از جمله شاعران توانمند سده یازدهم هجری که علیرغم خلاقیت ها و ذوق شعری اش تقریباً گمنام مانده، سید علی­رضا پسر سید مساعد جبل عاملی متخلص به مهری و سید و مشهور به مهری عرب (تولد 1050هـ.ق. – وفات؟) است. نگارنده در این تحقیق بر آن است تا برای نخستین بار به معرفی نسخ خطّی دیوان این شاعر و بررسی و تحلیل عناصر و مؤلّفه های سبکی او بپردازد. بررسی­های به عمل آمده حاکی از آن است که مهری عرب شاعری تواناست که...

باروک (baroque) شیوه ای است در هنر که از اواخر سده ی ۱۶ میلادی در ایتالیا آغاز شد و تا اواخر سده ی ۱۸ میلادی در اروپا رواج داشت و سپس در آمریکای مرکزی و جنوبی مورد توجه قرار گرفت.این جریان ابتدا در هنر معماری ظاهر شد و به تدریج در ادبیات، هنرهای تجسمی و موسیقی رسوخ کرد.باروک، هنری است با ساختار بسیار قوی که در شعر و نثرش، استعاره ها و کنایه ها همان نقشی را ایفا می کنند که در معماری اش، قوس ها، ...

میرزا عظیما معروف به اکسیر اصفهانی (متوفّی 1169ه.ق) از شاعران توانا، نا‌شناخته و نازک‌خیال شبه قارة هند است که متأسّفانه نه تنها دیوان و دیگر آثار وی تصحیح نشده، حتّی در تذکره‌ها و تاریخ‌ها نیز مطلب چندانی از او نیامده است. مهم‌ترین اثر وی، دیوان به طور دقیق 9326 بیت در بر دارد که بخش اعظم آن را غزلیات تشکیل داده است. غزلیات اکسیر اصفهانی گنجینه‌ای سرشار از مضامین و بن‌مایه‌های غنایی است. فضای کلّی...

تاکنون منتقدان و صاحبنظران بسیاری سبک هندی را از جنبه‌هایمختلف قابل مقایسه و حتی بسیار مشابه سبک باروک در اروپای قرن هفدهم بر شمرده‌اند کهتقریباً معاصر سبک هندی محسوب می‌شود. در این راستا مطالعاتی نیز در حیطة مقایسةتطبیقی بین برخی شاعران ایرانی و مکتب باروک صورت پذیرفته است. در این پژوهش، صائبتبریزی به عنوان نمایندة تمام عیار سبک هندی برای مطالعه انتخاب شده است. مقالةحاضر، غزلیات صائب تبریزی را ...

ظهوری ترشیزی یکی از پیشگامان سبک هندی است که در روزگار شکوفایی این سبک می‌زیست و در کنار شاعرانی چون عرفی، نظیری، طالب آملی، صائب تبریزی و بیدل دهلوی از استادان بزرگ سبک هندی به شمار می‌آید. آثار وی در نظم و نثر جایگاه بلندی دارد و تا روزگار ما، به‌ویژه در هند و پاکستان ارزش و اعتبار خود را حفظ کرده‌است. «سه نثر» یکی از آن آثار است که در غالب تذکره‌ها از آن یاد، و به اندازة «ساقی‌نامه»...

با نگاهی اجمالی به مطالعاتی که در باب سبک هندی انجام شده­ ‌‌است، به صراحت می­توان دریافت که بیشتر این پژوهش­­ها، اصطلاح «معنای بیگانه» و اصطلاحات معادل آن (چون معنای غریب و دور، مضمون­سازی­های پیچیده و ...) را از عناصر بایسته و از مختصات اصلی سبک هندی، و تلاش بسیار برای یافتن «معنای بیگانه» و مضامین تازه را سیرۀ شعرای سبک هندی می­دانند. این جستار، یکی از صناعات کنایه­محور و پرکاربرد در غزل صائب...

چکیده سبک هندی یکی از سبک‌هایی است که با سبک‌های قبل از خود، یعنی خراسانی و عراقی، تفاوت‌های آشکاری دارد و اغلب متخصصان و منتقدان، این سبک را به منزله‌ی نوعی گسست ادبی می‌دانند که به سبب آن شعر فارسی یک دوره‌ی متمایز و قیاس‌ناپذیر از دوره‌های قبل را تجربه کرده است.نویسندگان این مقاله بر این باورند که این موضوع، یعنی تمایز و قیاس ناپذیری این سبک، را می‌توان از چشم‌انداز نظریه‌ی تامس کوهن، فیلسوف...

یافتنِ سرآغازها، همواره یکی از دغدغه های اصلی محقّقان ایرانی بوده است تا آن‏جا که می توان گفت محقّقان ایرانی، بیش‏ترین توجّه خود را بر این مسئله معطوف کرده اند. بررسی تحقیقات آنان نیز گویای این واقعیّت است که آنان در تحقیقات خود همواره به نتیجه مشترکی دست نیافته اند و نتایج به دست آمده نیز نشان از تشتّت آرای آنان داشته است، چنان‏که در یافتنِ سرآغاز سبک هندی با چنین تشتّت آرایی رو به رو هستیم؛ تا جایی‏ک...

یکی از جذّاب ترین آرایه های ادبی «توجیه المحال» است. این آرایه زیبای بدیعی، با سخنان عارفان بزرگی چون بایزید بسطامی و حسین بن منصور حلّاج پدید آمد و آنگاه در شعر سرایندگانی همچون سنایی غزنوی، عطّار نیشابوری و حافظ، جایگاهی استوار یافت. سپس دامنه آن به شعر سبک هندی اصفهانی نیز کشیده شد. برای این آرایه ادبی شاخه هایی مانند: شطح، خلاف آمد عادت، وفاق الضّدین و... می توان نام برد که در دانش منطق از آن ب...

تلمیح در شعر یکی از راه های موثر و کارآمد در برقراری ارتباط با تاریخ، اسطوره، دین و فرهنگ مردم می باشد، با بررسی این مقوله در شعر علاوه بر لذت آشنایی با تلمیح و کشف آن، به سطح دانش شاعر نسبت به انواع تلمیح نیز پی خواهیم برد. میزان بهره گیری و نوع این آرای? ادبی در دوره های مختلف شعر فارسی متفاوت بوده و همیشه در هر دوره چند شاعر بیش از دیگران به آن توجه داشته اند و آن را با بسامد بالایی در شعر خ...