منطقه آسیای مرکزی به لحاظ سیاسی مفهومی سیال است، یعنی در گذر زمان و با تغییر معادلات سیاسی، محدوده از پیش تعریف شده برای مناطق دستخوش دگرگونی می گردد . آسیایمرکزی در دوران جنگ سرد بخ شی از سرزمین اتحاد جماهیر شوروی بود. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی پنج جمهوری در این منطقه استقلال یافتند . در نیمه نخست دهه 90 میلادی بسیاری از محققین معتقد بودند که آسیای مرکزی به همراه قفقاز، اروپای شرقی و کشوره...

آگاه شدن مسلمانان از عقب ماندگی ها، توسعه نیافتگی ها و کاستی های موجود در جهان اسلام، آنان را به جنبش ها و تلاش هایی در یک صدساله اخیر، واداشت که بیداری اسلامی اش می نامند. با پیدایش این تحول تاریخی در منطقه خاورمیانه، نقطه عطفی در پویشهای امنیتی این مجموعه منطقه ای پدیدار گشت که نظم سنّتی گذشته را در هم نوردید و روند گذار به سوی نظم نوینی را کلید زد. تحول تاریخی مذکور ضمن توجه دولت ها به مطالبا...

چکیده از ابتدای تشکیل رژیم­صهیونیستی رویکرد سیاست خارجی و امنیتی اسرائیل برآموزه­های تحریف شده مذهبی، استراتژی گسترش سرزمین و شهرک­سازی، دستیابی به عمق استراتژیک، فائق آمدن بر چالش­ها و شکاف­های درونی و در نهایت رسیدن به آرمان اسرائیل بزرگ به عنوان تمهیدی جهت تحقق وعده­های تورانی، استوار بوده است. اکنون و پس از گذشت 60 سال از تشکیل این رژیم و سپری نمودن جنگ­های متعدد به ویژه جنگ 33 روزه، همچنین...

پایان جنگ سرد، سبب تحولات قابل توجهی در عرصه روابط بین­الملل شد که از مهم‌ترین نمونه آنها، ورود و قدرت­گیری روزافزون مجموعه­ای جدید از بازیگران بود. چین یکی از همین بازیگران است که روند قدرت­گیری آن، که از سال­های پیش از پایان جنگ سرد آغاز شده، توجه بسیاری از تحلیل­گران را به‌خود جلب کرده است. در این میان، منطقه آسیای مرکزی یکی از مناطقی است که چین به‌شکل سنتی ارتباط‌های نزدیکی با آن داشته و فر...

عراق جدید واجد تحولاتی است که تغییر در ساختار قدرت و هویت آن باعث دگرگونی هایی در ژئوپلوتیک و رویکردهای بازیگران خاورمیانه ای شده است. حضور شیعیان و اکراد در ساخت قدرت بغداد، حذف رژیم کینه توز بعثی، تغییر رویکرد «عربی – سنی » به « عربی – شیعی – کردی» در فضای سیاسی عراق، فرصت های بوجود آمده در عراق جدید در جهت منافع وامنیت ملی ایران است. حضور بازیگر فرامنطقه ای امریکا و بازیگران منطقه ای دیگر در...

هدف این مقاله بررسی سیاست های امنیت منطقه ای ایران در دوران حکومت محمدرضا پهلوی در فاصله سالهای 1962 تا 1979 است. این مقاله ماهیت تهدیدات منطقه ای را که رژیم پهلوی با آن مواجه بود مورد بررسی قرار می دهد. سپس به تبیین ابزاری که شاه برای مقابله با این تهدیدات بدان متوسل شد می پردازد و اثرات آن را بر سیاستهای امنیتی ایران به خصوص بر همکاری های دفاعی ایران و آمریکا را بررسی می کند. در خاتمه این مقا...

امنیت منطقه­ای که از جمله مفاهیم محوری مکتب کپنهاگ و مورد تاکید باری بوزان و الی ویور را تشکیل می­دهد، مجاورت و وابستگی متقابل امنیتی در خوشه­های منطقه­ای را بسیار حائز اهمیت می­پندارد. به­عبارتی دیگر، به دلیل اهمیت مولفه­هایی نظیر قطبش، ساختار آنارشیک، مرزها، باز بودن و ساخت اجتماعی، الگوی رفتاری مجموعه­های امنیتی در مناطق مختلف و اتخاذ رویه همکاری­جویانه در میان خود و مقابله با غیر بیش از پیش...

بحران در سوریه که از مارس 2011 با درخواست های صنفی آغاز گردید، به سرعت در این کشور گسترش یافت؛ به طوری که تنها 5 ماه پس از اولین تظاهرات بزرگ، رسماً گروهی از مخالفین رژیم، تشکیلاتی را به نام ارتش آزاد سوریه با هدف سرنگونی حکومت دمشق سازمان دادند. با گسترش بحران و تغییر سیاست دولت های منطقه ای در موافقت با متعارضان داخلی و خارجی و به سمت تقابل با رژیم بشار اسد، تحولات سوریه ابعاد منطقه ای و سپس ا...

چکیده خاورمیانه یکی از مناطق استثنایی جهان به شمار می رود که هنوز هیچ گونه ترتیبات امنیتی توافق شده و پایداری در آن ایجاد نشده است. حضور قدرت های فرامنطقه ای در خاورمیانه به دلیل عواملی چون نفت و موقعیت ژئوپولیتیک منطقه همواره از عناصر ساختار امنیتی منطقه ای محسوب می شده است، اما در سال های اخیر و به ویژه بعد از حادثه یازده سپتامبر، مداخلات فرامنطقه ای افزایش قابل ملاحظه ای را نشان می دهد. ضم...

خروج نیروهای شوروی از افغانستان، مسئله افغان را در ذهن دولت مردان روس تا سال ها بعد ـ زمانی که ریشه جنبش های جدایی طلبانه درون قلمرو خود را در افغانستانِ تحت سلطه طالبان یافتندـ به حاشیه راند. حادثه 11 سپتامبر 2001، ابعاد جدیدی از تروریسم و تهدیدهای بالقوه و بالفعل بنیادگرایان حاکم در افغانستان را آشکار کرد و تهاجم آمریکا جهت سرنگونی رژیم طالبان، فرصت ایفای نقش فعال تر در مناسبات بین المللی و مب...