تفسیر مجمع‌البیان که در دوره گذار از روش تفسیر نقلى به تحلیلى، سامان یافته، نقطه پیوند اسلوب قدیم و جدید و در شمار اندک تفسیرهایى است که داراى اسلوب، سیاق عالمانه و مکانت علمى همه زمانى مى‌باشد. پژوهنده، در آغاز، تفسیر نامبرده را بلند آوازه‌ترین تفسیر از میان تفسیرهاى سه‌گانه شیخ طبرسى مى‌شمارد که اگر چه از تفسیرهاى معاصر و پیش از خود چون »الکشاف« و به ویژه »التبیان« شیخ طوسى الهام گرفته اما ب...

 مطالعه، بررسى و نقد اندیشه‌هاى کلامى و قرآنى معتزله است.  بحث حدوث قرآن نخستین بار از سوى جعد بن درهم طرح شد. با پیدایش معتزله این بحث جان تازه‌اى گرفت و مأمون عباسى مدافع سرسخت آن گردید. مأمون بسیارى از علما را ناگزیر ساخت تا به پذیرش حدوث قرآن تن در دهند. معتزلیان از آن جهت که در بحث کلام الهى قایل به کلام لفظى بودند، حدوث قرآن را مطرح ساختند. مهم‌ترین دلیل معتزلیان به حدوث قرآن، آیات قرآن ...

از جملۀ مباحث تخصصی در حوزه علوم و معارف قرآن کریم، نظریه نزول چندگانه قرآن کریم بر مبنای روایات سبعة أحرف است. گذشته از شناسایی زمینه صدور این روایات از پیامبر اکرم (ص)، آنچه در این میان حائز اهمیت بسیار بوده و باعث شده اختلاف‌نظرهای متعددی در میان عالمان شیعه ایجاد شود، وجود روایاتی دالّ بر تأیید این نظریه توسط ائمه صادقین (ع) است. ازآنجاکه این روایات در ظاهر با دیگر روایات ایشان مبنی بر نزول ...

تز سنجش ناپذیرى علمى از زمان ارائه ى آن توسط کوهن و فایرابند، تزى ضدواقع گرایانه انگاشته شده است. در این مقاله استدلال مى گردد که این تز از زمان ارائه ى آن تا به حال دست خوش تحولاتى بوده است و تنسیق آخرى که کوهن از آن ارائه مى نماید منافاتى با واقع گرایى علمى ندارد. این که چگونه مرجع یک واژه ى علمى مشخص مى گردد محل مناقشه ى فلاسفه بوده است. در این مقاله از نظریه اى براى ارجاع دفاع مى گردد که مت...

در این مقاله سعی شده است تا مبنای اصولی و نظری علامه طباطبایی در مورد حجیت و اعتبار اخبار- اعم از روایات پیامبر(ص)، اهل بیت(ع) و صحابیان و تابعیان- و نیز سلوک عملی ایشان در بحث‌های روایی تفسیر المیزان مورد بررسی قرارگیرد؛ تقریبا همة مواردی را که علامه، بحثی هرچند مختصر دربارة اعتبار و یا عدم اعتبار اخبار آحاد، سند روایات و یا راویان واقع در اثنای سند انجام داده‌، بررسی و کاربردهای آن‌ها در ابعا...

بعد از آن‏که برخی افراد خواسته یا ناخواسته در احادیث پیامبر دست بردند و سخنان وی را تحریف کردند، ناقدان در صدد چاره‏‏جویی برآمدند تا هر سخنی را از هر کسی نپذیرند بدین جهت از راه‏‏ها و روش‏‏های مختلفی از احوال راویان گرد آوردند. در همین راستا این مقاله روش‏‏هایی که ناقدان از طریق آن‏ها به اعتبار سنجی راویان پرداخته‏‏ را بررسی کرده است. که بعد از تتبع و جست‏وجو در چگونگی کسب اطلاع ناقدان از احوال...

هدف این مقاله، بررسی مستندات قرآنی نظریه تحریف کتاب مقدس است. نویسنده آیات مائده، 41 و 31، بقره، 75 و 79، نساء، 46، آل عمران، 78 را به عنوان شش مستند قرآنی نظریه تحریف کتاب مقدس ذکر می کند و برداشت کسانی را که از این آیات، تحریف را نتیجه گرفته اند پس از هر آیه می آورد، سپس به نقد و بررسی آن می پردازد و در پایان به این نتیجه می رسد که این آیات دلالت بر تحریف لفظی ندارد و حداکثر دلالت آن بر تحریف...

شناخت اسباب نزول آیات قرآن تأثیر اساسی در فهم آن دارد. اما گاهی ذیل یک آیه چندین سبب ذکر می‌شود و محقق نمی‌داند به کدام یک باید اعتماد کرد. افزون بر آن، راه یافتن روایات ساختگی به روایات سبب نزول و ورود آن به ورطه نقل به معنا موجب شده است تا روایات، افزون بر آنکه استنباط فردی راوی باشد، نه گزارش یک شاهد بی‌طرف عینی، به دروغ و تحریف نیز مبتلا شود. از جمله آیاتی که مفسران برای آن اسباب متعدد ذکر ...

این پژوهش کوشیده است با تمرکز حداکثری بر منابع اهل سنت و بررسی دیدگاه‌های احتمالی درباره مصداق «سائل» و دلایل آنان، برای این سؤال که چرا اخبار و روایات سبب نزول در این باره مختلف است و این اختلاف، به چه میزان در تعیین مصداق سائل دخیل بوده، پاسخی را جست‌وجو کند، ازاین‌رو با واکاوی روایات و توجه به اشتراک آنها در بیان ارتباط آیه 32 انفال با آیه نخست سوره معارج، محل نزول عذاب یا سکوت برخی نسبت به ...

نقدی فقهی بر روایات اهل سنت در ارتباط با عدم مشروعیت جراحی‌های زیبایی دانش جراحی زیبایی کمک به شکل‌دهی مجدد ساختمان طبیعی بدن است که ظاهر بیمار را بهبود بخشیده و به او اعتماد به نفس می‌دهد. سوال محوری این مقاله؛ نقد فقهی روایت‌های اهل سنت در ارتباط با عدم مشروعیت جراحی-های زیبایی است که بعد از بررسی ادله روایی آن معلوم گردید: دلالت این دسته از اخبار بر عدم مشروعیت جراحی-های زیبایی به دلای...