سوم و جدیدی را پیشنهاد دهد. روش حل سوم مبتنی بر تقسیم انتظارات بشر به اولیه (برون‌دینی، پیشینی و گزارشگرانه) و ثانویه (درون‌...

پژوهش حاضر با بررسی جامعه‌شناسی سیاسی با نگاهی پسینی و تاریخی، با نگاهی پیشینی و هنجاری، به مطالعه جایگاه مسائل تجویزی در جامعه‌شناسی سیاسی پرداخته است. نتایج این پژوهش که به شیوه توصیفی- تحلیلی انجام شد، حاکی از آن است که چنانچه با نگاهی تحلیلی و رویکردی پیشینی به جامعه‌شناسی سیاسی بنگریم، لازم است وجوه تجویزی نیز در کنار وجوه توصیفی در جامعه‌شناسی سیاسی مورد بررسی قرار گیرند و حذف رویکرد هنجا...

این پژوهه با روشی توصیفی ـ تحلیلی می‌کوشد تا سبک مواجهه ائمه(ع) با مدعیان دروغین مهدویت را واکاوی کند. این جستار در پاسخ‌گویی به این پرسش که سبک مواجهه امامان معصوم(ع) با مدعیان دروغین مهدویت به چه نحوی بوده، تأکید دارد که سبک مواجهه آنان از سنخ «مدیریت بحران» بوده است؛ بدین معنا که ائمه(ع) در مقابله با مدعیان دروغین به دنبال اتخاذ تصمیماتی بودند که به کاهش روند پیدایش مدعیان و به کنترل و دفع آ...

در نوشتار پیش‌رو، حوزه مهدویت‌پژوهی به‌عنوان دانش نوپا و مستقل با اصطلاح جدید به وسیله رشته آینده‌پژوهی مورد بررسی و مداقه قرار می‌گیرد. مقاله با ذکر مقدمه‌ای شروع و با بیان مفهوم‌شناسی واژگانی مانند: مهدویت‌پژوهی، آینده‌پژوهی و اصطلاح‌نامه‌شناسی ادامه پیدا می‌کند و سپس به تعیین قلمروی بحث پرداخته می‌شود. رسالت اصلی مقاله، پرداختن به حوزه مهدویت‌پژوهی به‌عنوان یک حوزه دانشی با نگرش گذشته‌پژوهی ...

نزاع میان واقع‌گرایی و ناواقع‌گرایی در زبان دینی، هنگامی‌ اهمیت می‌یابد که قصد داوریِ معرفتی در باب ارزش معرفتیِ گزاره‌های کلامی، به طور عام، ‌و گزاره‌های ناظر به خدا و اوصاف او، به طور خاص، را داشته باشیم. در این مقاله، با توجه به آغاز این نزاع که در فلسفه‌ی متأخر لودویک ویتگنشتاین است، پس از مروری بر فلسفه‌ی تحلیل زبانی، به تشریح دیدگاه‌های او در فلسفه‌ی متقدّم و متأخر او پرداخته شده است؛ پس از ...

علیت از مسائل زیربنایی فلسفه بوده که از دیرباز موردتوجه و بررسی فیلسوفان قرار داشته است. علیت در نگاه برخی فیلسوفان، با ضرورت و قطعیت گره خورده است. در این نوشتار، نشان خواهیم داد که اگرچه به دو گونه‌ی پیشینی و پسینی، سعی در اثبات علیت شده است، این تلاش‌ها ناکام مانده‌اند. اصل ضرورت و قطعیت در زندگی و اثبات وجود آن در عالم خارج، در طاقت بشر نیست، چون عالم وجود، با ضرورت گره نخورده است. تفسیر دق...

اصطلاح «پر جبرئیل» در قرن ششم هجری به یکی از اصطلاحات پربسامد در حوزه‌های مختلف علوم اسلامی بدل می‌شود. این اصطلاح وجودشناساسانه که شکل تکوین‌یافته‌ای از انگارۀ پیشینی «بال فرشته» است، عمدتاً در متون صوفیانه ساخته و پرداخته می‌شود و به‌مرور به اصطلاحی بنیادین در طرح مبانی هستی‌شناسانۀ متفکران مسلمان بدل می‌شود. از قرن ششم به بعد، این اصطلاح در سایر حوزه‌های علوم اسلامی از جمله حکمت و فلسفه به‌کا...

شناخت حقیقت انسان و جایگاه او در نظام هستی از مباحثی است که مورد توجه اندیشمندان بزرگ اسلامی قرار گرفته است. جهت شناخت حقیقت انسان در بحث معرفت شناسانه از امکان شناخت و حدود و ثغور آن بحث شده است. افزون بر آن جایگاه مولفه های شهود، برهان و آیات و روایات به عنوان رکن پژوهش یا موید و شاهد در روش شناسی این دو فیلسوف، مبانی هستی شناختی و انسان شناختی این دو متفکر از دیگر محورهای پژوهش در این پایان ...

چکیده بسیاری از نظریه‌پردازان در مقوله امنیت برآنند، که کشور ایران منطق معادلات امنیتی را در سطح منطقه و جهان رعایت نمی‌کند و همین امر دشواری‌های سیاسی را برای کشورهای منطقه و حتی خود ایران درپی داشته است. این مقاله با اتخاذ رویکردی تحلیلی-تبیینی بر آن است تا مؤلفه‌های اصلی و سطوح عملکرد جمهوری اسلامی ایران را در توافق برجام، و در چارچوب رویکرد امنیتی‌سازی و غیرامنیتی‌سازی، وا...

شهید صدر (ره) هنگام بحث از هویت اقتصاد اسلامی از این عنوان که اقتصاد اسلامی علم نیست، استفاده می‌کند. این بیان عمدتا به مفهوم نفی هویت علمی اقتصاد اسلامی در دیدگاه ایشان تفسیر شده است. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی، ضمن بازخوانی دیدگاه شهید صدر در مورد هویت علمی اقتصاد اسلامی،  این فرضیه مطرح می‌شود که هرچند ایشان علم اقتصاد اسلامی به مفهوم دیالیکتیکی، اثباتی محض و پیشینی را  نفی می‌کنن...