کودتای سوم اسفند 1299ش (کودتای سیاه) توسط انگلیس طراحی و به دست عوامل وابسته به آنها اجرا شد، محصول تغییر سیاست خارجی انگلیس در ایران پس از جنگ جهانی اول بود. انگلیس که از طرفی مجبور به تخلیه قوای خود از ایران و از سویی نیازمند حضور یک نیروی نظامی مطمئن در ایران بود، ابتدا قرارداد مشهور 1919م. را تنظیم نمود، اما زمانی که از تصویب نهایی آن ناامید شد، برای تحقق اهداف خود به فکر انجام کودتا افتاد....

نیمه دوم سده سیزدهم شمسی در تاریخ ایران معاصر حائز اهمیت ویژ های است. موج تغییرات گسترده اجتماعی- سیاسی آرام آرام جریان یافت و به پا خاست و مشروطیت شکل گرفت که پس از استقرار و ثبات نسبی به برافتادن دودمان قاجار و ظهور حکومت پهلوی منجر شد. این تغییر از آن رو اهمیت دارد که قدرت سیاسی حکومت نیز - با وجود حفظ نظام سلطنتی- تغییرات نسبی ساختاری را پذیرفت و دولت مدرن یا دولت-ملت با تلفیقی از استبد...

یکی از مهمترین مسائل تاریخ ایران در دوره‌های گوناگون، روابط دولت مرکزی با ایلات، حاکمان محلی و کانون‌های قدرت در گوشه و کنار کشور بوده است. این موضوع با عنایت به اینکه در بخش قابل توجهی از تاریخ ایران، عناصری با خاستگاه ایلی، قدرت و حاکمیت را در اختیار داشته‌اند، اهمیتی دو چندان می‌یابد. شکل‌گیری دولت پهلوی، از این حیث که خاستگاهی غیرایلی داشت و برخوردار از خصلت‌های بارز نظامی و به ‌شدت تمرکزگر...

هدف اساسی از انجام این پژوهش تبیین نقش ارتش نوین و نظامیان در شکل گیری و تداوم دولت مطلقه در ایران و ارائه چارچوبی نظری - جامعه شناختی برای توضیح نقش ارتش در سیاست ایران در دوران پهلوی است . این دولت بصورت تاریخی همزمان با کدتای 1299 و تلاش های رضاخان برای صعود به قدرت و تاسیس سلسله پهلوی در ایران تکوین یافت و با وجود سقوط وی در شهریور 1320 و ایجاد فترتی در آن، مجددا" از سال 1332 با انجام کودتا...

در سدة نوزدهم و اوایل سدة بیستم میلادی شاهد روند تغییر حکمرانی در ایران هستیم. ساحت چندگانة نیروها در این دوره پدید می‌آیند که در این چندگانگی دانش مدرن سهم بسزایی دارد. در واقع بخش مهمی از این تغییر به ورود دانش جدید پزشکی و روانپزشکی بر می‌گردد. دانش جایگاهی در منازعة قدرت می‌یابد. در بافت اجتماعی نیز دو شکل عام و خاص(سوژه‌ساز) همبستر این قدرت شده و بر تغییر ساحت روان آن تأثیرگذار است. این مق...

در طول تاریخ، تحولات سیاسی تأثیراتی را بر جنبه های مختلف اجتماع گذاشته است. این تحولات از جمله تأثیرات آن بر اقتصاد به عنوان یک رکن اصلی جامعه بوده است. در طول تاریخ تحولات سیاسی ایران نیز تأثیرات مثبت و منفی بر اقتصاد کشور در مناطق مختلف آن داشته است. دوره مورد نظر از سال 1332 ه.ق تا 1344 ه.ق از حساس ترین ادوار تاریخ ایران به شمار می رود و تحولات آن بر اقتصاد کشور تأثیر شدیدی گذاشته است. شهر م...

در این پایان نامه آزا نویسندگان و مفسرین غرب درباره ریشه ها و عوامل انقلاب اسلامی ایران جمع آوری و آنگاه آنها را براساس موضوع در چند فصل گنجانده ایم. یعنی بطور کلی درباره اهمیت انقلاب اسلامی ایران و جایگاه انقلاب در مقایسه با انقلابهای دیگر جهان بحث و بررسی شده و از مفهوم انقلاب و انقلاب اسلامی هم تعریفهایی ارائه داده ایم. زمینه های مذهبی یعنی جایگاه مذهب در جامعه انقلاب و انقلاب اسلامی هم تعری...

پس از روی کار آمدن رضاخان و تشکیل حکومت قدرتمند مرکزی، زمینه برنامه ریزی برای انجام اصلاحات در ایران فراهم شد. از جمله این اصلاحات بهبود وضعیت زنان در جامعه بود که با هدف شبیه سازی ایران به غرب انجام می گرفت و از این رو کشف حجاب و تغییر وضعیت ظاهری مردم در این راستا قابل فهم و توضیح است. در پژوهش حاضر پس از بررسی چگونگی مخالفت مردم با دستور کشف حجاب با استفاده از روش کتابخانه ای و تطبیق آن با ش...

داستان گیله مرد از بزرگ علوی داستانی واقع گراست که البته ظرفیت های نمادپردازی نیز دارد. نقدهای موجود از این اثر از نوع نقد جامعه شناسانه است که با توجه به واقعیت های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی عصر رضاخان، حوادث و شخصیت های داستان را بازخوانی می کند. هم زمانی آشوب و اضطراب شخصیت های داستان با انتروپی طبیعت، ما را به بررسی رابطة زمینه و حوادث داستان و نیز رابطة جامعه و طبیعت فرا می خواند. رابطه ای ...

با توجه به نابسامانی­های اجتماعیِ موجود در لرستان مقارن برآمدن رضاخان و تلاش وی برای برقراری امنیت در کشور، لرستان از جمله مناطقی بود که برقراری نظم و امنیت در آن ضرورت داشت. بافت ایلیِ منطقه، مساعدت بخشی از خوانین و متنفذان محلی موسوم به «خوانین دولتخواه» مهمترین عاملِ توفیق دولت پهلوی اول در تحقق این امر بود. در این مقاله با شیوه توصیفی- تحلیلی، نقش خوانین و متنفذین لرستان در تعامل با دولت پهلوی...