رباعی یکی از قالب­های سنتی مورد علاقه­ی نیمایوشیج بوده است. در مجموعه­ی اشعار نیما 592 رباعی وجود دارد. این رباعی­ها بدون تاریخ سرایش و بر پایه­ی حروف الفبای قافیه به صورت الفبایی تنظیم شده­اند. در مقاله­ی پیش رو برای بررسی میزان سنت­گرایی و نوآوری در رباعی­های نیمایوشیج، همه­ی آن­ها بررسی شده است. نتیجه نشان می­دهد که تنها در ده درصد از تمام این رباعی­ها نشانه­هایی از نیمای شناخته­شده­ی نوگرا...

کوتاه سرایی از جریان های مهم ادبی دنیای معاصر است. این جریان در غرب، تحت تأثیر هایکوی ژاپنی و جنبش کمینه گرایی شکل گرفت و به عنوان ژانر ادبی هایکوسرایی شهرت یافت، اما در شعر فارسی با پیشینه ای کهن و متفاوت، محدود به یک ساختار و گونه نیست و گونه های فراوانی را در بر می گیرد. در ادبیات ما پیشینه مکتوب و موجود کوتاه سرایی به گاهان می رسد، که هر بند آن برای خود ساختاری کامل و مستقل دارد. از مانویان...

کنایه به عنوان بیانی غیرمستقیم و تامل برانگیز ازموضوعات گوناگون، ضمن آن¬که بُعد هنری وخیال-پردازی سخن ادبی را ارتقا می¬دهد، به شاعر و نویسنده این مجال را می¬بخشد که معانی و مضامین دشوار را با بیانی آشنا و قابل فهم و در عین حال فشرده به ذهن مخاطب منتقل و آن را نهادینه نماید.در بین بزرگان ادب فارسی مولانا در آثار گران¬قدرش از این ظرفیت هنری و تصویری بهره بسیاری برده است. این پایان¬نامه با عنوان«بر...

رباعیّات خیّام از پرجاذبه ترین آثار ادبی ایران و جهان و از ناشناخته ترین آنهاست. در این مقاله، رباعیّات خیّام با هدف آماده سازی برای تحلیل های روانشناختی، از زاویه گستره قابلیّت انتساب به شخص خیّام و از زاویه تفسیرپذیری مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، 20 رباعی از مجموعه رباعی های منسوب به خیّام که بیشترین اجماع را دارند، بررسی و تحلیل روانشناختی شدند. نخست وضعیّت استثنایی رباعیّات خیّام در گستره اد...

یکی از گونه های ادبی جهان ادبیات غنایی است که بیان کننده عواطف و احساسات شاعر است. مرثیه گونه ای از ادبیات غنایی است که شاعر به وسیله آن از عواطف و احساسات خود نسبت به از دست دادن امور مطلوبش سخن می گوید. مرثیه از جمله اشعاری است که جنبه عاطفی در آن قوی تر و برجسته تر است و از این لحاظ مورد توجه است. در این پزوهش 5 دمفاهیم انتزاعی 4- مرثیه مذهبی 5- مرثیه درباری. البته مرثیه در شعر معاصر نسبت به...

یکی از پیشینیان محقّقان ادبی،‌ یعنی ارسطو در خصوص نحوة تأثیر بیان شاعر در مضامین ادبی و عاطفی گفته است: عظمت بیان شاعر در این است که اصل تقلید و محاکات را ماهرانه نشان دهد، گروهی دیگر بر این عقیده‌اند که: شیوة طرح مطالب را از محتوای موضوع، مهم‌تر جلوه داده‌اند، چنان که فرمالیست‌های روسی،‌ بحث ادبیات کلام (Literatiness) را مطرح کرده‌اند. پس زبان ادبی، جز ظاهر الفاظ،‌ شباهتی به زبان عادی ندارد، ب...

لایق شیرعلی از سرآمدان شعر معاصر تاجیکستان است که بین سال های دهۀ شصت و هفتاد قالب های به اصطلاح «کهنه شده» غزل و رباعی را احیا کرد. رودکی یکی از مهم ترین شاعرانی است که لایق از اشعار او بهره های فراوان جسته است؛ تا آنجا که می توان گفت روح پدر شعر فارسی، استاد رودکی، در کالبد اشعار او احیا شده است. این اثرپذیری در جنبه های مختلفی صورت پذیرفته که مهم ترین آن بازتاب حوادث تاریخی مربوط به زندگی رو...

از احوال خیّام اطلاع زیادی در دست نیست. گویا مجموعة اشعار مدوّنی نداشته و اگر هم داشته به دست ما نرسیده است. قدیم‌ترین مجموعه‌های رباعیات منسوب بدو که در دست است در نیمۀ دوم سدۀ نهم هجری قمری گرد آورده شده و مشحون است از رباعیاتی که قطعاً و یقیناً از خیّام نیست. ناچار باید اشعار اصیل او را به مرور ایّام در لابه‌لای متون کهن یافت و این البته کاری است که پژوهشگران تا حدّ ممکن انجام داده‌اند. اما همچنان ...

یکی از عوامل موسیقی­ بخش در شعر، موسیقی کناری است که مهم­ترین جلوه­های آن قافیه و ردیف است. مولانا در کاربرد قافیه و ردیف در رباعی­های خود شگفتی­های زیادی از خود نشان داده است. درواقع وی به بار فونتیکی یا موسیقی کناری می­اندیشیده است. از این­رو گاه در ساختار کاملاً طبیعی و بی­تکلّف برای تأکید و تکمیل وزن یا غنای موسیقایی کلام قافیه و ردیف را در رباعیات خود تکرار می­کند یا آن را در مصراع سوم نیز ل...