شاید جریانی که به نام زهد آغاز شد و سپس تصوف و عرفان نام گرفت، پویا ترین و پایا ترین جریانی باشد که با کمی دگرگونی، از آغاز ظهور اسلام تا زمان ما، راه خود را در پندار و اندیشه گروهی از مسلمانان، پیموده و شاید پس از فقه و آنچه به گونه ای مستقیم با قرآن و اسلام در پیوند است، در هیچ حوزه ای چون حوزه تصوف و عرفان، کتاب ها، چکامه ها و رساله ها و ... به نگارش در نیامده باشد. سبک و ساختار شکلی این نوش...

از مباحث مهم پیرامون قبرستان بقیع، استحباب یا عدم استحباب زیارت آن است. پس از اثبات استحباب زیارت، سخن از چگونگی زیارت به میان می­آید. در این زمینه، بحث از دیدگاه علمای اهل سنت، موضوعی درخور دقت و توجه است. نگاهی به کتب علمای اهل سنت در این باب، حکایت از آن دارد که اهل سنت، به­تأسی از پیامبرخدا9  بر استحباب آن فتوا داده‌اند. در این میان، برهان الدین بن فرحون از علمای مذهب مالکی در قرن هشت...

در فایل اصل مقاله موجودد است.

با توجه به دو مولفه اصلی عرفان زاهدانه؛ یعنی سختگیری بر نفس و التزام به آداب و مبانی شریعت ، باید گفت که از لحاظ تاریخی ، قرن دوم هجری ، اوج اندیشه های زاهدانه در تاریخ تفکر عرفانی است . بر این اساس ، نکوهش مال و منال دنیوی و ستایش از فقر و درویشی و تعهد به مبانی شریعت در این قرن جایگاه والایی دارد. در قرن سوم هجری و با پیدایش عناصر عرفان عاشقانه مثل ستایش توانگری و دفاع از ابلیس و تعرض به برخی...

نسبت میان مسألۀ رنج و ایمان، نزد اندیشمندان اهمیت ویژه ای دارد و دیدگاه های متفاوتی در این زمینه ـ با رویکردهای درون دینی یا برون دینی ـ ابراز شده است. اهمیت مسألۀ ایمان، عمدتاً به رابطۀ ایمان و سعادت معطوف است که در متون و مأثورات دینی، بر آن، تأکید فراوان رفته است. در عرصۀ تضارب آرا در این باب، عارفان نیز در آثار مکتوب خویش، با ابتنا بر ذوق و تجربۀ عرفانی، دیدگاه های عمدتاً بدیعی در این باره در...

موضوع زهد از دیرباز از جمله حوزه های مورد توجه عرفا و ادبای اسلامی و از جمله مفاهیم و مضامین مشترک میان آنها بوده است. از دوره هایی که زهد در ادبیات عرب و به ویژه شعر به صورت موضوع مستقلی گسترش یافت، دوره ی اندلس است. ابو اسحاق البیری، شاعر و فقیه مالکی اواخر عصر امویان و دوره ی ملوک الطوائف در اندلس، یکی از بزرگترین شاعران زهدیه سرا در ادب عربی است که مضامین و معانی زهد را در قصایدی بلند و با ...

دنیاگریزی، از مضامین عمده در شعر و ادب فارسی و عربی است که از بن مایه های شعر زهد و تحقیق (قرن دوم هجری) ابوالعتاهیه، شاعر قدرن دوم و سوم هجری است. شاید بتوان گفت در سیر تکامل شاعر زهد و تحقیق ادب فارسی، ناصرخسرو و سپس اوج آن سنایی است. هدف از این تحقیدق ، پیدا کردن نقار مشترک این دو شاعر مانند بسامد بالای مضمون در شار، وابستگی به دربار و مهجور شدن شان می باشد. تصاویری که از دنیا در ذهن و اندیش...